Plötzensee (espetxea)
| Plötzensee (espetxea) | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Alemania |
| Seat of government |  Berlin |
| Borough of Berlin | Charlottenburg-Wilmersdorf |
| Koordenatuak | 52°32′28″N 13°19′19″E / 52.541°N 13.322°E / 52.541; 13.322 |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | 1879 |
| Inaugurazioa | 1879 |
| Kudeatzailea | Senate of Berlin |
| Izenaren jatorria | Plötzensee (en)  |
Plötzenseeko espetxea 1868tik 1879ra Berlingo ateetako kartzela gisa agertzen da. 25 hektarea baino gehiagoko eremua hartzen zuen, 1.200 presorentzako edukiera zuen eraikin multzo batekin, hala nola, kartzelaz gain, eraikin administratiboak, nekazaritza-eraikinak, lan-kuartelak, espetxe-ospitale bat eta guardientzako etxebizitzak. 1933an Alemaniako Alderdi Nazionalsozialistak boterea eskuratu eta gutxira, kartzelako baldintzak are gogorragoak izan ziren.[1]
Plötzensee naziekin funtzio berri bat jaso zuen eta preso politikoentzako kartzela izatera pasa zen, 1933an eratutako auzitegi bereziek epaituak, 1934an ezarritako Gorte Salaren ("Herri Auzitegi" bezala ezagutzen zena) doktrinari jarraituz. Naziekin espetxearen helburuak zigorra, disuasioa eta "desagerraraztea" izan ziren.
1943ko udazkenean, aireko eraso batean, Plötzenseeko espetxea kaltetua izan zen. Hiltzera kondenatutako presoak atxikita zituzten hiru grandes-Zellenbau (III. Ganbera) oso kaltetuak izan ziren.[2] Bestalde, pilaketak, elikadura desegokiak eta laguntza medikorik ezak presoen bizi-baldintzak okertu zituzten. 1945eko udaberrian, presoak pixkanaka aske utzi zituzten. 1945eko apirilaren 25ean Armada Gorria espetxera iritsi zenean, eremua hutsik zegoen.[3]
1945ean, aliatuek preso nazientzako espetxe bihurtu zuten.
1951n, Berlingo Senatuak monumentu bat inauguratu zuen Plötzenseen. Diseinua Bruno Grimmek arkitektoarena zen. Zati batzuk eraitsi egin zituzten. Monumenturako lehen harria 1951ko irailaren 9an jarri zuten, eta 1952ko irailaren 14an inauguratu zuten, nazien diktaduraren biktima isil guztiak oroitzeko leku gisa.[4]
Biktima ospetsuak
- Abdulla Aliş
- Cato Bontjes van Beek
- Liane Berkowitz
- Robert Bernardis
- Eugen Bolz
- Eva-Maria Buch
- Musa Cälil
- Hans Coppi
- Hilde Coppi
- Alfred Delp
- Benita von Falkenhayn
- Erich Fellgiebel
- Eberhard Finckh
- Julius Fučík
- Jakob Gapp
- Carl Friedrich Goerdeler
- Hans Bernd von Haeften
- Albrecht von Hagen
- Elise y Otto Hampel
- Georg Hansen
- Arvid Harnack
- Mildred Harnack
- Paul von Hase
- César von Hofacker
- Ulrich von Hassell
- Egbert Hayessen
- Wolf-Heinrich Graf von Helldorf
- Albert Hensel
- Liselotte Herrmann
- Erich Hoepner
- Caesar von Hofacker
- Helmuth Hübener (17 urte)
- Friedrich Gustav Jaeger
- Otto Kiep
- Johanna Kirchner
- Hans Georg Klamroth
- Friedrich Klausing
- Theodor Korselt
- Alfred Kranzfelder
- Karlrobert Kreiten
- Adam Kuckhoff
- Julius Leber
- Wilhelm Leuschner
- Hans Otfried von Linstow
- Helmuth James Graf von Moltke
- Renate von Natzmer
- Vera Obolensky
- Paul Ozgorkow
- Erwin Planck
- Johannes Popitz
- Adolf Reichwein
- Rudolf von Scheliha
- Fritz-Dietlof von der Schulenburg
- Harro Schulze-Boysen
- Libertas Schulze-Boysen
- Elisabeth Schumacher
- Ulrich Wilhelm Graf Schwerin von Schwanenfeld
- Robert Stamm
- Berthold Schenk Graf von Stauffenberg
- Helmuth Stieff
- Carl-Heinrich von Stülpnagel
- Maria Terwiel
- Elisabeth von Thadden
- Fritz Thiele
- Adam von Trott zu Solz
- Peter Yorck von Wartenburg
- Erwin von Witzleben
Iruditegia
-
Meza preso isolatuentzat. -
Espetxea zerutik ikusita (1933-1938). -
Espetxearen zaintza-dorre bat. -
Eraikin bat. -
Memoriala.
Erreferentziak
Kanpo estekak
- (Ingelesez):Plötzensee Memorial Center, German Resistance Memorial Center Berlinek argitaratutako ebook.
- (Alemanez):Plötzensee Prison webgunea.
- (Alemanez)(Ingelesez):Plötzensee memorial.
| Autoritate kontrola |
|---|
Datuak: Q693653
Multimedia: JVA Berlin-Plötzensee / Q693653
