Apidae
![]() | |
---|---|
![]() | |
Classificazione scientifica | |
Dominio | Eukaryota |
Regno | Animalia |
Sottoregno | Eumetazoa |
Ramo | Bilateria |
Phylum | Arthropoda |
Subphylum | Tracheata |
Superclasse | Hexapoda |
Classe | Insecta |
Sottoclasse | Pterygota |
Coorte | Endopterygota |
Superordine | Oligoneoptera |
Sezione | Hymenopteroidea |
Ordine | Hymenoptera |
Sottordine | Apocrita |
Sezione | Aculeata |
Superfamiglia | Apoidea |
Famiglia | Apidae Latreille, 1802 |
Sottofamiglie | |
Gli Apidi (Apidae Latreille, 1802) sono una grande famiglia di insetti dell'ordine degli Imenotteri.[1]
Biologia
In riferimento al comportamento sociale, tra gli Apidae sono presenti sia api eusociali (Apis spp., Bombus spp.) che api solitarie (p.es. Amegilla spp., Xylocopa spp.)[2], ma anche un elevato numero di specie cleptoparassite; rientrano in quest'ultima tipologia tutte le specie della sottofamiglia Nomadinae, e, tra gli Apinae, diverse specie delle tribù Anthophorini[3], Osirini (p.es. Epeoloides spp.)[4], Euglossini (Exaerete spp. e Aglae spp).[5]
Tassonomia
Comprende circa 5000 specie e 177 generi, raggruppati in 3 sottofamiglie[1]:
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Amegilla_cf._albigena_05.jpg/260px-Amegilla_cf._albigena_05.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Anthophora_plumipes.jpg/260px-Anthophora_plumipes.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/European_honey_bee_extracts_nectar.jpg/260px-European_honey_bee_extracts_nectar.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Bombus_hortorum_-_Linaria_vulgaris_-_Valingu.jpg/260px-Bombus_hortorum_-_Linaria_vulgaris_-_Valingu.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Eucera_cinnamomea_male_1.jpg/260px-Eucera_cinnamomea_male_1.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%8F_cropped.jpg/260px-%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%8F_cropped.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%B7%D0%B0%D1%8D%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B0_cropped.jpg/260px-%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%B7%D0%B0%D1%8D%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B0_cropped.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Melecta_albifrons_albovaria%2C_M%2C_Side%2C_Greece%2C_Aegean_Islands%2C_Lesvos%2C_Mytilene_2015-02-24-16.22.32_ZS_PMax_%2816744468761%29.jpg/260px-Melecta_albifrons_albovaria%2C_M%2C_Side%2C_Greece%2C_Aegean_Islands%2C_Lesvos%2C_Mytilene_2015-02-24-16.22.32_ZS_PMax_%2816744468761%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/MEXRA005_Melipona_solani_01ps.jpg/260px-MEXRA005_Melipona_solani_01ps.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Stingless_bee_1%2C_f%2C_side%2C_peru_2014-07-30-12.46.57_ZS_PMax_%2815633797867%29.jpg/260px-Stingless_bee_1%2C_f%2C_side%2C_peru_2014-07-30-12.46.57_ZS_PMax_%2815633797867%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Ammobates_muticus%2C_u%2C_italy%2C_side_2014-11-01-19.18.28_ZS_PMax_%2815817023301%29.jpg/260px-Ammobates_muticus%2C_u%2C_italy%2C_side_2014-11-01-19.18.28_ZS_PMax_%2815817023301%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Holcopasites_calliopsidis_f.jpg/260px-Holcopasites_calliopsidis_f.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Biastes_truncatus.jpg/260px-Biastes_truncatus.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Brachynomada_grindeliae%2C_F%2C_back%2C_South_Dakota%2C_Jackson_County_2012-11-27-15.53.57_ZS_PMax_%288248182632%29.jpg/260px-Brachynomada_grindeliae%2C_F%2C_back%2C_South_Dakota%2C_Jackson_County_2012-11-27-15.53.57_ZS_PMax_%288248182632%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Nomada.flava.-.lindsey.jpg/260px-Nomada.flava.-.lindsey.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Ceratina_calcarata_f.jpg/260px-Ceratina_calcarata_f.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Holzbiene_an_Wicken_10.07.2016_12-20-54.jpg/260px-Holzbiene_an_Wicken_10.07.2016_12-20-54.jpg)
- Sottofamiglia Apinae
- Tribù Ancylini
- Ancyla Lepeletier
- Tarsalia Morawitz
- Tribù Anthophorini
- Amegilla Friese, 1897 (> 250 spp,)
- Anthophora Latreille, 1803 (> 350 spp.)
- Deltoptila LaBerge & Michener, 1963 (10 spp.)
- Elaphropoda Lieftinck, 1966 (11 spp.)
- Habrophorula Lieftinck, 1974 (3 spp.)
- Habropoda Smith, 1854 (60 spp.)
- Pachymelus Smith, 1879 (20 spp.)
- Tribù Apini
- Apis Linnaeus (27 spp.)
- Tribù Bombini
- Bombus Latreille, 1802 (251 spp.)
- Tribù Centridini
- Centris Fabricius
- Epicharis Klug
- Tribù Ctenoplectrini
- Ctenoplectra Kirby
- Ctenoplectrina Cockerell
- Tribù Emphorini
- Alepidosceles Moure
- Ancyloscelis Latreille
- Diadasia Patton
- Diadasina Moure
- Meliphilopsis Roig-Alsina
- Melitoma Lepeletier & Serville
- Melitomella Roig-Alsina
- Ptilothrix Smith
- Toromelissa Roig-Alsina
- Tribù Ericrocidini
- Acanthopus Klug
- Aglaomelissa Snelling & Brooks
- Ctenioschelus Romand
- Epiclopus Spinola
- Ericrocis Cresson
- Hopliphora Lepeletier
- Mesocheira Lepeletier & Serville
- Mesonychium Lepeletier & Serville
- Mesoplia Lepeletier
- Tribù Eucerini
- Agapanthinus LaBerge
- Alloscirtetica Holmberg
- Canephorula Jörgensen
- Cemolobus Robertson
- Cubitalia Friese
- Eucera Scopoli, 1770 (258 spp.)
- Eucerinoda Michener & Moure
- Florilegus Robertson
- Gaesischia Michener, LaBerge & Moure
- Gaesochira Moure & Michener
- Hamatothrix Urban
- Lophothygater Moure & Michener
- Martinapis Cockerell
- Melissodes Latreille
- Melissoptila Holmberg
- Micronychapis Moure & Michener
- Notolonia Popov
- Pachysvastra Moure & Michener
- Peponapis Robertson
- Platysvastra Moure
- Santiago Urban
- Simanthedon Zavortink
- Svastra Holmberg
- Svastrides Michener, LaBerge & Moure
- Svastrina Moure & Michener
- Syntrichalonia LaBerge
- Tetralonia Spinola
- Tetraloniella Ashmead
- Thygater Holmberg
- Trichocerapis Cockerell
- Xenoglossa Smith
- Tribù Euglossini
- Tribù Exomalopsini
- Anthophorula Cockerell
- Chilimalopsis Toro
- Eremapis Ogloblin
- Exomalopsis Spinola
- Teratognatha Ogloblin
- Tribù Isepeolini
- Isepeolus Cockerell
- Melectoides Taschenberg
- Tribù Melectini
- Afromelecta Lieftinck
- Brachymelecta Linsley
- Melecta Latreille
- Sinomelecta Baker
- Tetralonioidella Strand
- Thyreus Panzer
- Xeromelecta Linsley
- Zacosmia Ashmead
- Tribù Meliponini
- Austroplebeia Moure
- Camargoia Moure
- Cephalotrigona Schwarz
- Cleptotrigona Moure
- Dactylurina Cockerell
- Hypotrigona Cockerell
- Kelneriapis Sakagami
- Lestrimelitta Friese
- Liotrigona Moure
- Lisotrigona Moure
- Melipona Illiger
- Meliponorytes Tosi
- Meliponula Cockerell
- Meliwillea Roubik, Segura & Camargo
- Nannotrigona Cockerell
- Nogueirapis Moure
- Oxytrigona Cockerell
- Paratrigona Schwarz
- Pariotrigona Moure
- Partamona Schwarz
- Plebeia Schwarz
- Plebeina Moure
- Proplebeia Michener
- Scaptotrigona Moure
- Tetragona Lepeletier & Serville
- Trichotrigona Camargo & Moure
- Trigona Jurine
- Trigonisca Moure
- Tribù Osirini
- Epeoloides Giraud, 1863 (2 spp.)
- Osirinus Roig-Alsina, 1989
- Osiris Smith, 1854
- Parepeolus Ducke, 1912
- Protosiris Roig-Alsina, 1989
- Tribù Protepeolini
- Leiopodus Smith
- Tribù Rhathymini
- Rhathymus Lepeletier & Serville
- Tribù Tapinotaspidini
- Arhysoceble Moure
- Caenonomada Ashmead
- Chalepogenus Holmberg
- Monoeca Lepeletier & Serville
- Paratetrapedia Moure
- Tapinotaspis Holmberg
- Tapinotaspoides Moure
- Trigonopedia Moure
- Tribù Tetrapediini
- Coelioxoides Cresson
- Tetrapedia Klug
- Tribù Ancylini
- Sottofamiglia Nomadinae
- Tribù Ammobatini
- Ammobates Latreille
- Melanempis Saussure
- Oreopasites Cockerell
- Parammobatodes Popov
- Pasites Jurine
- Sphecodopsis Bischoff
- Spinopasites Warncke
- Tribù Ammobatoidini
- Aethammobates Baker
- Ammobatoides Radoszkowski
- Holcopasites Ashmead
- Schmiedeknechtia Friese
- Tribù Biastini
- Biastes Panzer
- Neopasites Ashmead
- Rhopalolemma Roig-Alsina
- Tribù Brachynomadini
- Brachynomada Holmberg
- Kelita Sandhouse
- Paranomada Linsley & Michener
- Trichonomada Michener
- Triopasites Linsley
- Tribù Caenoprosopidini
- Caenoprosopina Roig-Alsina
- Caenoprosopis Holmberg
- Tribù Epeolini
- Doeringiella Holmberg
- Epeolus Latreille
- Odyneropsis Schrottky
- Rhinepeolus Moure
- Rhogepeolus Moure
- Thalestria Smith
- Tribù Hexepeolini
- Hexepeolus Linsley & Michener
- Tribù Neolarrini
- Neolarra Ashmead
- Tribù Nomadini
- Nomada Scopoli
- Tribù Townsendiellini
- Townsendiella Crawford
- Tribù Ammobatini
- Sottofamiglia Xylocopinae
- Tribù Allodapini
- Allodape Lepeletier & Serville
- Allodapula Cockerell
- Braunsapis Michener
- Compsomelissa Alfken
- Effractapis Michener
- Eucondylops Brauns
- Exoneura Smith
- Exoneurella Michener
- Exoneuridia Cockerell
- Macrogalea Cockerell
- Nasutapis Michener
- Tribù Ceratinini
- Ceratina Latreille (208 spp.)
- Megaceratina Hirashima (1 sp.)
- Tribù Manueliini
- Manuelia Vachal (3 spp.)
- Tribù Xylocopini
- Xylocopa Latreille, 1802 (471 spp.)
- Tribù Allodapini
Note
- ^ a b Apidae, su Hymenoptera Online Database. URL consultato il 10 settembre 2011.
- ^ Ricciarelli D'Albore 2000, p.5.
- ^ Bogusch P, Hosts, foraging behaviour and distribution of six species of cleptoparasitic bees of the subfamily Anthophorinae (Hymenoptera: Apidae) (PDF) [collegamento interrotto], in Acta Soc. Zool. Bohem. 2003; 67: 65–70.
- ^ Bogusch P, Biology of the Cleptoparasitic Bee Epeoloides coecutiens (Hymenoptera: Apidae: Osirini), in Journal of the Kansas Entomological Society 2005; 78(1): 1-12.
- ^ Michener 2000, p.756.
Bibliografia
- Michener C.D., The Bees of the World, Johns Hopkins University Press, 2000, ISBN 0-8018-6133-0. URL consultato il 10 settembre 2011 (archiviato dall'url originale il 22 dicembre 2011).
- Ricciarelli D'Albore G., Intoppa F., Fiori e api. La flora visitata dalle api e dagli altri apoidei in Europa (PDF), Bologna, Calderini Edagricole, 2000, ISBN 978-88-206-4613-4.
- Straka J, Bogusch P, Phylogeny of the bees of the family Apidae based on larval characters with focus on the origin of cleptoparasitism (Hymenoptera: Apiformes), in Systematic Entomology 2007; 32(4): 700–711.
Voci correlate
Altri progetti
Altri progetti
- Wikimedia Commons
- Wikispecies
Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su Apidae
Wikispecies contiene informazioni su Apidae
Collegamenti esterni
- (EN) Apidae, su Fossilworks.org.
V · D · M | |
---|---|
Agaonidae · Ampulicidae · Anaxyelidae · Andrenidae · Aphelinidae · Apidae · Argidae · Aulacidae · Austrocynipidae · Austroniidae · Bethylidae · Blasticotomidae · Braconidae · Bradynobaenidae · Cephidae · Ceraphronidae · Chalcididae · Chrysididae · Cimbicidae · Colletidae · Crabronidae · Cynipidae · Dasypodaidae · Diapriidae · Diprionidae · Dryinidae · Embolemidae · Encyrtidae · Eucharitidae · Eulophidae · Eupelmidae · Eurytomidae · Evaniidae · Figitidae · Formicidae · Gasteruptiidae · Halictidae · Heloridae · Heterogynaidae · Ibaliidae · Ichneumonidae · Khutelchalcididae · Leucospidae · Liopteridae · Maamingidae · Megachilidae · Megalodontidae · Megalyridae · Meganomiidae · Megaspilidae · Melittidae · Monomachidae · Mutillidae · Mymaridae · Mymarommatidae · Ormyridae · Orussidae · Pamphiliidae · Pelecinidae · Peradeniidae · Pergidae · Perilampidae · Platygastridae · Plumariidae · Pompilidae · Proctorenyxidae · Proctotrupidae · Pteromalidae · Rhopalosomatidae · Roproniidae · Rotoitidae · Sapygidae · Scelionidae · Sclerogibbidae · Scolebythidae · Scoliidae · Sierolomorphidae · Signiphoridae · Siricidae · Sphecidae · Stenotritidae · Stephanidae · Tanaostigmatidae · Tenthredinidae · Tetracampidae · Tiphiidae · Torymidae · Trichogrammatidae · Trigonalyidae · Vanhorniidae · Vespidae · Xiphydriidae · Xyelidae |
Controllo di autorità | Thesaurus BNCF 10218 · LCCN (EN) sh85005982 · BNF (FR) cb12259155j (data) · J9U (EN, HE) 987007294037405171 |
---|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Crab-icon.png/25px-Crab-icon.png)