Christusmonogram

Chi-Rho symbool

Het Christusmonogram, ook wel Christogram of chi-rho genoemd, behoort – naast het kruis en het ichthussymbool (de vis) – tot de belangrijkste symbolen om Jezus Christus mee aan te duiden (vooral in de late oudheid). Het is een verwijzing naar het oudere zonnerad.

Het is een afkorting van de Griekse naam ΧΡΙΣΤΟΣ (Christus), waarbij de eerste twee letters, Χ (Chi) en Ρ (Rho), tot een monogram gevormd zijn.[1][2] Volgens een andere traditie gaat het om de Griekse equivalenten van de beginletters van het Latijnse Christus Rex (Christus (is) Koning). Zelden wordt een N (van Nazarenus) toegevoegd.[3]

Het monogram wordt vaak begeleid door de letters alfa en omega, ontleend aan Openbaring 22:13.[4] Vooral in protestantse kringen – maar niet alleen daar – wordt het Christusmonogram veel gebruikt als decoratie op omslagen van bijbels, liturgie- en liederenboeken, e.d.

Het Christusmonogram staat in Unicode onder nummer U+2627 (hexadecimaal): ☧

Afbeeldingen

  • Anastasis (opstanding), de symbolische voorstelling van de herrijzenis van Christus. Het kruis, waarnaast de wachters bij het graf zitten, wordt bekroond door het omkranste Christusmonogram. (paneel van een Romeinse sarcofaag van het “passietype”, ca. 350 n.Chr., Musei Vaticani).
    Anastasis (opstanding), de symbolische voorstelling van de herrijzenis van Christus. Het kruis, waarnaast de wachters bij het graf zitten, wordt bekroond door het omkranste Christusmonogram. (paneel van een Romeinse sarcofaag van het “passietype”, ca. 350 n.Chr., Musei Vaticani).
  • Romeins christogram in brons uit een Germaanse nederzetting in Neerharen, 375-450 n.Chr., Gallo-Romeins Museum (Tongeren)
    Romeins christogram in brons uit een Germaanse nederzetting in Neerharen, 375-450 n.Chr., Gallo-Romeins Museum (Tongeren)
  • Zilveren ring met christogram gevonden op een christelijke begraafplaats in laat-Romeins Tongeren, 4de eeuw, Gallo-Romeins Museum (Tongeren)
    Zilveren ring met christogram gevonden op een christelijke begraafplaats in laat-Romeins Tongeren, 4de eeuw, Gallo-Romeins Museum (Tongeren)

Zie ook

  • IHS
  • Labarum
  • Nomen sacrum
  • Chirojeugd Vlaanderen

Referenties

  1. ↑ Exploratorium: Sierbeslag met christogram
  2. ↑ https://exploratorium.galloromeinsmuseum.be/Default.aspx?query=search=deeplink%7C/record/uniqid=obj_1510&showtype=record Exploratorium: Vingerring met christogram
  3. ↑ (fr) Lacroix, Paul (1873). Vie Militaire et religieuse au Moyen Age et à l'époque de la Renaissance. Librairie de Firmin Didot Frères, fils et Cie, p. 219.
  4. ↑ Openbaring 22:12-13 (NBV)
Mediabestanden
Zie de categorie Chi Rho van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.