Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen

Resolutie 48/104
Datum	20 december 1993
Nr. vergadering	85e plenaire
Code	A/RES/48/104
Onderwerp	Geweld tegen vrouwen
Beslissing	Verklaring dat geweld tegen vrouwen uitgeband dient te worden.

De Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen (Engels: Declaration on the Elimination of Violence Against Women, afgekort DEVAW^[1]) werd op 20 december 1993 zonder stemming^[2] aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in Resolutie 48/104. Het omvat de erkenning van "de dringende noodzaak voor de universele toepassing op vrouwen van de rechten en principes met betrekking tot gelijkwaardigheid, veiligheid, vrijheid, integriteit en waardigheid van alle mensen".^[3] Het verwijst naar en omvat dezelfde rechten en principes als die zijn opgenomen in mensenrechteninstrumenten zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens^{[note 1]} en Artikelen 1 en 2 leveren de meestgebruikte definitie van geweld tegen vrouwen.^[4]^[5]

Achtergrond

De internationale erkenning dat vrouwen het recht hebben op een leven zonder geweld is in de menselijke geschiedenis een vrij recent idee dat pas rond 1970 is ontstaan.^[6] Historisch gezien zijn hun worstelingen met geweld en de straffeloosheid waarmee de daders werden beschermd verbonden met hun strijd tegen discriminatie. Sinds de oprichting van de Verenigde Naties in 1945 heeft de organisatie zich beziggehouden met de versterking van vrouwenrechten,^[7] maar tot begin jaren 1990 werd er niet specifiek aandacht besteed aan hoe vaak vrouwen het doelwit waren van geweld. Het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen van 1979 (bekend als 'CEDAW' of 'VN-Vrouwenverdrag')^[8] bevat nergens een vermelding van geweld tegen vrouwen;^[9] de Verklaring van Wenen en Actieprogramma van juni 1993 (VDPA)^[10] was het eerste internationale document dat geweld tegen vrouwen expliciet veroordeelde.^[9]^{[note 2]} De DEVAW-resolutie werd ontwikkeld als een aanvulling op CEDAW^[9] en verklaart expliciet dat het versterken en aanvullen van CEDAW één van haar doelstellingen is.^{[note 3]}

In september 1992 stelde de Commissie voor de Status van de Vrouw (CSV) van de Verenigde Naties een speciale werkgroep aan om een concept-verklaring tegen geweld tegen vrouwen voor te bereiden.^[6] Een van de doelstellingen van de resolutie was de beëindiging van het destijds heersende standpunt van overheden dat geweld tegen vrouwen een privékwestie was in de huiselijke sfeer waar de staat zich niet mee hoefde te bemoeien.^[6] Destijds was vanuit verschillende onderzoeken inmiddels bekend dat het verschijnsel dat mannen die hun vrouw of vriendin sloegen (vaak omschreven als huiselijk geweld of partnergeweld) de vaakst voorkomende vorm van mishandeling van vrouwen was.^[6] Zo bleek uit een studie van Levinson (1989) dat er in 86% van negentig bestudeerde culturen mannen structureel geweld gebruikten tegen hun vrouw; andere onderzoeken van de tijd vertoonden soortgelijke patronen.^[6] De medische gevolgen van dergelijk geweld waren aanzienlijk; zo waren ze in de Verenigde Staten de belangrijkste oorzaken van verwondingen van vrouwen, was 22–35% van de vrouwen die bij de spoedeisende hulp werd opgenomen daar vanwege symptomen van partnergeweld, en indirect leidde het 4 tot 5 keer vaker tot psychische problemen die behandeling behoefden en 5 keer vaker tot suïcidepogingen dan bij andere vrouwen.^[6] Ook seksueel geweld inclusief verkrachting werd steeds vaker erkend als een probleem dat een aanzienlijk deel van alle vrouwen trof.^[6] Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag publiceerde VN-secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali op 8 maart 1993 een statement (ter voorbereiding van de Verklaring) die de rol van de VN in het bevorderen en beschermen van vrouwenrechten uiteenzette:

"De strijd voor vrouwenrechten en de taak van het creëren van een nieuwe Verenigde Naties, die in staat is tot het bevorderen van de vrede en de waarden die haar voeden en voorzien, zijn één en dezelfde. Vandaag de dag – meer dan ooit – is de zaak van vrouwen de zaak van de gehele mensheid."^[12]

Definitie van geweld tegen vrouwen

Zie ook gendergerelateerd geweld.

Volgens een conceptnotitie uit januari 2012 van deInternational Expert Group Meeting on Combating violence against indigenous women and girls (die werkt voor het United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues oftewel UNPFII) leveren Artikelen 1 en 2 van de DEVAW "de meestgebruikte definitie van geweld tegen vrouwen en meisjes";^[4] professor Jacqui True van de Monash-universiteit beweerde in 2012 hetzelfde.^[5]^{[note 2]}

Artikel Een:
Voor de toepassing van deze Verklaring betekent de term 'geweld tegen vrouwen' elke daad van gendergerelateerd geweld die resulteert in, of waarschijnlijk zal resulteren in, fysieke, seksuele of psychologische schade aan of lijden van vrouwen, met inbegrip van dreigementen met dergelijke daden, dwang of willekeurige vrijheidsbeneming, zowel in het openbaar als in het privé-leven.

Artikel Twee:
Geweld tegen vrouwen omvat, maar is niet beperkt tot, het volgende:

(a) Fysiek, seksueel en psychologisch geweld in het gezin, inclusief mishandeling, seksueel misbruik van vrouwelijke kinderen in het huishouden, bruidsschatgerelateerd geweld, verkrachting binnen het huwelijk, vrouwelijke genitale verminking en andere traditionele praktijken schadelijk voor vrouwen, niet-echtelijk geweld en geweld in verband met uitbuiting;

(b) Fysiek, seksueel en psychologisch geweld in de algemene gemeenschap, waaronder verkrachting, seksueel misbruik, seksuele intimidatie en intimidatie op het werk, in het onderwijs instellingen en elders, vrouwenhandel en gedwongen prostitutie;

(c) Fysiek, seksueel en psychologisch geweld gepleegd of gedoogd door de staat, waar het zich ook voordoet.^[3]

Invloed

De Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen (DEVAW) heeft een impact gehad op de ontwikkeling van verscheidene andere mensenrechteninstrumenten en instituties:

United Nations Special Rapporteur on Violence Against Women: DEVAW was een van de documenten waarnaar verwezen werd in Resolutie 1994/45 van de Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties van 4 maart 1994,^[13] waarin zij besloot Radhika Coomaraswamy te benoemen als eerste speciaal rapporteur van de Verenigde Naties voor geweld tegen vrouwen, inclusief de oorzaken en gevolgen. De speciaal rapporteur heeft een mandaat om data te verzamelen en analyseren van overheden, verdragsorganen, gespecialiseerde agentschappen, ngo's en andere belanghebbende partijen en om effectief te reageren op zulke informatie. Bovendien speelt de rapporteur een rol in het adviseren op internationaal, nationaal en regionaal niveau en samen te werken met andere speciale rapporteurs en vertegenwoordigers, werkgroepen en onafhankelijke experts van de Mensenrechtencommissie.^[14]
Inter-Amerikaans Verdrag Inzake de Preventie, Bestraffing en Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen (Verdrag van Belém do Pará): DEVAW wordt genoemd in de preambule van het Verdrag van Belém do Pará van 9 juni 1994.^[15]
Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen: VN-Resolutie 54/134 van 17 december 1999, die 25 november erkende als Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, beriep zich tweemaal op de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen (VN-Resolutie 48/104).^[16]

Problemen

Veel vrouwenrechtenverdedigers die streven naar mensenrechten hebben zorgen geuit dat, hoewel er veel terrein is gewonnen door deze verklaring, deze bedreigd wordt door de opkomst van conservatievere krachten in de internationale gemeenschap.^[17] In maart 2003, tijdens een CSV-vergadering, maakte de afgevaardigde van Iran bezwaar tegen de inclusie van een paragraaf die overheden opriep om "geweld tegen vrouwen te veroordelen en zich te onthouden van een beroep op wat voor gebruik, traditie of religieuze overweging dan ook om zich te onttrekken aan hun verplichtingen met betrekking tot de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen." Vertegenwoordigers uit Egypte, Pakistan, Soedan en de VS maakten ook bezwaren en dit leidde tot de eerste diplomatieke mislukking ooit bij de CSV.^[18]

Campagnes

Ieder jaar geldt de Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen als de aftrap voor de 16 Days of Activism against Gender-based Violence.^[19] Mensenrechtenorganisaties zoals Center for Women's Global Leadership,^[20] Unifem, Women Won't Wait, Women for a Change, Women's Aid en andere groepen werken dan samen om zich uit te spreken tegen gendergerelateerd geweld en om de rechten en principes van de Verklaring te bevorderen. Een opmerkelijke stap die in 2008 werd genomen ter beëindiging van geweld tegen vrouwen was de lancering van "Unite to End Violence against Women". Deze campagne streeft naar publieke bewustmaking van het probleem. Anno 2020 is er nog veel ruimte voor verbetering; slechts tweederde van alle landen heeft huiselijk geweld verboden (49 landen nog niet) en 37 landen hebben nog trouw-je-verkrachter-wetten.^[21]

Op 10 april 2009 hield Amnesty International een demonstratie in Narayanghat in de Nepalese stad Bharatpur om aandacht te vragen voor vrouwenrechtenactivisten nadat de staat faalde om twee activisten te beschermen tegen gewelddadige aanvallen en uiteindelijk hun vermoording.^[22] Hoewel Nepal de Verklaring heeft geratificeerd, heeft het Artikel 4c niet nageleefd, hetgeen staten verplicht om:

"Passende zorgvuldigheid te betrachten om geweld tegen vrouwen te voorkomen, te onderzoeken en, in overeenstemming met de nationale wetgeving, te bestraffen, ongeacht of deze daden worden gepleegd door de staat of door particulieren."^[3]

Externe link

Tekst (Engels)

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Declaration on the Elimination of Violence Against Women op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Noten

↑ "Noting that those rights and principles are enshrined in international instruments, including the Universal Declaration of Human Rights, the International Covenant on Civil and Political Rights, the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women and the Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment" (paragraaf 2 van preambule van de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen (DEVAW)).^[3]
↑ ^a ^b Merk op dat het CEDAW-Comité in 1992 al wel General Recommendation 19 heeft gepubliceerd, maar dit was een niet-bindende verklaring. Bovendien definineerde deze 'geweld tegen vrouwen' niet als zodanig, maar adviseerde om de definitie van discriminatie tegen vrouwen zodanig op te rekken dat deze 'gender-based violence' (gendergerelateerd geweld) zou omvatten: 'The definition of discrimination includes gender-based violence, that is, violence that is directed against a woman because she is a woman or that affects women disproportionately.'^[11] Dit wijkt significant af van Artikel 1 van de DEVAW, dat 'geweld tegen vrouwen' definieerde door te verwijzen naar 'gender-based violence', maar zonder die laatste term te definiëren in termen van vrouwen als beoogd of buitenproportioneel doelwit en zonder verwijzing naar 'discriminatie van vrouwen': 'the term "violence against women" means any act of gender-based violence that results in, or is likely to result in, physical, sexual or psychological harm or suffering to women'.^[3] Niettemin beweert paragraaf 6 van de DEVAW-preambule wel dat er een verband bestaat tussen 'geweld tegen vrouwen' en 'discrimination tegen vrouwen': 'Recognizing that violence against women is a manifestation of historically unequal power relations between men and women, which have led to domination over and discrimination against women by men and to the prevention of the full advancement of women, and that violence against women is one of the crucial social mechanisms by which women are forced into a subordinate position compared with men'.^[3]
↑ "Recognizing that effective implementation of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women would contribute to the elimination of violence against women and that the Declaration on the Elimination of Violence against Women, set forth in the present resolution, will strengthen and complement that process" (paragraaf 3 van preambule van de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen (DEVAW)).^[3]

Referenties

↑ Manjoo, Rashida, Jones, Jackie (2018). The Legal Protection of Women From Violence: Normative Gaps in International Law. Routledge, Abingdon, p. 13. ISBN 9781351732833. Geraadpleegd op 14 March 2020.
↑ RESOLUTIONS: General Assembly, 48th session. un.org. Gearchiveerd op January 16, 2014. Geraadpleegd op May 14, 2014.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g A/RES/48/104 – Declaration on the Elimination of Violence against Women – UN Documents: Gathering a body of global agreements. un-documents.net. Geraadpleegd op 20 februari 2010.
↑ ^a ^b Concept Note – International Expert Group Meeting on Combating violence against indigenous women and girls: article 22 of the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples. un.org/esa/socdev/unpfii. United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues (20 januari 2012). Geraadpleegd op 10 maart 2021.
↑ ^a ^b True, Jacqui (2012). The Political Economy of Violence Against Women. Oxford University Press USA, New York, 8–9. ISBN 9780199755912. Geraadpleegd op 10 maart 2021.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heise, Lori (1993). Violence Against Women: The Hidden Health Burden. World Health Statistics Quarterly 46 (1): 78–85 (Wereldgezondheidsorganisatie). Geraadpleegd op 9 maart 2021.
↑ Ending Impunity for Violence Against Women and Girls. United Nations Department of Public Information (March 2007). Geraadpleegd op 3 januari 2010.
↑ Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women. un.org. Geraadpleegd op 24 februari 2010.
↑ ^a ^b ^c Korey, William (2001). NGO's and the Universal Declaration of Human Rights: A Curious Grapevine. Palgrave, New York, p. 391. ISBN 9780230108165. Geraadpleegd op 10 maart 2021.
↑ Vienna Declaration and Programme of Action, Part II, paragraf 38. refworld.org. Geraadpleegd op 24 juni 2017.
↑ CEDAW Committee, General recommendation No. 19: Violence against women. ohchr.org. Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten (1992). Gearchiveerd op 20 juli 2022. Geraadpleegd op 10 maart 2021.
↑ Secretary-General, in International Women's Day message, sys promotion and protection of women's rights central to work of United Nations. un.org (WomenWatch) (1993). Geraadpleegd op 24 februari 2010.
↑ 1994/45. Question of integrating the rights of women into the human rights mechanisms of the United Nations and the elimination of violence against women. ohchr.org. Geraadpleegd op 10 maart 2021.
↑ Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences. www2.ohchr.org. Geraadpleegd op 24 februari 2010.
↑ Inter-Amerikaans Verdrag Inzake de Preventie, Bestraffing en Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen (officiële Nederlandse tekst). oas.org. Organisatie van Amerikaanse Staten (9 juni 1994). Geraadpleegd op 11 maart 2021. "...VERWIJZEND naar (...) de Verklaring m.b.t. de Opheffing van Geweld tegen vrouwen, die werd aangenomen door de Twintigste Assemblee van Afgevaardigden van de Inter-Amerikaanse Commissie van Vrouwen (C.I.M.)..."
↑ International Day for the Elimination of Violence against Women : resolution / adopted by the General Assembly. United Nations Digital Library. Verenigde Naties (7 februari 2000). Geraadpleegd op 11 maart 2021. "The General Assembly, Recalling the Declaration on the Elimination of Violence Against Women, adopted by the General Assembly in its resolution 48/104 of 20 December 1993, (...) Reiterating that, according to article 1 of the Declaration on the Elimination of Violence against Women, the term “violence against women” means any act of gender-based violence that results in, or is likely to result in, physical, sexual or psychological harm or suffering to women, including threats of such acts, coercion or arbitrary deprivation of liberty, whether occurring in public or in private life, 1. Decides to designate 25 November as the International Day for the Elimination of Violence against Women..."
↑ Reilly, Niamh, Violence against Women. awid.org (12 februari 2008). Gearchiveerd op 14 juli 2014. Geraadpleegd op 34 juni 2017.
↑ Freeburg, Emily, "U.N. Pact Sinks on Issue of Violence Against Women | Women's eNews", womensenews.org, 23 april 2003. Geraadpleegd op 24 februari 2010.
↑ 16 Days of Activism Against Gender Violence. who.int. Geraadpleegd op 24 June 2017.
↑ 16 Days of Activism Against Gender-Based Violence Campaign. rutgers.edu. Geraadpleegd op 3 juni 2017.
↑ (en) International Day for the Elimination of Violence against Women, 25 November. www.un.org. Geraadpleegd op 23 november 2020.
↑ Nepal: Two Women's rights's rightss rights's rights's rights's rights human rights activists murdered after government fails to protect them from violent attacks. amnesty.org.uk (10 april 2009). Geraadpleegd op 24 juni 2017.