Albrecht Altdorfer

Data i miejsce urodzenia

ok. 1480
Ratyzbona

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1538
Ratyzbona

Narodowość

niemiecka

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

malarstwo renesansowe

Multimedia w Wikimedia Commons

Albrecht Altdorfer (ur. ok. 1480 w Ratyzbonie, zm. 12 lutego 1538 tamże) – niemiecki malarz, grafik i architekt, którego twórczość „pogrążona jest głęboko w klimacie renesansowego naturalizmu”^[1]. Zyskał sławę szczególnie jako malarz krajobrazów – stworzył pierwsze w sztuce nowożytnej obrazy, których tematem jest wyłącznie (lub prawie wyłącznie) pejzaż^[2].

Geneza jego malarstwa nie jest jasna. Niektórzy wywodzą ją z malarstwa miniaturowego ze względu na precyzję rysowania drobnych form. Jednak przeczy temu bardzo śmiały sposób komponowania, dla którego trudno znaleźć pierwowzory. Altdorfer jest najwybitniejszym^[2]^[3] przedstawicielem tzw. szkoły naddunajskiej. Pejzaż na jego obrazach często posiada elementy bajkowości, poetyckości, jest traktowany w sposób romantyczny. Czasem pojawia się w nim sztafaż figuralny lub elementy alegoryczne. J. Woźniakowski mówi o Altdorferze, że był „zapewne pierwszym malarzem, który podróżował tylko w tym celu, by zbierać motywy krajobrazowe [...], i pierwszym, który stworzył obraz sztalugowy z «czystym» pejzażem”^[1]. W kategorii krajobrazu panoramicznego Altdorfer stworzył jeden z najsłynniejszych widoków pejzażowych, a i swoje najwybitniejsze dzieło, Bitwę Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos (ukończoną w 1529)^[2].

Ponadto dzieła Altdorfera mają tematykę religijną, biblijną i historyczną. W zakresie malarstwa ołtarzowego do jego najwybitniejszych dzieł należą obrazy do ołtarza św. Floriana (St. Floriansaltar)^[3], obecnie rozproszone po różnych muzeach. Pod koniec życia, jako architekt miejski (Stadtbaumeister) Ratyzbony i radny, podjął się też zleceń architektonicznych i dekoratorskich, do których należały freski w ówczesnym pałacu arcybiskupim^[3], do dziś zachowane jedynie w muzealnych fragmentach.

Dzieła (wybór)

Święty Jerzy w lesie, ok. 1510, Stara Pinakoteka, Monachium
Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu, 1510, Galeria Malarstwa, Berlin
Ukrzyżowanie, 1512, Gemäldegalerie, Kassel
Boże narodzenie, ok. 1513, Staatliche Museen, Berlin
Męczeństwo św. Floriana, między 1510 a 1519, Muzeum Narodowe, Praga
Męczeństwo św. Sebastiana, (fragment ołtarza), ok. 1509-1516, Klasztor św. Floriana, Linz
Zmartwychwstanie, ok. 1516, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Wiedeń
Złożenie Chrystusa do grobu, (fragmenty ołtarza), 1518, Muzeum Historii Sztuki, Wiedeń
Narodziny Marii, ok. 1520, Stara Pinakoteka, Monachium
Krajobraz naddunajski z zamkiem Worth, 1522, Stara Pinakoteka, Monachium
Zuzanna w kąpieli (lub Zuzanna i starcy), ok. 1526, Stara Pinakoteka, Monachium
Golgota, 1526, Germańskie Muzeum Narodowe, Norymberga
Bitwa Aleksandra Wielkiego z Dariuszem III pod Issos, 1528–1529, Stara Pinakoteka, Monachium
Pożegnanie Chrystusa z Matką, 1529, National Gallery w Londynie
Męczeństwo św. Floriana, 1530, Galeria Uffizi, Florencja

Przypisy

↑ ^a ^b Jacek.J. Woźniakowski Jacek.J., Góry niewzruszone : o różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, wyd. 3., zmienione, Kraków: Znak, 1995, ISBN 83-7006-215-6, OCLC 37004166 [dostęp 2019-07-22] .
↑ ^a ^b ^c Jan (1921-1988).J.(1. 1. ). Białostocki Jan (1921-1988).J.(1. 1. )., Sztuka cenniejsza niż złoto : opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. 7, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2004, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 [dostęp 2019-07-22] .
↑ ^a ^b ^c OttoO. Fischer OttoO., Geschichte der deutschen Malerei, wyd. 2., München: F. Bruckmann Verlag, 1943 .