Aleksander V (antypapież)

Aleksander V
Pietro Philarges di Candia
antypapież
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

ok. 1339
Heraklion

Data i miejsce śmierci

3 maja 1410
Bolonia

Miejsce pochówku ?
Antypapież
Okres sprawowania

1409–1410

Arcybiskup Mediolanu
Okres sprawowania

1402–1409

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Kościół tytularny

SS. XII Apostoli

Pontyfikat

26 czerwca 1409

Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander V (właśc. Pietro Philarges di Candia OFM; ur. ok. 1339[1] w Heraklionie, zm. 3 maja 1410 w Bolonii[2]) – franciszkanin, antypapież obediencji pizańskiej w okresie od 26 czerwca 1409 do 3 maja 1410[3].

Życiorys

Piotr z Candii był Grekiem i urodził się na Krecie, która znajdowała się wówczas pod panowaniem Republiki Weneckiej[2]. Pochodził z ubogiej rodziny; wcześnie osierocony trafił pod opiekę franciszkanów[2]. Po wstąpieniu do zakonu ok. 1357, studiował teologię w Padwie, Norwich i w Oksfordzie[2]. Wizytował domy zakonne w latach 1370–1375 na Litwie, gdzie poznał osobiście późniejszego króla Władysława Jagiełłę[4]. Następnie wykładał na uniwersytetach w Paryżu i w Padwie[2]. Został biskupem Piacenzy, a potem kolejno: Novary i Vicenzy[2]. W 1402 został arcybiskupem Mediolanu[3]. Trzy lata później, w 1405 został przez papieża Innocentego VII mianowany kardynałem-prezbiterem SS. XII Apostoli i legatem w Lombardii[2].

Na soborze pizańskim w 1409 wygłosił główne przemówienie, uznające obu papieży (Benedykta XIII i Grzegorza XII) za heretyków i schizmatyków, a następnie został wybrany papieżem[2]. Koronacja miała miejsce 26 czerwca. Zyskał uznanie Francji, Anglii, Czech, północnej Italii i Polski[2]. Miał to być wstęp do zakończenia Wielkiej Schizmy, w rzeczywistości wybór tylko pogłębił kryzys. Na początku pontyfikatu uczynił swoich przyjaciół i zwolenników biskupami i połączył oba kolegia kardynalskie[2]. Aby odzyskać Państwo Kościelne, Aleksander ekskomunikował króla Neapolu Władysława II i przekazał koronę Ludwikowi Andegaweńskiemu[2]. Zorganizował także wyprawę na podbój Rzymu, na czele z Baldassare Cossą, która odniosła sukces w styczniu 1410[2].

Był trzecim papieżem panującym równocześnie z Benedyktem XIII i Grzegorzem XII[3]. Wśród historyków nie ma pełnej zgody, który z nich był prawowitym papieżem. Przez cały swój pontyfikat rezydował w Bolonii, gdzie zmarł i został pochowany[3]. Następcą Aleksandra po jego śmierci w Bolonii w 1410 został Jan XXIII.

Przypisy

  1. Filargis, O.F.M., Pietro. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-26]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k l John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997. ISBN 83-06-02633-0.
  3. a b c d Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 117. ISBN 83-7006-437-X.
  4. Stefan Kuczyński: Rzeczywistość historyczna w "Krzyżakach" Henryka Sienkiewicza. Wyd. 2. Warszawa: PIW, 1967, s. 177.

Zobacz też

Bibliografia

  • Michał Gryczyński: Leksykon papieży. Katowice: "Książnica", 2007, s. 13. ISBN 978-83-7132-964-7.
  • Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1990, s. 129. ISBN 83-7006-069-2.
  • p
  • d
  • e
Biskupi Mediolanu
  • Anatalon
  • Święty Kajus
  • Kastrycjan
  • Kalimerus
  • Mona
  • Mirokles (do 316)
  • Matern (316–328)
  • Protazy Algisi (328–343)
  • Eustorgiusz (344–350)
  • Dionizy Mariani (350–355)
  • Auksencjusz (355–374)
  • Święty Ambroży (374–397)
  • Symplicjan Soresini (397–400)
  • Weneriusz z Mediolanu (400–408)
  • Marolo (408–423)
  • Martynian Osio (423–435)
  • Gliceriusz Landriani (436–438)
  • Łazarz Beccardi (438–449)
  • Euzebiusz Pagani (449–462)
  • Geroncjusz Bescapè (462–465)
  • Benignus Bossi (465–472)
  • Senator Settala (472–475)
  • Teodor I de' Medici (475–490)
  • Wawrzyniec I Litta (490–512)
  • Eustorgiusz II (512–518)
  • Magnus de' Trincheri (518–530)
  • Dacjusz Agliati (530–552)
  • Witalis de' Cittadini (552–555)
  • Fronton (biskup Mediolanu) (556–566)
  • Auzan Crivelli (566–567)
  • Honorat Castiglioni (568–572)
  • Wawrzyniec II (573–592)
  • Konstantyn de' Cittadini (593–600)
  • Deodatus (601–629)
  • Asteriusz (biskup Mediolanu) (630–640)
  • Fortus (641–643)
  • Jan I Bono (649–660)
  • Antonin Fontana (660–661)
  • Maurycyliusz (661–662)
  • Ampeliusz (667–672)
  • Manswet Savelli (672–681)
  • Benedykt I Crespi (681–725)
Arcybiskupi Mediolanu
  • Teodor II (725–739)
  • Arifred (741–742)
  • Stabilis (742–744)
  • Natal (746–747)
  • Leto Marcellino (745–759)
  • Tommaso Grassi (759–783)
  • Pietro I Oldrati (784–801)
  • Odelperto (803–813)
  • Anzelm I Biglia (813–818)
  • Buono Castiglioni (818–822)
  • Angilberto I (822–823)
  • Angilberto II Pusterla (824–859)
  • Tadone (860–868)
  • Ansperto Confalonieri da Biassono (868–881)
  • Anzelm II Capra (882–896)
  • Landolfo I Grassi (896–899)
  • Andrea da Carcano (899–906)
  • Aicone Oldrati (906–918)
  • Gariberto di Besana (918–921)
  • Lamperto (921–931)
  • Ilduino (931–936)
  • Arderico Cotta (936–948)
  • Adelmano (948–953)
  • Valperto de' Medici (953–970)
  • Arnolfo I (970–974)
  • Godfryd (974–979)
  • Landolfo II da Carcano (980–998)
  • Arnolfo II da Arsago (998–1018)
  • Ariberto da Intimiano (1018–1045)
  • Gwido da Velate (1045–1069)
  • Attone (1072–1085)
  • Anselmo da Ro (1086–1093)
  • Arnolfo III (1093–1097)
  • Anselmo da Bovisio (1097–1101)
  • Grossolano (1102–1112)
  • Giordano da Clivio (1112–1120)
  • Olrico (1120–1126)
  • Anselmo Pusterla (1126–1135)
  • Bernard z Clairvaux (elekt 1135)
  • Robaldo (1135–1145)
  • Oberto da Pirovano (1146–1166)
  • Galdino Valvassi della Sala (1166–1176)
  • Algisio da Pirovano (1176–1185)
  • Uberto Crivelli (1185–1187)
  • Milone da Cardano (1187–1195)
  • Uberto da Terzago (1195–1196)
  • Filippo da Lampugnano (1196–1206)
  • Uberto da Pirovano (1206–1211)
  • Gerardo da Sessa (elekt 1211)
  • Henryk I da Settala (1213–1230)
  • Wilhelm I da Rizolio (1230–1241)
  • Leon da Perego (1241–1257)
  • Ottone Visconti (1262–1295)
  • Rufin da Frisseto (1295–1296)
  • Franciszek I da Parma (1296–1308)
  • Cassone Torriani (1308–1317)
  • Aicardo da Intimiano (1317–1339)
  • Giovanni II Visconti (1342–1354)
  • Roberto Visconti (1354–1361)
  • Guglielmo II Pusterla (1361–1370)
  • Simone da Borsano (1370–1380)
  • Antonio de' Saluzzi (1380–1401)
  • Pietro Filargo (1402–1410)
  • Franciszek II Crippa (1409–1414)
  • Bartolomeo de la Capra (1414–1433)
  • Francesco Piccolpasso (1433–1443)
  • Enrico Rampini (1443–1450)
  • Giovanni Visconti (1450–1453)
  • Niccolò Amidano (1453–1454)
  • Timoteo Maffei (1454)
  • Gabriele Sforza (1454–1457)
  • Carlo da Forlì (1457–1461)
  • Stefano Nardini (1461–1484)
  • Giovanni Arcimboldi (1484–1488)
  • Guido Antonio Arcimboldi (1488–1497)
  • Ottaviano Arcimboldi (1497)
  • Ippolito I d’Este (1497–1520)
  • Ippolito II d’Este (1520–1550)
  • Jan Angelo Arcimboldi (1550–1555)
  • Filip II Archinti (1556–1558)
  • Giovanni Angelo Medici (1558–1559)
  • Karol Boromeusz (1560–1584)
  • Gasparo Visconti (1584–1595)
  • Federico Borromeo (1595–1631)
  • Cesare Monti (1632–1650)
  • Alfonso Litta (1652–1679)
  • Federico Visconti (1681–1693)
  • Federico Caccia (1693–1699)
  • Giuseppe Archinto (1699–1712)
  • Benedetto Erba Odescalchi (1712–1737)
  • Gaetano Stampa (1737–1742)
  • Giuseppe Pozzobonelli (1743–1783)
  • Filippo Maria Visconti (1784–1801)
  • Giovanni Battista Caprara (1802–1810)
  • Karl Kajetan Gaisruck (1816–1846)
  • Barttolomeo Carlo Romilli (1847–1859)
  • Paolo Angelo Ballerini (1859–1867)
  • Luigi Nazari di Calabiana (1867–1893)
  • Andrea Carlo Ferrari (1894–1921)
  • Achille Ratti (1921–1922)
  • Eugenio Tosi (1922–1929)
  • Ildefonso Cardinal Schuster (1929–1954)
  • Giovanni Battista Montini (1954–1963)
  • Giovanni Colombo (1963–1979)
  • Carlo Maria Martini (1979–2002)
  • Dionigi Tettamanzi (2002–2011)
  • Angelo Scola (2011-2017)
  • Mario Delpini (od 2017)
  • p
  • d
  • e
Franciszkanizm
Początki
Święci i błogosławieni
rodziny franciszkańskiej
Wybitni uczeni
franciszkańscy
Papieże
Działalność, instytucje,
siedziby
Zakon franciszkański
Św. Franciszek
Św. Franciszek
  • p
  • d
  • e
III wiek
IV wiek
V wiek
VI wiek
  • Dioskuros
VII wiek
  • Teodor
  • Paschalis
VIII wiek
  • Konstantyn II
  • Filip
IX wiek
  • Jan VIII
  • Anastazy III
X wiek
XI wiek
XII wiek
XIV wiek
  • Mikołaj V
  • Klemens VII
  • Benedykt XIII
XV wiek
  • Aleksander V
  • Jan XXIII
  • Klemens VIII
  • Feliks V
  1. Celestyn II ostatecznie nie objął urzędu. Od czasów badań Mercatiego zaliczany do antypapieży, jednak we współczesnej historiografii klasyfikacja ta jest kwestionowana i proponuje się określać go jako „papież elekt”
  • ISNI: 0000000079739959
  • VIAF: 620146936846613782986
  • LCCN: no2006054561
  • GND: 100936032
  • BnF: 12469587t
  • SUDOC: 033884374
  • SBN: SBLV193058
  • BNE: XX5014285
  • NTA: 109135768
  • NUKAT: n2021163090
  • ΕΒΕ: 44422
  • PWN: 3867569
  • Britannica: biography/Alexander-V
  • Treccani: alessandro-v-antipapa
  • SNL: Alexander_5.
  • Catalana: 0002357
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 1522