Amphiprion

Amphiprion^[1]

Bloch & Schneider, 1801

Przedstawiciel rodzaju – Amphiprion bicinctus

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

okoniokształtne

Podrząd

wargaczowce

Rodzina

garbikowate

Rodzaj

Amphiprion

Synonimy

Actinicola Fowler, 1904
Paramphiprion Wang, 1941
Phalerebus Whitley, 1929
Prochilus Bleeker, 1865

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Amphiprion – rodzaj małych, morskich ryb okoniokształtnych z rodziny garbikowatych (Pomacentridae). Często hodowane w akwariach morskich. Znane pod nazwą błazenki, ryby klowny, ryby ukwiałowe (mianem błazenki określane są również gatunki z rodzaju Premnas).

Zasięg występowania

Wody przybrzeżne, rafy koralowe mórz tropikalnych, Ocean Indyjski i Ocean Spokojny.

Cechy charakterystyczne

żyją w symbiozie z ukwiałami (symbioza fakultatywna)
posiadają zdolność zmiany płci
długość: od 3–30 cm
rozmnażanie: jajorodne

Symbioza z ukwiałem

W warunkach naturalnych błazenki żyją w symbiozie z niektórymi gatunkami ukwiałów, chroniąc się wśród ich macek. Macki te mają parzące właściwości. W zamian za ochronę, ryba broni ukwiał przed drapieżnikami, których pokarmem są właśnie te koralowce, a także zwabia inne ryby stanowiące pokarm ukwiałów. Błazenki usuwają nagromadzone resztki pokarmowe z całego ciała ukwiału. Do dziś do końca nie ma pewności, dlaczego błazenki nie reagują na parzące koralowce. Badania wykazały, że wydzielając specjalny śluz, ryby te nabywają odporność na parzydełka ukwiałów. Choroba lub poranienie ciała błazenka może wpłynąć na utratę śluzu, co finalnie często kończy się tym, że ukwiał, który do tej pory był schronieniem dla ryby, atakuje ją i zjada. W warunkach sztucznych tzn. akwariach błazenki często są trzymane bez ukwiała. Wówczas żyją bez schronienia albo w symbiozie z innymi koralowcami, np. Euphylią czy Sarcopythonem.

Ukwiały żyjące w symbiozie z przedstawicielami Amphiprion^[2]

Cryptodendrum adhaesivum
Entacmaea quadricolor
Heteractis aurora
Heteractis crispa
Heteractis magnifica
Heteractis malu
Macrodactyla doreensis
Stichodactyla gigantea
Stichodactyla haddoni
Stichodactyla mertensii

Zmienność płci

Błazenki rodzą się jako obojnaki (hermafrodyty), tzn. posiadają równocześnie narządy płciowe męskie i żeńskie. W obrębie jednej kolonii zamieszkującej jeden ukwiał, największy, najbardziej dominujący osobnik zawsze staje się dojrzałą płciowo samicą, a drugi co do wielkości samcem. Pozostałe mniejsze i podporządkowane pozostają w postaci bezpłciowej. Jeśli z jakiegoś powodu samica zginie, dojrzały samiec zmienia płeć i staje się samicą, a następna co do wielkości ryba dojrzewa płciowo i staje się samcem^[3].

Klasyfikacja

Gatunki zaliczane do tego rodzaju^[4]:

Amphiprion akallopisos
Amphiprion akindynos
Amphiprion allardi
Amphiprion barberi
Amphiprion bicinctus
Amphiprion chagosensis
Amphiprion chrysogaster
Amphiprion chrysopterus
Amphiprion clarkii
Amphiprion ephippium – amfiprion ognisty^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion frenatus – amfiprion pomidorowy^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion fuscocaudatus
Amphiprion latezonatus
Amphiprion latifasciatus
Amphiprion leucokranos

Amphiprion mccullochi
Amphiprion melanopus – błazenek czarnopłetwy^[5]
Amphiprion nigripes – amfiprion malediwski^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion ocellaris – amfiprion plamisty^[5], błazenek plamisty^[5], błazenek okoniowy^[5]
Amphiprion omanensis
Amphiprion pacificus
Amphiprion percula – amfiprion^[6], ryba ukwiałowa^[6], błazenek^[7]
Amphiprion perideraion – amfiprion złoty^[7]
Amphiprion polymnus – amfiprion siodłowy^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion rubrocinctus – amfiprion czerwony^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion sandaracinos – amfiprion pomarańczowy^{[potrzebny przypis]}
Amphiprion sebae
Amphiprion thiellei
Amphiprion tricinctus
Amphiprion tunicatus

Amphiprion akallopisos
Amphiprion akindynos
Amphiprion allardi
Amphiprion chrysogaster
Amphiprion chrysopterus
Amphiprion clarkii
Amphiprion ephippium
Amphiprion frenatus
Amphiprion fuscocaudatus
Amphiprion latifasciatus
Amphiprion melanopus
Amphiprion nigripes
Amphiprion ocellaris
Amphiprion percula
Amphiprion perideraion
Amphiprion polymnus
Amphiprion sandaracinos
Amphiprion sebae

Przypisy

↑ Amphiprion, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Reefs of the Seychelles. Netherlands Indian Ocean Programme, Cruise Reports, vol. 2: 75-80.. Leiden: National Museum of Natural History, 1994.
↑ Coral, Charlotte, USA: CORAL, 2011, ISSN 1556-5769 .
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
↑ ^a ^b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ ^a ^b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.