Ciąg główny

Diagram Hertzsprunga-Russella

typ widmowy

brązowe karły

białe karły

czerwone karły

podkarły

ciąg główny
(„karły”)

podolbrzymy

olbrzymy

jasne olbrzymy

nadolbrzymy

hiperolbrzymy

absolutna
wielk.
gwiazdowa
(M_V)

O

B

A

F

G

K

M

L

T

Ciąg główny – pas przebiegający wzdłuż krzywej na diagramie Hertzsprunga-Russella, w którym zgrupowana jest większość gwiazd z okolic Słońca. Gwiazdy na niej położone nazywa się gwiazdami ciągu głównego lub karłami. Najpospolitsze z nich, a zarazem najchłodniejsze są czerwone karły.

Będąc na etapie ciągu głównego gwiazdy wypromieniowują energię z syntezy wodoru w hel w swoich wnętrzach^[1]. Proces ten jest bardzo wydajny energetycznie, wobec czego większość swojego życia gwiazdy spędzają właśnie na tym etapie^[1]. Ciąg główny nie jest wąską linią na diagramie, ale tworzy pas bez wyraźnych granic. Jest wiele powodów tego rozmycia, ale jednym z zasadniczych jest fakt, że masa gwiazdy nie jest jedynym parametrem determinującym jasność i temperaturę powierzchni gwiazdy. Gwiazda zmienia się nieco spalając wodór, a wyjęcie z ciągu głównego nie jest gwałtowne. Innymi parametrami wpływającymi stan gwiazdy są: pole magnetyczne, prędkość obrotowa gwiazdy, a przede wszystkim skład chemiczny (zawartość pierwiastków cięższych niż wodór i hel, określanych w astronomii mianem metali).

Astronomowie często odnoszą rozważania do ciągu głównego wieku zerowego (ZAMS, ang. Zero Age Main Sequence). Jest to linia otrzymywana z symulacji numerycznych dla gwiazdy, gdy zaczyna ona proces spalania wodoru.

Słońce jest gwiazdą ciągu głównego już od około 5 miliardów lat i będzie na nim przebywać jeszcze drugie tyle. Gdy wodór w jądrze zostanie wypalony, gwiazda powiększy się i stanie się na pewien czas czerwonym olbrzymem^[1].

Przypisy