Dawidgródek
 Widok z 1936 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy | 225540 | ||
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |||
Położenie na mapie Białorusi  | |||
 52°03′20″N 27°12′50″E/52,055556 27,213889 | |||
| |||
| |||
Dawidgródek[2] (biał. Давыд-Гарадок) – miasto na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie stolińskim; do 1945[3] w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie stolińskim.
Dawidgródek leży nad Horyniem.
Historia
W 1523 roku król Zygmunt I Stary przekazał miejscowość we władanie królowej Bony, która znacznie rozwinęła gospodarczo swoje dobra. W tym też czasie zbudowano w mieście zamek, a do miasta zaczęła napływać ludność żydowska, która zbudowała tu dwie synagogi. Dawidgródek był również znaczącym ośrodkiem prawosławnym, siedzibą dekanatu należącego do eparchii turowsko-pińskiej. Najpóźniej w 1507 w miejscowości powstała parafia prawosławna św. Dymitra z cerkwią pod tym samym wezwaniem[4]. Od 1586 roku miasto należało do Radziwiłłów. W 1624 roku Janusz Radziwiłł ufundował w mieście katolicki kościół pw. Bożego Ciała. Zamek został zniszczony przez moskiewskie wojska Dymitra Wołkońskiego w 1655 roku. Wkrótce odbudowany, dzielił się na Zamek Górny z domem mieszkalnym i świątynią oraz Zamek Dolny o przeznaczeniu gospodarczym. Obie części zamku były otoczone fosą łączącą się z rzeką Horyń.
Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w Księstwie Dawidgródzkim w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[5].
W 1707 roku miasto zostało zniszczone przez wojska szwedzkie. W 1793 roku w wyniku II rozbioru Polski miasto weszło w skład Rosji. Zamek został rozebrany w XIX wieku, a nową siedzibę zarządców dóbr Radziwiłłów zbudowano od strony południowej Dawidgródka, na lewym brzegu rzeczki Nieprawdy. Administracja dóbr w 1904 roku przeniosła się do Mankiewicz pod Stolinem po wybudowaniu nowej rezydencji. Pod koniec XIX wieku w mieście żyło około półtora tysiąca katolików.
Po odzyskaniu niepodległości i wojnie polsko-bolszewickiej miasteczko znajdowało się w składzie II Rzeczypospolitej. Leżało zaledwie 30 km od polskiej granicy z ZSRR. W okresie międzywojennym na terenie ordynacji dawidgródeckiej książąt Radziwiłłów z Mankiewicz organizowano największe w Polsce i ówczesnej Europie polowania na dziki z zastosowaniem tzw. czerty (forma nagonki z udziałem 800-1000 naganiaczy). Podczas pamiętnych łowów w 1931 roku ten sposób polowania dał pokot 72 dzików[6]. Do 17 września 1939 miasto znajdowało się w ówczesnym pow. stolińskim w dawnym województwie poleskim i stanowiło garnizon macierzysty batalionu KOP „Dawidgródek”.
- Widoki Dawidgródka z czasów II Rzeczypospolitej:
-
Widok ogólny -
Rynek -
Koszary Wojska Polskiego -
Kościół Bożego Ciała -
Ulica Olszańska
Po 17 września 1939 pod okupacją sowiecką, a od 1941 do 1944 niemiecką. W 1941 roku Niemcy wywieźli z miasta, a następnie zamordowali prawie wszystkich miejscowych Żydów. Podczas okupacji hitlerowskiej, na początku 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców (głównie kobiet i dzieci). Przebywało w nim około 1500 osób. 10 września 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali k. wsi Olszany[7]. W 1944 roku miejscowość została zagarnięta ponownie przez Armię Czerwoną. Anektowana przez Sowietów i włączona do Białoruskiej SRR.
Zabytki
- Cerkiew prawosławna św. Jerzego z 1724 roku. Drewniana z cennym barokowym ikonostasem z 1751, jedna z najstarszych na Polesiu. Po II wojnie światowej zamknięta, oddana wiernym w 1990 roku.
- Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej z 1913 roku w stylu moskiewskim.
- Kościół katolicki z 1 poł. XX wieku
- Budynek dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza w Dawidgródku
- Wzgórze zamkowe z pozostałościami wałów i fos.
Zobacz też
- gmina Dawidgródek
Przypisy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
- ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
- ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 253-255. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 119.
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Polowania w dawnej Polsce, „AURA”, nr 12/1990 r.
- ↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1345 .
Linki zewnętrzne
- Dawidgródek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 914 .
- Dawidgródek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 391 .
- Historia Żydów w Dawidgródku na portalu Wirtualny Sztetl
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
- p
- d
- e
- Siedziba: Stolin
| Miasta |
|
|---|---|
| Osiedle typu robotniczego |
|
| Sielsowiety |
- p
- d
- e
Powiat mozyrski (do 1920)
- Siedziba powiatu – Mozyrz
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta (1919–20) | |
| Gminy wiejskie (1919–20) |
- p
- d
- e
Powiat łuniniecki (1920–1939)
- Siedziba powiatu – Łuniniec
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta | |
| Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
Powiat stoliński (1923–1939)
Kontrola autorytatywna (city of raion subordinance):
- ЕСУ: 25909
