Gwiazda Luytena
Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||
Gwiazdozbiór | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rektascensja | 07h 27m 24,500s[1] | ||||||||||
Deklinacja | +05° 13′ 32,83″[1] | ||||||||||
Paralaksa (π) | |||||||||||
Odległość | 12,402 ± 0,066 ly | ||||||||||
Wielkość obserwowana | |||||||||||
Ruch własny (RA) | |||||||||||
Ruch własny (DEC) | −3693,51 ± 0,96 mas/rok[1] | ||||||||||
Prędkość radialna | 18,22 ± 0,10 km/s[1] | ||||||||||
Charakterystyka fizyczna | |||||||||||
Rodzaj gwiazdy | czerwony karzeł | ||||||||||
Typ widmowy | M3,5 V[1] | ||||||||||
Masa | 0,29 M☉[2] | ||||||||||
Promień | 0,293 ± 0,0027 R☉[2] | ||||||||||
Metaliczność [Fe/H] | 0,09 ± 0,17[2] | ||||||||||
Wielkość absolutna | |||||||||||
Jasność | 0,0088 ± 0,0066 L☉[3] | ||||||||||
Okres obrotu | 99 d[3] | ||||||||||
Temperatura | 3382 ± 49 K[2] | ||||||||||
Alternatywne oznaczenia | |||||||||||
|
Gwiazda Luytena – gwiazda położona w gwiazdozbiorze Małego Psa, w odległości ok. 12,4 lat świetlnych od Słońca, jedna z najbliższych Układowi Słonecznemu gwiazd. Jej jasność wizualna wynosi 9,87m, nie jest widoczna gołym okiem. Krążą wokół niej dwie znane planety, istnienie dwóch dalszych planet jest podejrzewane.
Nazwa
Gwiazda ta została nazwana na cześć astronoma Willema Jacoba Luytena. Jego pomiary pozwoliły odkryć jej szybki ruch własny, który wskazywał, że znajduje się ona blisko Słońca[1].
Właściwości fizyczne
Gwiazda Luytena jest czerwonym karłem; należy do typu widmowego M3,5 i mając temperaturę ok. 3382 K jest znacznie chłodniejsza od Słońca. Ma masę 0,29 M☉, a promień 0,293 promienia Słońca. Jej jasność to 0,0088 jasności Słońca[3]. Jest ona oddalona o zaledwie 1,2 roku świetlnego od jasnego Procjona[4].
Układ planetarny
Na podstawie pomiarów astrometrycznych z lat 1937–1980 postulowano, że gwiazda ta ma planetarnych towarzyszy. Mogły to być planety-olbrzymy o okresie obiegu od 10 do 40 lat. Pomiary zmian prędkości radialnej nie potwierdziły istnienia takich planet wokół gwiazdy Luytena. Podobnie obserwacje z użyciem interferometrii plamkowej nie przyniosły rezultatu[4].
W 2017 roku metodą pomiaru zmian prędkości radialnej odkryto dwie niewielkie planety krążące wokół tej gwiazdy, krążące bliżej gwiazdy i znacznie mniejsze niż wcześniej postulowane olbrzymy. Planeta GJ 273 b to superziemia o masie 2,89 ± 0,26 M🜨. Krąży ona blisko wewnętrznego skraju ekosfery układu, dociera do niej strumień promieniowania o 6% wyższy niż do Ziemi i jeżeli ma dostatecznie gęstą atmosferę, na jej powierzchni może występować ciekła woda. Mniejsza planeta GJ 273 c ma masę 1,18 ± 0,16 M🜨 i krąży bliżej gwiazdy, otrzymując 7 razy więcej promieniowania niż Ziemia, co plasuje ją poza ekosferą[3]. Współczynnik podobieństwa do Ziemi planety b ma bardzo wysoką wartość, równą 0,84[5].
Analizy zmian prędkości radialnej tej gwiazdy z 2019 roku wskazują, że mogą okrążać ją jeszcze dwie planety (GJ 273 d i e) o długich okresach obiegu. Ich masy minimalne wskazują, że są to tzw. minineptuny, planety gazowe o masie mniejszej niż Neptun[6].
Towarzysz | Masa (MJ) | Okres orbitalny (dni) | Półoś wielka (au) | Ekscentryczność |
---|---|---|---|---|
c[7] | 0,0038 ± 0,0013 | 4,72322 ± 0,00081 | 0,036 ± 0,004 | 0,12 +0,18−0,12 |
b[2] | 0,0069 ± 0,003 | 18,64 ± 0,01 | 0,09 ± 0,01 | 0,03 +0,25−0,03 |
d[8] | 0,034 +0,0123−0,011 | 413,9 +4,3−5,5 | 0,712 +0,062−0,076 | 0,17 ± 0,17 |
e[9] | 0,0293 +0,0135−0,0123 | 542,0 ± 16,0 | 0,849 +0,083−0,092 | 0,03 +0,2−0,03 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Gwiazda Luytena w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e GJ 273 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ a b c d e Astudillo-Defru, N.; Forveille, T.; Bonfils, X.; Ségransan, D.; Bouchy, F.; Delfosse, X.; Lovis, C.; Mayor, M.; Murgas, F.; Pepe, F.; Santos, N.C.; Udry, S.; Wunsche, A.. The HARPS search for southern extra-solar planets XLI. A dozen planets around the M dwarfs GJ 3138, GJ 3323, GJ 273, GJ 628, and GJ 3293. „Astronomy & Astrophysics”. 602, s. A88, 2017. DOI: 10.1051/0004-6361/201630153. arXiv:1703.05386. (ang.).
- ↑ a b Luyten's star [online], SolStation [dostęp 2017-03-28] (ang.).
- ↑ The Habitable Exoplanets Catalog, [w:] Planetary Habitability Laboratory [online], University of Puerto Rico at Arecibo, 18 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-25] (ang.).
- ↑ M.M. Tuomi M.M. i inni, Frequency of planets orbiting M dwarfs in the Solar neighbourhood, „arXiv”, 2019, DOI: 10.48550/arXiv.1906.04644, arXiv:1906.04644 (ang.).
- ↑ GJ 273 c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ GJ 273 d w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]
- ↑ GJ 273 e w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2019-06-25]