James Marr
 James Marr, Operacja Tabarin (1944) | |
| Data i miejsce urodzenia | 9 grudnia 1902 |
|---|---|
| Data śmierci | 29 kwietnia 1965 |
| Odznaczenia | |
 | |
James William Slesser Marr (ur. 9 grudnia 1902 w Cushnie w Aberdeenshire, zm. 29 kwietnia 1965) – szkocki biolog morski, polarnik, uczestnik ostatniej wyprawy antarktycznej Ernesta Shackletona (1874–1922), uczestnik Brytyjsko-Australijsko-Nowozelandzkiej Ekspedycji Antarktycznej (ang. British Australian and New Zealand Antarctic Research Expedition, BANZARE) pod dowództwem Douglasa Mawsona (1882–1958), pierwszy dowódca tajnej operacji Tabarin (1943–1945).
Życiorys
James William Slesser Marr urodził się 9 grudnia 1902 roku w Cushnie w Aberdeenshire[1]. Studiując na University of Aberdeen zgłosił się jako jeden z tysięcy ochotników z Boy Scouts, by wziąć udział w wyprawie Ernesta Shackletona (1874–1922), mającej na celu opłynięcie Antarktydy na statku „Quest”, by uczestniczyć w eksploracji wybrzeża Morza Weddella i licznych wysp subarktycznych[2]. Shackleton wybrał Marra[2], który okazał się cenionym uczestnikiem ekspedycji[3]. Po śmierci Shackletona w Grytviken na Georgii Południowej w 1921 roku wyprawa nie zrealizowała wszystkich swoich celów[4]. Po powrocie Marr opublikował swoje wspomnienia w książce Into the frozen south (1923)[4]. Studia z zakresu historii antycznej (ang. Classics) ukończył w 1924 roku, a w 1925 roku uzyskał Bachelor’s degree z zoologii[3].
W 1925 roku wziął udział w kolejnej wyprawie arktycznej kierowanej przez Grettira Algarssona i Franka Worsley’a (1872–1943), która opłynęła Spitsbergen[3]. Po powrocie przez rok pracował naukowo w Aberdeen[3]. W 1927 roku rozpoczął pracę dla programu badań Discovery Investigations – organizacji zajmującej się badaniami zasobów biologicznych obszaru Falkland Islands Dependencies[4]. Jako biolog morski wziął udział w trzech ekspedycjach antarktycznych w latach 1928–1929, 1931–1933 i 1935–1937[3].
W latach 1929–1931 był oddelegowany do Brytyjsko-Australijsko-Nowozelandzkiej Ekspedycji Antarktycznej (ang. British Australian and New Zealand Antarctic Research Expedition, BANZARE) pod dowództwem Douglasa Mawsona (1882–1958)[3]. W latach 1939–1940 brał udział w rejsie statku-przetwórni mięsa wielorybiego „Terje Viken”, by oszacować możliwości puszkowania i mrożenia mięsa wielorybiego na potrzeby wyżywienia w okresie wojennym[3].
Po powrocie wstąpił do Royal Navy i służył w Szkocji, Islandii, Afryce Południowej i na Cejlonie[3]. W 1943 roku został wezwany do Wielkiej Brytanii, by objąć dowództwo tajnej brytyjskiej operacji Tabarin (1943–1945)[3]. Celem operacji było zabezpieczenie trwałej obecności Wielkiej Brytanii w Antarktyce poprzez założenie baz na Antarktydzie i w regionie (Falkland Islands Dependencies, FID) w obliczu roszczeń terytorialnych Argentyny oraz uniemożliwienie flocie niemieckiej korzystania z portów i zapasów na stacjach wielorybniczych[5]. W pierwszym roku operacji założono dwie bazy na Deception Island i w Port Lockroy na Wiencke Island u wybrzeży Ziemi Grahama[3]. 7 lutego 1945 roku Marr zrezygnował z wyprawy z powodu złego stanu zdrowia; dowództwo objął Kanadyjczyk kapitan Andrew Taylor[6]. Za swoje zasługi na polu badań antarktycznych Marr otrzymał srebrny Medal Polarny[3].
Po wojnie Marr ponownie pracował dla Discovery Investigations[7]. W 1949 roku zaczął pracować jako Principal Scientific Officer dla instytutu oceanografii (ang. National Institute of Oceanography)[7]. Specjalizował się w badaniach nad krylem antarktycznym[7]. Zmarł 29 kwietnia 1965 roku[3].
Odznaczenia
- 1936 – W. S. Bruce Medal[8]
- 1941 – brązowy Medal Polarny[9]
- 1954 – srebrny Medal Polarny[10]
Upamiętnienie
Na cześć Marra nazwano następujące obiekty geograficzne w Antarktyce:
Przypisy
- ↑ The Polar Record ↓, s. 94.
- ↑ a b The Polar Record ↓, s. 94–95.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Riffenburgh 2007 ↓, s. 635.
- ↑ a b c The Polar Record ↓, s. 95.
- ↑ Riffenburgh 2007 ↓, s. 188.
- ↑ Dickinson 2016 ↓, s. 10.
- ↑ a b c The Polar Record ↓, s. 96.
- ↑ Royal Scottish Geographical Society ↓.
- ↑ The London Gazette 1941 ↓, s. 5785.
- ↑ The London Gazette 1954 ↓, s. 6790.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and Gazetteer of the British Antarctic Territory – Marr Ice Piedmont ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and Gazetteer of the British Antarctic Territory – Marr Bay ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and Poland Gazetteer ↓.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
Bibliografia
- Dickinson, Anthony. Maritime Support for Great Britain’s Antarctic Sovereignty Claim: Operation Tabarin and the 1944-45 Voyage of the Newfoundland Sealing Ship Eagle. „Northern Mariner / Le Marin du Nord”. 1 (26), s. 1–20, 2016. DOI: 10.25071/2561-5467.225. ISSN 1183-112X. [dostęp 2023-04-13]. (ang.).
- Marr Bay (Gazetteer of the British Antarctic Territory). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Marr Ice Piedmont (Gazetteer of the British Antarctic Territory). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Marr Point (Poland Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Mount Marr (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Obituary. „The Polar Record”. 13 (82), s. 93–98, 1966. Cambridge University Press. DOI: 10.1017/S003224740005556X. [dostęp 2023-04-13]. (ang.).
- Riffenburgh, Beau: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis Group, 2007. ISBN 0-415-97024-5. [dostęp 2023-04-13]. (ang.).
- Royal Scottish Geographical Society: Medallists: W S Bruce Medal. [dostęp 2023-04-13]. (ang.).
- The London Gazette, wyd. 35300, 1941 [dostęp 2023-04-13] (ang.).
- The London Gazette, wyd. 40339, 1954 [dostęp 2023-04-13] (ang.).
