Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego

Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego – spis polskich jednostek inżynieryjno-saperskich: ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Saperzy w okresie zaborów

Batalion Saperów – powstał w 1810 z samodzielnych ksap; jednostka WP Księstwa Warszawskiego;
Półbatalion Inżynierów – jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie; w 1819 przeformowany na Batalion Saperów;
Batalion Saperów – powstał w 1819 na bazie Półbatalionu Inżynierów; jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie w Koszarach Ordynackich;

Saperzy polskich formacji wojskowych w czasie I wojny światowej

Legiony Polskie 1914–1917

Oddział Minerów (1915) → Kompania Techniczna
Kompania Saperów (1914–1917)
Kompania Techniczna (1915-1917) → Batalion Techniczny Polskiego Korpusu Posiłkowego

Polski Korpus Posiłkowy

Batalion Techniczny

Wojsko Polskie na Wschodzie

1 Pułk Inżynieryjny I Korpusu Polskiego (1917-1918)
2 Pułk Inżynieryjny II Korpusu Polskiego (1918)
Kompania Inżynieryjna Brygady Strzelców Polskich (1915-1917) → Dywizja Strzelców Polskich (1917)
Kompania Inżynieryjna 1 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 2 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 3 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Kompania Inżynieryjna 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Kompania Inżynieryjna Oddziału Polskiego w Odessie (1918)
Pluton Minerów przy Dywizji Litewsko-Białoruskiej

Armia Polska we Francji

I Batalion Inżynieryjny 1 Dywizji Strzelców Polskich (1919) → XIII bsap
II Batalion Saperów (1919) → II Batalion Saperów Kresowych^[1]
Batalion Inżynieryjny 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Samodzielna Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918–1919)
2 Kompania Zapasowa Saperów (1919) → Kompania Zapasowa XII bsap w Przemyślu → Kompania Zapasowa Saperów Nr 3
Ekwipaż Naprawy Mostów Dywizji Instrukcyjnej (1919) → 81 Kolumna Mostowa (1919-1920) → 1/XIII Kolumna Pontonowa (1920-1921)

Jednostki saperskie II RP

Brygady i grupy saperów

1 Brygada Saperów w Modlinie (1929-1934) → 3 Brygada Saperów w Modlinie (1934-?) → 1 Grupa Saperów
2 Brygada Saperów w Warszawie (1929-1934) → 1 Brygada Saperów w Warszawie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
3 Brygada Saperów w Poznaniu (1929-1934)
4 Brygada Saperów w Krakowie (1929-1934) → 2 Brygada Saperów w Krakowie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
1 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa techniczna”)
2 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa saperska”)
3 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa pionierska”)

Pułki saperów

1 Pułk Inżynieryjny (1918-1920)

Z dniem 22 sierpnia 1921 sformowanych zostało dziesięć pułków saperów, każdy w składzie trzech batalionów i kadry batalionu zapasowego. W listopadzie 1929 z dziesięciu pułków utworzonych zostało osiem batalionów saperów.

1 Pułk Saperów w Modlinie (1921-1929) → 1 Batalion Saperów Legionowych (1929-1939)
2 Pułk Saperów w Puławach (1921-1929) → 2 Batalion Saperów (1929-1939) → 2 Pułk Saperów Kaniowskich (1939)
3 Pułk Saperów Wileńskich w Wilnie (1921-1929) → 3 Batalion Saperów Wileńskich (1929-1939)
4 Pułk Saperów w Sandomierzu (1921-1929) → 4 Batalion Saperów w Sandomierzu (1929-1930) i w Przemyślu (1931-1939) → 4 Pułk Saperów (1939)
5 Pułk Saperów w Krakowie (1921-1929) → 5 Batalion Saperów (1929-1939)
6 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 6 Pułku Saperów (1929-1931)
7 Pułk Saperów Wielkopolskich w Poznaniu (1921-1929) → 7 Batalion Saperów (1929-1939)
8 Pułk Saperów w Toruniu (1921-1929) → 8 Batalion Saperów (1929-1939)
9 Pułk Saperów w Brześciu (1921-1929) → 6 Batalion Saperów (II RP) (1929-1939)
10 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 10 Pułku Saperów (1929-1931)

Bataliony saperów

I Batalion Saperów im. Tadeusza Kościuszki 1 Pułku Inżynieryjnego (1918-1921) → I Batalion Saperów
I Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XV bsap (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr I (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów
II Batalion Saperów 1 Pułku Inżynieryjnego (1918–1919) → III bsap
II Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XIV bsap
II Batalion Saperów Kresowych (1919) → XI bsap i XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
II Batalion Saperów (1920–1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr II (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów
III Batalion Saperów w Jędrzejowie → VII bsap
III Batalion Saperów (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr III (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów
IV Batalion Saperów (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr IV (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów
V Batalion Saperów (1919-1920) → VI bsap
V Batalion Saperów (1920-1921) → XXII bsap
V Batalion Saperów (1921-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr V (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów
VI Batalion Saperów (1920–1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr VI (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
VII Batalion Saperów → XII bsap
VII Batalion Saperów (1921-1929)
VIII Batalion Saperów (1919-1929)
IX Batalion Saperów (1921-1929)
X Batalion Saperów (1919-1929)
XI Batalion Saperów (1919-1929)
XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
XII Batalion Saperów (1921-1929)
XIII Batalion Saperów (1919-1929)
XIV Batalion Saperów (1919-1929)
XV Batalion Saperów (1920–1929)
XVI Batalion Saperów → XXVIII bsap
XVI Batalion Saperów (1921-1929)
XVII Batalion Saperów (1920–1929)
XVIII Batalion Saperów (1919-1929)
XIX Batalion Saperów (1920–1929)
XX Batalion Saperów (1920–1929)
XXI Batalion Saperów (1920–1929)
XXII Batalion Saperów (1921-1929)
XXIII Batalion Saperów (1920-1921) → XXV bsap
XXIII Batalion Saperów (1921-1925)
XXIV Batalion Saperów
XXV Batalion Saperów (1921-1925)
XXVI Batalion Saperów (1921-1925)
XXVII Batalion Saperów (1921-1925)
XXVIII Batalion Saperów (1921-1925)
XXIX Batalion Saperów (1921-1929)
Syberyjski Batalion Saperów (1920-1921) → XXX bsap
XXX Batalion Saperów w Brześciu (1921-1929)
Batalion Chemiczny w Warszawie (1921-1925) → Ćwiczebna Kompania Chemiczna przy Szkole Gazowej
Batalion Mostowy w Kazuniu (1921-1939)
Batalion Szkolny Saperów w Modlinie (1926-1929)
Batalion Szkolny Saperów Kolejowych (1926-1929)
Batalion Maszynowy w Warszawie i w Nowym Dworze Mazowieckim (1921-1925) → Batalion Elektrotechniczny
Batalion Elektrotechniczny w Nowym Dworze Mazowieckim (1925-1939)
3 Pułk Wojsk Kolejowych w Poznaniu (1921-1924)
Batalion Zapasowy 3 Pułku Wojsk Kolejowych
1 Batalion Mostów Kolejowych w Krakowie (1929-1939)
2 Batalion Mostów Kolejowych w Legionowie (1929-1939)
10 Batalion Wojsk Kolejowych (1920-1921)
Batalion Wyszkolenia Wojsk Kolejowych (1918–1919)
Batalion Silnikowy w Modlinie (1930–1939)
Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów w Modlinie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów w Puławach (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów w Wilnie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów w Sandomierzu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów w Krakowie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów w Poznaniu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 8 Pułku Saperów w Toruniu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 9 Pułku Saperów w Brześciu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 10 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)

Bataliony saperów sformowane w 1929

1 Batalion Saperów Legionów w Modlinie (1929-1939)
2 Batalion Saperów w Puławach (1929-1939) → 2 psap (1939)
3 Batalion Saperów Wileńskich w Wilnie (1929-1939)
4 Batalion Saperów w Przemyślu (1929-1939) → 2 psap (1939)
5 Batalion Saperów w Krakowie (1929-1939)
6 Batalion Saperów w Brześciu (1929-1939)
7 Batalion Saperów w Poznaniu (1929-1939)
8 Batalion Saperów w Toruniu (1929-1939)

Bataliony saperów zmobilizowane w 1939
Bataliony saperów noszące numery od 1 do 30 były organicznymi pododdziałami saperów czynnych dywizji piechoty. Numer batalionu odpowiadał numerowi dywizji.

1 Batalion Saperów

2 Batalion Saperów

3 Batalion Saperów

4 Batalion Saperów

5 Batalion Saperów

6 Batalion Saperów

7 Batalion Saperów

8 Batalion Saperów

9 Batalion Saperów

10 Batalion Saperów

11 Batalion Saperów

12 Batalion Saperów

13 Batalion Saperów

14 Batalion Saperów

15 Batalion Saperów

16 Batalion Saperów

17 Batalion Saperów

18 Batalion Saperów

19 Batalion Saperów

20 Batalion Saperów

21 Batalion Saperów

22 Batalion Saperów

23 Batalion Saperów

24 Batalion Saperów

25 Batalion Saperów

26 Batalion Saperów

27 Batalion Saperów

28 Batalion Saperów

29 Batalion Saperów

30 Batalion Saperów

43 Batalion Saperów

46 Batalion Saperów

47 Batalion Saperów

48 Batalion Saperów

50 Batalion Saperów

53 Batalion Saperów

55 Batalion Saperów

56 Batalion Saperów

60 Batalion Saperów

61 Batalion Saperów

65 Batalion Saperów

71 Batalion Saperów

81 Batalion Saperów

90 Batalion Motorowy Saperów

Batalion Motorowy Saperów WBPanc-Mot

Bataliony saperów improwizowane we wrześniu 1939

Kompanie saperów

W latach 1919–1921 na terenie okręgów generalnych funkcjonowały:

Kompania Zapasowa Saperów Nr 1 w Warszawie
Kompania Zapasowa Saperów Nr 2 w Krasnymstawie (1919-1920) → Batalion Zapasowy Saperów Nr II
Kompania Zapasowa Saperów Nr 3 w Grodnie
Kompania Zapasowa Saperów Nr 4 w Sandomierzu → Batalion Zapasowy Saperów Nr IV
Kompania Zapasowa Saperów Nr 5 w Krakowie → Batalion Zapasowy Saperów Nr V
Kompania Zapasowa Saperów Nr 6 w Przemyślu → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
Kompania Zapasowa Saperów Nr 7 w Poznaniu → Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów

W pierwszej dekadzie 1935 na bazie zalążków wydzielonych przez 3, 5, 6 i 8 Batalion Saperów sformowane zostały cztery samodzielne kompanie saperów dla czynnych dywizji piechoty:

16 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP
20 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP
23 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP
29 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP

Ośrodki sapersko-pionierskie

W maju 1937 podjęto decyzję o sformowaniu dwunastu ośrodków sapersko-pionierskich jako zalążków batalionów saperów czynnych dywizji piechoty:

Ośrodek Sapersko-Pionierski 7 DP (1937-1939) → 7 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 DP (1937-1939) → 10 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 11 DP (1937-1939) → 11 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 12 DP (1937-1939) → 12 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 13 DP (1937-1939) → 13 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP (1937-1939) → 16 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 18 DP (1937-1939) → 18 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP (1937-1939) → 20 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP (1937-1939) → 23 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 25 DP (1937-1939) → 25 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 27 DP (1937-1939) → 27 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP (1937-1939) → 29 Batalion Saperów

Ośrodki zapasowe saperów

We wrześniu 1939 jednostki saperskie formowały w ramach mobilizacji alarmowej ośrodki zapasowe:

Saperzy Korpusu Ochrony Pogranicza

Ośrodki Wyszkolenia Pionierów 1928-1931

Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 1 Brygady Ochrony Pogranicza w Hoszczy → kompania pionierów Brygady KOP „Wołyń”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 2 Brygady Ochrony Pogranicza w Klecku → kompania pionierów Brygady KOP „Nowogródek”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 3 Brygady Ochrony Pogranicza w Budsławiu → kompania pionierów Brygady KOP „Grodno”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 4 Brygady Ochrony Pogranicza w Mostach Wielkich → kompania pionierów Brygady KOP „Podole”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 5 Brygady Ochrony Pogranicza w Dawidgródku → kompania pionierów Brygady KOP „Polesie”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 6 Brygady Ochrony Pogranicza w Wilnie → kompania pionierów Brygady KOP „Wilno”

Kompanie pionierów 1931-1934

kompania pionierów „Wołyń” → ksap KOP „Hoszcza”
kompania pionierów „Nowogródek” → ksap KOP „Nowogródek”
kompania pionierów „Grodno” → ksap KOP „Grodno”
kompania pionierów „Podole” → ksap KOP „Podole”
kompania pionierów „Polesie” → ksap KOP „Polesie”
kompania pionierów „Wilno” → ksap KOP „Wilno”

Kompanie saperów KOP 1934–1939

Kompania Saperów KOP „Hoszcza”
Kompania Saperów KOP „Nowogródek” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stołpce”
Kompania Saperów KOP „Grodno” → 43 bsap (1939)
Kompania Saperów KOP „Podole” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Czortków”
Kompania Saperów KOP „Polesie” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stolin”
Kompania Saperów KOP „Wilno” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Wilejka” (1937-1939)

Osobny artykuł: Saperzy Korpusu Ochrony Pogranicza.

Organa i zakłady służby inżynieryjno-saperskiej

Osobny artykuł: Służba inżynieryjno-saperska (II RP).

Jednostki PSZ na Zachodzie

Grupa Saperów 2 Korpusu Polskiego
1 Pułk Saperów Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR
Centrum Wyszkolenia Saperów we Francji
Centrum Wyszkolenia Saperów w Wielkiej Brytanii
Ośrodek Zapasowy Saperów
Ośrodek Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars (Francja)
Ośrodek Wyszkolenia Saperów w Crawford (Szkocja)
Szefostwo Saperów w Sztabie Naczelnego Wodza
Dowództwo Saperów I Korpusu
dowództwa saperów brygad strzeleckich, kadrowych brygad strzeleckich
Grupa Fortyfikacyjna

Bataliony:

Batalion Saperów (1942–1947) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej
Batalion Saperów Lekkiej Dywizji Zmechanizowanej → 10 Kompania Saperów 10 BKPanc
1 Modliński Batalion Saperów (1939–1940)
Batalion Saperów (30 VI – 13 VIII 1940) → Batalion Saperów Korpusu (14 VIII – IX 1940) → 1 Batalion Saperów
1 Batalion Saperów (1940–1942) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej (1942-1945) → 1 Batalion Saperów
1 Batalion Saperów (1945-1947)
2 Kaniowski Batalion Saperów (1939–1940)
2 Batalion Saperów (1945-1947)
3 Batalion Saperów (1940) → 3 Kompania Saperów 3 DP
3 Karpacki Batalion Saperów (1942–1947)
4 Batalion Saperów (1940) → 4 Kompania Saperów 4 DP
4 Batalion Saperów (1945-1947)
5 Kresowy Batalion Saperów (1941-1947)
6 Batalion Saperów
7 Batalion Saperów (1941-1943) → 7 Kompania Saperów (1943-1944)
8 Batalion Saperów
9 Batalion Saperów
10 Batalion Saperów (1942)
10 Batalion Saperów (1942–1947)
11 Batalion Saperów (kadrowy) I Korpusu Polskiego (1945-1947)
20 Batalion Saperów (1945-1947)
11 Batalion Saperów Kolejowych (1941 – 1947)

Kompanie w latach 1940–1941:

1 Kompania Saperów 1 BS → 1 Kompania Saperów 1 DG (k)
2 Kompania Saperów 2 BS (1940) → 10 Kompania Saperów
3 Kompania Kadrowa Saperów 3 BKS (1940–1941)
4 Kompania Kadrowa Saperów 4 BKS (1940–1941) → Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS
5 Kompania Kadrowa Saperów 5 BKS (1940–1941)
Kompania Saperów SBSK SBSK (1940)
7 Kompania Kadrowa Saperów 7 BKS (1940–1941)
8 Kompania Kadrowa Saperów 8 BKS (1941)
10 Kompania Saperów (1940-1947)
11 Kompania Saperów (1941-1947)
11 Kompania Parkowa Saperów

Kompanie w latach 1942–1947:

1 Kompania Parkowa Saperów 1 DPanc
4 Kompania Parkowa Saperów 4 DP (1945-1947)
7 Kompania Saperów 7 DZapas (1943-1944) → 17 Kompania Saperów
7 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
8 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
9 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
10 Kompania Saperów 10 BKPanc → 1 DPanc
11 Kompania Saperów 1 DPanc
11 Kompania Parkowa Saperów
10 Kompania Mostowa Grupy Saperów 2 KP
14 Kompania Saperów 14 BPanc (1944–1947)
17 Kompania Saperów 7 DP (1944–1947)
301 Etapowa Kompania Saperów Grupy Saperów 2 KP
Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS

Plutony:

9 Pluton Saperów 2 BCz
10 Pluton Rozbrajania Bomb Grupy Saperów 2 KP
11 Pluton Rozbrajania Bomb
306 Pluton Parkowy Saperów Grupy Saperów 2 KP
Pluton Mostowy 4 DP (1945-1947)
Pluton Mostowy 1 DPanc

Jednostki inżynieryjne ludowego Wojska Polskiego

Brygady saperów

1 Warszawska Brygada Saperów im. gen. Jerzego Bordziłowskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
2 Warszawska Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
4 Łużycka Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Łużycka
5 Mazurska Brygada Saperów im. gen. Ignacego Prądzyńskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Mazurska
2 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951 na bazie 2 psap; stacjonowała w Kazuniu;
6 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951; stacjonowała w Dęblinie

Pozostałe brygady

Pułki saperów

2 Zapasowy Pułk Saperów – powstał w 1944, rozformowany w 1945, stacjonował w Jarosławiu.
1 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 1 BSap; stacjonował w Brzegu.
2 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 2 BSap; stacjonował w Kazuniu
4 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 4 BSap; stacjonował w Gorzowie Wielkopolskim.
5 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 5 BSap; stacjonował w Szczecinie.

Pułki pontonowe

Pułk Pontonowy – powstał w 1945 w wyniku przeformowania 1 B Pont-Most; stacjonował we Włocławku; w 1949 przemianowany na 3 ppont;
1 Pułk Pontonowy – powstał w 1949 w wyniku przeformowania 1 psap; stacjonował w Brzegu;
3 Pułk Pontonowy – powstał z przemianowania 1 ppont; stacjonował we Włocławku;
6 Warszawski Pułk Pontonowy – sformowany w 1967: stacjonował w Głogowie
7 Pułk Pontonowy – sformowany w 1951; stacjonował w Płocku

8 Pułk Pontonowy – sformowany w 1966: stacjonował w Głogowie.

Bataliony saperów

1 Batalion Saperów – w składzie 1 Warszawskiej DP
2 Batalion Saperów – w składzie 2 Warszawskiej DP
3 Batalion Saperów
4 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 3 Pomorskiej DP
5 Batalion Saperów – w składzie 4 Pomorskiej DP
7 Warszawski Batalion Saperów
8 Kołobrzeski Batalion Saperów – w składzie 1 BSap; przemianowany na 52 batalion saperów MW; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW; w 1967 przywrócono batalionowi jego historyczną nazwę 8 Kołobrzeski batalion saperów;

9 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
10 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
11 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
13 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 6 Pomorskiej DP
14 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 5 Saskiej DP
15 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 Drezdeńskiej KPanc
16 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 11 Dywizji Piechoty
17 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 12 DP; stacjonował w Szczecinie
18 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 7 Łużyckiej DP
19 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 8 Drezdeńskiej DP
20 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 9 Drezdeńskiej DP
21 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 10 Sudeckiej DP
24 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
25 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 4 BSap
26 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap; od 1951 batalion 1 KP(?)
27 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
28 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
29 Batalion Saperów – w składzie 2 BSap
30 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
32 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
34 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
36 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
38 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
39 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
41 Batalion Saperów – w składzie 14 DZ; stacjonował w Szczecinku
42 Samodzielny Batalion Saperów – w składzie 7 BInż-Bud
43 Batalion Saperów Marynarki Wojennej
46 Batalion Saperów – w składzie 15 DP; stacjonował w Olsztynie
47 Batalion Saperów – w składzie 16 DZ; stacjonował w Tczewie
51 Batalion Saperów – w składzie 18 DP; stacjonował w Ełku
52 batalion saperów MW – powstał z przemianowania 8 batalionu saperów; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW
55 Batalion Saperów – w składzie 2 KA; stacjonował w Głogowie
59 Batalion Saperów – w składzie 30 DP; stacjonował w Radyminie; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
57 Batalion Saperów – w składzie 1 KZ; stacjonował w Gniewie
61 Batalion Saperów – w składzie 8 KA; stacjonował w Olsztynie
62 Batalion Saperów – w składzie 24 DP; stacjonował w Ostrowi Mazowieckiej (Komorowo); rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
64 Batalion Saperów – w składzie 11 KA; stacjonował w Pińczowie, przenoszony kolejno do Kielc, Gliwic i Szczakowej^[2]
65 Batalion Saperów – w składzie 27 DP; stacjonował w Zgorzelcu
66 Batalion Saperów – w składzie 19 DZ; stacjonował w Kostrzynie
68 Batalion Saperów – w składzie 9 KA; stacjonował w Krasnymstawie, przeniesiony do Chełmna^[2]
70 Batalion Saperów – w składzie 12 KA; stacjonował w Niepołomicach, przeniesiony do Sanoka^[2]
72 Batalion Saperów – w składzie 25 DP; stacjonował w Siedlcach; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
73 Batalion Saperów – w składzie 20 DZ; stacjonował w Budowie; przeniesiony kolejno do Gryfic i Stargardu Szczecińskiego^[2]
75 Batalion Saperów – w składzie 22 DP; stacjonował w Giżycku
77 Batalion Saperów – w składzie 29 DP; stacjonował w Rybniku
80 Batalion Saperów – w składzie 21 DP; stacjonował w Bartoszycach
12 Szwadron Saperów – w składzie 1 Brygady Kawalerii

Bataliony pontonowo-mostowe

6 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
31 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
33 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
35 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most

Bataliony inżynieryjno-budowlane

43 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
44 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
45 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud

Jednostki inżynieryjne Sił Zbrojnych RP

Brygady saperów

1 Brzeska Brygada Saperów w Brzegu → przeformowana w 1 Brzeski Pułk Saperów
2 Mazowiecka Brygada Saperów w Kazuniu Nowym (rozformowana 31 grudnia 2011)
4 Nadwarciańska Brygada Saperów
5 Brygada Saperów → przeformowana w 5 Pułk Inżynieryjny

Pułki

1 Brzeski Pułk Saperów im. Tadeusza Kościuszki ← sformowany na bazie 1 Brzeskiej Brygady Saperów
1 Dębliński Pułk Drogowo-Mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
2 Mazowiecki Pułk Saperów w Kazuniu Nowym
2 Inowrocławski Pułk Komunikacyjny im. gen. Jakuba Jasińskiego w Inowrocławiu;
3 Włocławski Pułk Pontonowy – Włocławek
3 Włocławski Pułk Drogowo-Mostowy im. gen. Karola Sierakowskiego w Chełmnie (rozformowany 31 grudnia 2011);
3 Pułk Saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego 1995–2001 – Dębica
5 Pułk Inżynieryjny im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie-Podjuchach ← sformowany na bazie 5 Brygady Saperów
6 Głogowski Pułk Drogowo - Mostowy w Głogowie

Bataliony saperów

1 Pułtuski Batalion Saperów – Pułtusk
2 Stargardzki Batalion Saperów w Stargardzie Szczecińskim;
5 Kresowy Batalion Saperów w Krośnie Odrzańskim;
8 Batalion Saperów Marynarki Wojennej w Dziwnowie;
11 Batalion Saperów 1992 – 2011
14 Batalion Saperów
15 Mazurski Batalion Saperów – Orzysz
16 Tczewski Batalion Saperów – Tczew
16 Batalion Saperów w Nisku (w składzie 21 Brygady Strzelców Podhalańskich);
17 Batalion Saperów Wielkopolskich im. gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby
19 Batalion Saperów Ziemi Lęborskiej
43 Batalion Saperów Marynarki Wojennej Rozewie.

bataliony ratownictwa inżynieryjnego

1 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Krośnie Odrzańskim (rozformowany w 2007).
2 Brzeski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. gen. bryg. Mieczysława Dąbkowskiego w Brzegu
3 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Rudolfa Matuszka w Nisku (przeformowany w 3 Batalion Inżynieryjny).
4 Głogowski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Głogowie (przeformowany w 4 Głogowski Batalion Inżynieryjny).
5 Dębliński Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Władysława Frączka w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
6 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Grudziądzu.

bataliony inżynieryjne

bataliony drogowo-mostowe

1 Dębliński batalion drogowo-mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie
3 Włocławski batalion drogowo-mostowy (w składzie 2. Mazowieckiego pułku saperów)

Ośrodki Przechowywania Sprzętu

6 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Głogowie (rozformowany w 2011).
12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu (1991-1994) w Szczecinie (rozformowany)
12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Nisku (rozformowany).

Zobacz też

Przypisy

↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, poz. 65. 14 stycznia 1920 roku ppor. Franciszek Zaleski otrzymał przeniesienie z kompanii zapasowej II Batalionu Saperów Kresowych do Batalionu Maszynowego.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barszczewski 1998 ↓, s. 312.

Bibliografia

Zdzisław Barszczewski: Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998. ISBN 83-11-08751-2.
Bronisław Gembarzewski, Szymon Askenazy: Wojsko Polskie : Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydaw. Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
Bronisław Gembarzewski Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815–1830; reprint: Kurpisz Poznań 2003
Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 4, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego : czas przemian. Warszawa: "Bellona”, 1997.

Saperzy i pionierzy II RP

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2

Zobacz też: Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego

Polskie wojska inżynieryjno-saperskie na froncie wschodnim

Brygady saperów	1 BSap 2 BSap 4 BSap 5 BSap 3 BPont-Most 7 BInż-Bud
Bataliony saperów	1 bsap 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 7 bsap (3)8 bsap 9 bsap 10 bsap 11 bsap 13 bsap 14 bsap 18 bsap 19 bsap 20 bsap 21 bsap 24 bsap 25 bsap 26 bsap 27 bsap 28 bsap 29 bsap 30 bsap 32 bsap 34 bsap 36 bsap 38 bsap 39 bsap .
Bataliony pontonowo-mostowe	6 bpont-most 31 bpont-most 33 bpont-most 35 bpont-most

Zobacz też: Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego