Johann Rosenmüller
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Data i miejsce urodzenia | ok. 1619 | ||
|---|---|---|---|
| Pochodzenie | niemieckie | ||
| Data i miejsce śmierci | 10 września 1684 | ||
| Gatunki | muzyka poważna, muzyka barokowa | ||
| Zawód | kompozytor | ||
| |||
Johann Rosenmüller, także Giovanni Rosenmiller[1] (ur. około 1619 w Oelsnitz/Vogtl.[1][2], zm. 10 września 1684 w Wolfenbüttel[1]) – niemiecki kompozytor.
Życiorys
Uczył się muzyki w rodzinnym Oelsnitz/Vogtl.[1], następnie w 1640 roku podjął studia teologiczne na uniwersytecie w Lipsku[1][2]. W 1642 roku został asystentem Tobiasa Michaela, kantora kościoła św. Tomasza w Lipsku[1][2]. Od 1651 roku był organistą w lipskim kościele św. Mikołaja[1][2][3]. W 1654 roku kierował w zastępstwie kapelą książęcą na dworze w Altenburgu[1][2]. W 1655 roku został aresztowany pod zarzutem kontaktów homoseksualnych z młodymi chórzystami[2][3], zdołał jednak zbiec z więzienia[1][2][3]. Udał się do Wenecji, gdzie w 1658 roku został muzykiem w kapeli bazyliki św. Marka[1][2]. W latach 1678–1682 zatrudniony był jako kompozytor w Ospedale della Pietà[1][2][3]. W 1682 roku wrócił do Niemiec i otrzymał stanowisko nadwornego kapelmistrza w Wolfenbüttel[1][2]. Jego uczniem był Johann Philipp Krieger[1].
Twórczość
Był najważniejszym obok Dietricha Buxtehudego i Johanna Pachelbela kompozytorem niemieckim 2. połowy XVII wieku[1]. Pozostawił po sobie dużą liczbę kompozycji, z czego wiele napisanych we Włoszech nie zostało wydanych drukiem[1]. Pisał utwory wokalne oraz muzykę instrumentalną, swoją działalnością przyczynił się do przeniesienia na grunt niemiecki dorobku muzycznego północnych Włoch[1][2][3]. Utwory wokalne Rosenmüllera mają przeważnie charakter religijny i pisane są do tekstów łacińskich, widoczne są w nich wpływy weneckiej szkoły operowej i kantatowej[1]. Cechują się one ekspresyjnym kształtowaniem linii melodycznej, zręcznym operowaniem różnymi zespołami instrumentalnymi, klarowną formą oraz kontrastowaniem faktur, tempa i dynamiki, służącymi podkreśleniu tekstu[1]. Twórczość instrumentalną kompozytora reprezentują suity i sonaty. Suity układane są zazwyczaj w następstwie części galiarda–allemande–courante–balet–sarabanda, połączonych poza tonacją wspólnym incipitem[1].
Materiał jego niemieckiej pieśni pogrzebowej Welt ade, ich bin dein müde wykorzystał Johann Sebastian Bach w swojej kantacie BMV 27[1].
Ważniejsze kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory wokalno-instrumentalne
- Kern-Sprüche mehrentheils aus heiliger Schrifft Altes und Neues Testament na 1–5 głosów, smyczki i basso continuo (1648)
- Andere Kern-Sprüche na 1–5 głosów, smyczki i basso continuo (1652–1653)
- 8 utworów żałobnych na 5 głosów (1649–1654)
- Magnificat na 8 głosów, 5 instrumentów smyczkowych, instrumenty dęte i basso continuo
- Dies Irae na 4 głosy, 6 instrumentów smyczkowych i basso continuo
- Gloria in excelsis Deo na 8 głosów, 3 instrumenty smyczkowe, instrumenty dęte i basso continuo
- Lamentationes Jeremiae na głos i basso continuo
- Missa na 4 głosy i basso continuo
- Missa na 5 głosów, 5 instrumentów smyczkowych, instrumenty dęte i basso continuo
- Nunc dimittis na głos, 3 instrumenty smyczkowe i basso continuo
- Nunc dimittis na 4 głosy, 5 instrumentów smyczkowych i basso continuo
Utwory instrumentalne
- Paduanen, Alemanden, Couranten, Balletten, Sarabanden na 3 głosy i basso continuo (1645)
- Studenten-Music na 3 i 5 instrumentów smyczkowych i basso continuo (1654)
- 11 Sonate da camera na 5 instrumentów smyczkowych i inne instrumenty (1667)
- 12 Sonate na 2–5 instrumentów smyczkowych, inne instrumenty i basso continuo (1682)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 459. ISBN 978-83-224-0837-7.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3053. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b c d e Melvin P. Unger: Historical Dictionary of Choral Music. Lanham: Rowman & Littlefield, 2023, s. 405. ISBN 978-1-5381-2433-8.
Linki zewnętrzne
- Johann Rosenmüller – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Kontrola autorytatywna (osoba):
- Britannica: biography/Johann-Rosenmuller
- Treccani: johann-rosenmuller
- NE.se: johann-rosenmuller
