Martin Walser

Martin Walser

Imię i nazwisko	Martin Johannes Walser
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1927 Wasserburg
Data i miejsce śmierci	26 lipca 2023 Überlingen
Narodowość	niemiecka
Język	niemiecki
Alma Mater	Uniwersytet w Ratyzbonie, Uniwersytet w Tybindze
Dziedzina sztuki	powieść, opowiadanie, dramat, scenariusz
Ważne dzieła
Małżeństwa w Philippsburgu Jednorożec Ein fliehendes Pferd Śmierć krytyka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Martin Johannes Walser (ur. 24 marca 1927 w Wasserburg (Bodensee), zm. 26 lipca 2023 w Nußdorf(inne języki), dzielnicy miasta Überlingen^[1]) – niemiecki pisarz.

Życiorys

Urodził się w rodzinie restauratora znad Jeziora Bodeńskiego^[2]. W wieku 10 lat zmarł jego ojciec^[2]. Służył w Wehrmachcie, początkowo w artylerii przeciwlotniczej, a w ostatnich miesiącach jako żołnierz^[2]. Podczas wojny poległ jego starszy brat^[2]. W 1946 dokończył naukę w szkole średniej i zdał maturę. W latach 1946–1951 studiował literaturoznawstwo, historię i filozofię na uniwersytetach w Ratyzbonie i Tybindze. Następnie w latach 1951–1957 pracował w telewizji i radiu (Süddeutscher Rundfunk) w Stuttgarcie. Odbywał podróże służbowe do Włoch, Francji, Wielkiej Brytanii, Polski i Czechosłowacji. Debiutował słuchowiskami radiowymi i opowiadaniami zamieszczonymi w tomie Ein Flugzeug über dem Haus. Od 1953 roku związany był z Grupą 47.

Od 1957 mieszkał nad Jeziorem Bodeńskim i zajmował się wyłącznie pisarstwem. W tymże roku za powieść Małżeństwa w Philippsburgu otrzymał nagrodę im. Hermanna Hessego^[2]. Małżeństwa w Philippsburgu uchodzą za jego najważniejsze dzieło^[2].

Był zaangażowany politycznie, zwłaszcza w kampanię polityczną Willy’ego Brandta, wojnę wietnamską i dążenie ku zjednoczeniu Niemiec^[2].

W 1981 został uhonorowany Nagrodą im. Georga Büchnera^[2],

W 70. rocznicę urodzin wydawnictwo Suhrkamp wydało specjalną edycję dzieł zebranych Martina Walsera. Publiczne wypowiedzi Walsera na przełomie XX i XXI wieku wzbudzały liczne kontrowersje. W 1998 niemieccy wydawcy przyznali Walserowi pokojową nagrodę i pisarz wygłosił w 150-lecie Frankfurckiego Zgromadzenia Narodowego w Kościele Świętego Pawła we Frankfurcie nad Menem okolicznościową przemowę^[2]. Wypowiedź o „instrumentalizacji Holocaustu, przypominanego Niemcom codziennie” była interpretowana w różny sposób^[3].

Twórczość Martina Walsera to przede wszystkim zaangażowane społecznie i politycznie utwory obyczajowe, opisujące życie w powojennych Niemczech i wypowiadające się otwarcie przeciw próbom odrodzenia faszyzmu. Ten rodzaj twórczości jest szczególnie charakterystyczny dla okresu zaangażowania pisarza w działalność Grupy 47.

Końcowa wypowiedź w eseju Unser Auschwitz (pol. Nasz Oświęcim) z 1965 jest uznawana za proroczą^[2]:

Możliwe, że pod koniec stulecia będzie nam znów na tyle nudno, jak było „lepszym” członkom społeczeństwa na początku [XX] wieku. I na końcu będziemy wymyślać nowe pomysły. I to zapewne będzie początkiem najgorszego

Komentowany był spór z Marcelem Reich-Ranickim, gdyż krytyk literacki, żydowskiego pochodzenia był głównym bohaterem powieści z kluczem Śmierć krytyka, jako osoby, której nie można się sprzeciwić^[2]. Sam Reich-Ranicki wypowiedział się później dla Der Spiegel, że nie uważa Walsera za antysemitę, przy czym jednocześnie zwrócił uwagę, że Günter Grass nigdy nie powiedział złego słowa o Żydach^[3].

Martin Walser przekazał swoją spuściznę do Deutsches Literararchiv w Marbach am Neckar^[3].

Był przez ponad 70 lat żonaty z dwa lata młodszą Käthe^[3]. Mieli wspólnie cztery córki, a sam Walser pozamałżeńskiego syna, wydawcę Jakoba Augsteina^[3].

Ważniejsze dzieła

Martin Walser opublikował ponad 50 książek^[2], wśród nich:

• Małżeństwa w Philippsburgu (Ehen in Philipsburg, 1957, wyd. polskie 1966)
• Półmetek (Halbzeit, 1960, wyd. polskie 1978)
• Eiche und Angora (1961, sztuka teatralna)
• Jednorożec (Das Einhorn, 1966, wyd. polskie 1971)
• Opis formy (Beschreibung einer Form, Franz Kafka, 1961, wyd. polskie 1972)
• Der Sturz (1973)
• Ein fliehendes Pferd (1978)
• Seelenarbeit (1979)
• Dom pod Łabędziem (Das Schwanenhaus, 1980, wyd. polskie 1987)
• Brandung (1985)
• Die Verteidigung der Kindheit (1991)
• Ohne einander (1993)
• Finks Krieg (1996)
• Ein springender Brunnen (1998)
• Śmierć krytyka (Tod eines Kritikers, 2002, wyd. polskie 2002)

Przypisy

Bibliografia

• answers.com – Martin Walser (ang.) [dostęp 2012-10-05]
• Profil Martina Walsera w bazie IMDb (niem.) [dostęp 2012-10-05]