Masłoborowik górski
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | borowikowce | ||
Rodzina | borowikowate | ||
Rodzaj | masłoborowik | ||
Gatunek | masłoborowik górski | ||
Nazwa systematyczna | |||
Butyriboletus subappendiculatus (Dermek, Lazebn. & J. Veselský) Arora & J.L. Frank Mycologia 106(3): 470 (2014) | |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Boletus_subappendiculatus_Dermek%2C_Lazebn._%26_J._Veselsk%C3%BD_%28393636%29_ed.jpg/240px-Boletus_subappendiculatus_Dermek%2C_Lazebn._%26_J._Veselsk%C3%BD_%28393636%29_ed.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/2010-08-25_Boletus_subappendiculatus_2.jpg/240px-2010-08-25_Boletus_subappendiculatus_2.jpg)
Masłoborowik górski (Butyriboletus subappendiculatus (Dermek, Lazebn. & J. Veselský) Arora & J.L. Frank) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w roku 1979 Dermek, Lazebn. & J. Veselský jako gatunek borowika, nadając mu nazwę Boletus subappendiculatus. W 2014 r. Arora & J.L. Frank przenieśli go do rodzaju Butyriboletus[1].
Synonimy:
- Boletus appendiculatus Schaeff. 1774
- Boletus appendiculatus subsp. euappendiculatus Maire 1933
- Boletus radicans var. appendiculatus (Schaeff.) Pers. 1801
- Dictyopus appendiculatus (Schaeff.) Quél. 1886
- Suillus appendiculatus (Schaeff.) Kuntze 1898
- Tubiporus appendiculatus (Schaeff.) Maire 1937[2].
Nazewnictwo tego gatunku i jego występowanie w Polsce jest niejasne. Według Index Fungorum jest to odrębny gatunek, w opracowanym przez Władysława Wojewodę wykazie wszystkich gatunków grzybów wielkoowocnikowych w Polsce brak tego gatunku[3]. Oznacza to, że albo gatunek ten nie występuje w Polsce, albo dla polskich mykologów jest gatunkiem nieznanym, bądź utożsamianym z innym gatunkiem. Morfologicznie bardzo podobny jest masłoborowik żółtobrązowy (Butyriboletus appendiculatus). Butyriboletus subappendiculatus (borowik górski) jest jednak w internetowym atlasie grzybów, gdzie jest uważany za formę borowika żółtobrązowego[4]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy masłoborowik górski[5].
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 10–15 cm, kształt u młodych owocników półkulisty z podwiniętym brzegiem, z czasem staje się łukowaty, a u starych owocników poduchowaty. Powierzchnia pokryta wrośniętymi włókienkami, początkowo żółtobrązowa, później płowobrązowa, w końcu czerwonobrązowa[6].
- Rurki
W młodości jasnożółte, później cytrynowożółte, w końcu oliwkowozielonożółte. Po przecięciu nie zmieniają barwy. Mają pory o barwie złotożółtej, później oliwkowej, w końcu oliwkowej lub złotobrązowej[6].
- Trzon
Wysokość 5–12 cm, grubość 15 – 4 cm. U młodych owocników jest jajowato-beczułkowaty, u starszych nieregularnie walcowaty lub nieco beczułkowaty. Podstawa trzonu stożkowato ukorzeniona. Powierzchnia o barwie żółtej, pokryta delikatną siateczką, która u starszych okazów zanika. Dolna część trzonu ciemniejsza – ochrowobrązowa[6].
Żółty, tylko w podstawie trzonu różowawy. Nie posiada wyraźnego zapachu ani smaku. Po przecięciu nie zmienia barwy[6].
Występowanie
Występowanie tego gatunku opisano tylko w Europie: w Hiszpanii, Słowenii, Norwegii, Szwecji[7] i Słowacji[6]. W Polsce znany jest pod nazwą borowik górski tylko ze stanowisk podanych przez hobbystów-grzybiarzy[4]. Zachodzi podejrzenie, że za masłoborowika górskiego mogli wziąć masłoborowika żółtobrązowego.
Rośnie w górskich lasach iglastych, głównie na kwaśnej glebie pod świerkami i jodłami[6].
Znaczenie
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny[6].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-24] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-23] (ang.).
- ↑ a b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b Boletus subappendiculatus. Borowik górski [online] [dostęp 2015-10-22] .
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021 .
- ↑ a b c d e f g PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-06-22].
- GBIF: 7819247
- identyfikator iNaturalist: 778494
- NCBI: 857007