Nelarabina

Nelarabina

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C11H15N5O5
Masa molowa	297,27 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	121032-29-9
PubChem	CID: 3011155
DrugBank	DB01280
InChI InChI=1S/C11H15N5O5/c1-20-9-5-8(14-11(12)15-9)16(3-13-5)10-7(19)6(18)4(2-17)21-10/h3-4,6-7,10,17-19H,2H2,1H3,(H2,12,14,15)/t4-,6-,7+,10-/m1/s1 InChIKey IXOXBSCIXZEQEQ-UHTZMRCNSA-N
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-01-15] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki).
Klasyfikacja medyczna
ATC	L01BB07
Farmakokinetyka Okres półtrwania 3,5 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek mniej niż 25% Metabolizm O-demetylacja przez deaminazę adenozyny do ara-G, która ulega hydrolizie do guaniny
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania wlew dożylny
Multimedia w Wikimedia Commons

Nelarabina – organiczny związek chemiczny, cytostatyk, antymetabolit, stosowany w trzecim rzucie leczenia białaczki limfoblastycznej i chłoniaka limfoblastycznego^[1]. Lek został zarejestrowany w „wyjątkowych okolicznościach” (choroby występują rzadko i nie było możliwe zebranie kompletnych informacji na temat preparatu, ale lek może umożliwić niektórym pacjentom doczekanie do momentu otrzymania przeszczepu szpiku, przez to zwiększając ich szanse na przeżycie.)^[2]. W dniu16 czerwca 2005 r. preparat uznano za „lek sierocy” (lek stosowany w rzadkich chorobach)^[3].

Wskazania

Stosuje się w leczeniu pacjentów z ostrą białaczki limfoblastycznej z komórek T(T-ALL) lub chłoniakiem limfoblastycznym z komórek T (T-LBL), u których nie wystąpiła lub zaniknęła odpowiedź na co najmniej dwa typy chemioterapii^[3][4][5].

Działanie

Nelarabina jest prolekiem dla analogu deoksyguanozyny ara-G. Nelarabina jest szybko O–demetylowana przez deaminazę adenozyny (ADA) do ara-G i następnie ulega wewnątrzkomórkowo fosforylacji przez kinazę deoksyguanozynową i kinazę deoksycytydynową do swojego metabolitu 5’-monofosforanu. Okres półtrwania wynosi 3 i pół godziny. Metabolit monofosforanowy jest następnie przekształcany do aktywnego 5’-trójfosforanu, ara-GTP. Nagromadzenie ara-GTP w blastach białaczkowych pozwala na preferencyjne wbudowywanie ara-GTP do kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) i prowadzi do zahamowania syntezy DNA. To powoduje śmierć komórki. Ze względu na to, że aktywny analog guaniny gromadzi się w komórkach T i utrzymuje się w nich dłużej, spowalnia wzrost i namnażanie się komórek uczestniczących w powstawaniu T-ALL i T-LBL.^[3]

Działania niepożądane (obserwowanymi u więcej niż 1 pacjenta na 10)

• zakażenia,
• neutropenia z gorączką(zmniejszenie liczby krwinek białych z gorączką),
• neutropenia (zmniejszenie liczby krwinek białych),
• małopłytkowość (zmniejszenie liczby płytek krwi),
• niedokrwistość (zmniejszenie liczby krwinek czerwonych),
• senność,
• neuropatia obwodowa (uszkodzenie nerwów w kończynach),
• zaburzenia czucia(osłabienie odczuwania dotyku),
• parestezje (nieprawidłowe odczucia),
• zawroty głowy,
• bóle głowy,
• duszność (brak oddechu),
• kaszel,
• biegunka,
• wymioty,
• zaparcia,
• nudności (mdłości),
• bóle mięśni,
• obrzęki,
• gorączka,
• uczucie zmęczenia
• astenia (osłabienie)^[3].

Dawkowanie

Dawka i częstość wykonywania wlewów dożylnych są uzależnione od wieku pacjenta i jego powierzchni ciała^[3].

Preparaty

• Atriance

Zobacz jeszcze

• leki cytostatyczne
• chemioterapia nowotworów
• leki sieroce

Przypisy

Bibliografia

• Agencja Oceny Technologii Medycznych: Stanowisko Rady Konsultacyjnej Agencja Oceny Technologii Medycznych nr 13/04/2009 z dnia 16 lutego 2009 r. w sprawie finansowania nelarabiny (Atriance®) w leczeniu pacjentów z ostrą białaczką limfoblastyczną T-komórkową (T-ALL) i chłoniakiem limfoblastycznym T-komórkowym, po niepowodzeniu dwóch obowiązujących schematów leczenia, kwalifikujących się do przeszczepu szpiku kostnego. [dostęp 2010-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 sierpnia 2009)]. (ang.).
• Nelarabine: new drug. T-lymphoblastic leukaemia/lymphoma: more evaluation needed. „Prescrire Int”. 18 (99), s. 3–5, Feb 2009. PMID: 19382393. 
• M.H. Cohen, J.R. Johnson, R. Justice, R. Pazdur. FDA drug approval summary: nelarabine (Arranon) for the treatment of T-cell lymphoblastic leukemia/lymphoma. „Oncologist”. 13 (6), s. 709–714, Jun 2008. DOI: 10.1634/theoncologist.2006-0017. PMID: 18586926. 
• T.M. Cooper. Role of nelarabine in the treatment of T-cell acute lymphoblastic leukemia and T-cell lymphoblastic lymphoma. „Ther Clin Risk Manag”. 3 (6), s. 1135–1141, Dec 2007. PMID: 18516261.