Osowa (Gdańsk)

Osowa
Dzielnica Gdańska
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miasto

Gdańsk

Data założenia

XVII w.

W granicach Gdańska

1 stycznia 1973[1][2]

Zarządzający

Bartosz Stefański (przewodniczący Zarządu Dzielnicy)

Powierzchnia

13,73 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności


16 200[3]

• gęstość

1180 os./km²

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

80-299

Plan Osowy
Plan Osowy
Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Osowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Osowa”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Osowa”
Ziemia54°25′50″N 18°28′05″E/54,430556 18,468056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Osowa (dawniej Osowa Góra, kaszb. Òsowô, niem. Espenkrug)[4]dzielnica w Gdańsku, położona w północno-zachodniej części miasta. Obecnie jest jedną z najludniejszych, a także jedną z najmłodszych pod względem średniego wieku mieszkańców dzielnic Gdańska. Średnia wieku mieszkańców dzielnicy Osowa to 39 lat i stanowi czwarty najniższy, po dzielnicach Jasień (33), Ujeścisko (35) i Kokoszki (37), wynik w mieście.

Etymologia nazwy

Osowa na mapie z 1901
Dworzec Gdańsk Osowa

Nazwa „Osowa” pojawia się już w 1659 w brzmieniu Espenkrug (Osowa Karczma). Owa karczma znajdowała się wśród drzew osik, zwanych niegdyś „osami” – stąd przydawka „osowa”. Inne określenie miejsca, od którego wywodzi się dzisiejsza Osowa, to „Osowa Góra” (po kaszubsku – Òsowô Góra). To określenie z kolei nawiązuje do „górzystego” krajobrazu terenów otaczających Osowę. Z czasem, najprawdopodobniej ze względu na niewygodę posługiwania się dwuczęściową nazwą miejscowości, drugi jej człon uległ zanikowi i pozostała przydawka „Osowa”. W takiej postaci nazwa utrwaliła się w dokumentach urzędowych.

Interesującym przejawem lokalnego folkloru jest, funkcjonujące w potocznym języku mieszkańców Osowej, kilka form odmiany nazwy dzielnicy. Jedni jadą „do Osowej” inni „do Osowy”, a część osób „na Osowę”. Część mieszkańców skłonna jest uważać, że mieszka „w Osowej” a inni, że „w Osowie” (odmiana rzeczownikowa i przymiotnikowa). W „Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce” (Warszawa 1981) figuruje tylko jedna odmiana „w Osowej” i taka obowiązuje w urzędach.

Położenie geograficzno-administracyjne

Szeregowa zabudowa Osowej
Centrum Handlowe Osowa
Ulica Wodnika
Kościół Chrystusa Zbawiciela, ul. Pegaza
Jezioro Wysockie

Dzielnica Osowa leży na północno-zachodnim krańcu Gdańska. Na północy graniczy z miastami Gdynią i Sopotem, natomiast na zachodzie z terenami gminy Żukowo. Od południa i wschodu Osowa sąsiaduje z innymi dzielnicami Gdańska – Matarnią oraz Oliwą.

Osowa leży na zachód od Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i na wschód od dwóch jezior: Wysockiego i Osowskiego. Jej teren jest równinny, wysokość nad poziomem morza to ok. 140 m (stąd różnice temperatur w stosunku do dzielnic przybrzeżnych). Na terenie dzielnicy znajduje się Góra Studencka, najwyższe wzniesienie Gdańska, i tym samym Osowa jest najwyższą dzielnicą tego miasta (oraz czwartą pod tym względem w Trójmieście)[5].

Zabudowę stanowią głównie domy jednorodzinne oraz zabudowy szeregowe. W nowszej części dzielnicy dominują niskie zabudowy blokowe.

Na terenie dzielnicy znajdują się dwa pomniki przyrody przy ul. Galaktycznej. Są to klon jawor o obwodzie 300 cm oraz grusza pospolita o obwodzie 222 cm przy powołaniu w 1988 roku[6].

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Gdańsku.

Położenie historyczne

Morfogenetycznie Osowa zajmuje znacznie mniejszą powierzchnię i obejmuje osadę nad jeziorem Osowskim. Obszar współczesnej dzielnicy obejmuje również tereny innych osad i wsi, włączonych w granice miasta Gdańska w 1973 roku:

  • Wysoka – przed włączeniem do miasta była wsią sołecką[2]. Na jej miejscu powstało osiedle, obecnie stanowiące północną, największą część dzielnicy. Skrawek Wysokiej, będący terenem dawnej leśniczówki, został włączony do Gdyni i stanowi obecnie eksklawę na terenie Gdańska (patrz: Wysoka w Gdyni).
  • Barniewice – fragment wsi Barniewice, przyłączony do miasta. Stanowi południowo-zachodnią część dzielnicy.
  • Owczarnia – dawny dwór opacki, od 1951 państwowe gospodarstwo rolne[2], obecnie na jej terenie znajdują się węzeł drogowy z Obwodnicą Trójmiasta oraz leśniczówka, zlokalizowane na wschodnim krańcu dzielnicy
  • Kukawka – osiedle na północno-zachodnim skraju dzielnicy
  • Nowy Świat – fragment osady Nowy Świat, włączony w granice miasta, znajdujący się w południowo-zachodniej części dzielnicy

Dzisiejsza dzielnica w zdecydowanej większości należy historycznie do Wysokiej, jednakże od czasu przyłączenia tych terenów w granice administracyjne miasta nazwą Wysoka zaczęto nieprawidłowo określać wyłącznie skrawek należący do Gdyni.

Jednostki morfogenetyczne, znajdujące się na terenie dzielnicy Osowa, należą do okręgu historycznego Wyżyny[2].

Kalendarium Osowej

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2012-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
  • 1220 – pierwsza wzmianka o istnieniu wsi Barniewice, należącej do księcia Świętopełka i podarowanej przezeń opactwu oliwskiemu;
  • 1245 – papież Innocenty IV zatwierdził posiadłości klasztorne cystersów; wśród 35 miejscowości, wymienionych w dokumentach znalazła się wieś Wissoka, rozciągająca się na terytorium dzisiejszej Osowy;
  • 1268 – według niektórych źródeł dopiero wówczas Wissoka przeszła w ręce cystersów w wyniku wymiany ziem z Zakonem krzyżackim;
  • do 1772 – Wissoka (zwana w późniejszym czasie kolejno: Wyszoka, Wysoka, Widtstock, Wittstock) wraz z częścią Jeziora Wysockiego znalazła się w posiadaniu oliwskich cystersów;
  • 1763 – po raz pierwszy w dokumentach klasztornych pojawiła się nazwa „Osowa” jako część nazwy karczmy (niem: Espenkrug, czyli Osowa Karczma), znajdującej się w pobliżu Wysokiej, stojącej przy wschodnim krańcu Jeziora Osowskiego;
  • 1772 – wynikiem I rozbioru Polski okolica przeszła pod administrację zaboru pruskiego (Królestwo Prus)
  • 1783 – nastąpiły upaństwowienie i parcelizacja ziemi klasztornej; Dawid Lietzau dzierżawcą Wysokiej, która wówczas liczyła 80 mieszkańców;
  • 1830 – właścicielem Wysokiej został rajca gdański Fryderyk Wilhelm von Frantzius
  • 1861 – Wysoka została odziedziczona przez Karola Eilharda
  • 1867 – Wysoka liczyła 10 budynków mieszkalnych i 136 mieszkańców, natomiast wieś Osowa – 16 domów i 153 mieszkańców
  • po 1918 – wyznaczono obszar Wolnego Miasta Gdańsk, Wysoka znalazła się poza nim, wracając w granice Polski, tuż za ówczesną linią graniczną;
  • 1919 – na terenie Osowej powstała pierwsza – jednoklasowa szkoła podstawowa, której siedziba znajdowała się przy ul. Kielnieńskiej na terenie dzisiejszej hali sportowej;
  • 20 listopada 1921 – uruchomiono linię kolejową Gdynia – Kokoszki (linia kolejowa nr 235), a wraz z nią stacyjkę w Osowej (tereny dzisiejszej ul. Nowej i Komandorskiej);
  • 9 listopada 1930 – zostały oddane do eksploatacji nowa linia kolejowa tzw. magistrala węglowa i odcinek Osowa – Owczarnia oraz nowa stacja „Osowa”, zlokalizowana w innym miejscu niż poprzednia – nad jeziorem Wysockim;
  • 1939 – do szkoły w Osowej uczęszczało ok. 100 uczniów
  • 4 września 1939 – stanowiska obronne wokół Osowej opuściły nieliczne polskie pododdziały rezerwowe z formacji Obrony Narodowej, wycofując się w kierunku Chwaszczyna i Wielkiego Kacka, ówczesna wieś znalazła się pod okupacją niemiecką[7], z rąk Niemców giną nauczyciele, a szkoła zostaje spalona;
  • marzec 1945 – po walkach na przedpolach Gdyni Osowa została opanowana przez wojska radzieckie i następnie przywrócona w granice powojennej Polski;
  • 1947 – rozpoczęła się budowa nowej szkoły przy ul. Juraty;
  • 5 marca 1948 – rozpoczęła działalność siedmioklasowa szkoła podstawowa, do której uczęszczało ok. 100 uczniów i uczyło w niej 3 nauczycieli; w szkole mieściły się siedziby tzw. Uniwersytetu Powszechnego, Koła Gospodyń Wiejskich, chóru, prowadzone były kursy kształceniowe dla dorosłych, odbywały się pokazy kina objazdowego; kierownikiem szkoły został Władysław Raatz;
  • 1 stycznia 1973 – tereny wsi Wysoka, Osowa oraz części Barniewic włączono do Gdańska;
  • 1976 – powstała Przesypownia Cementu (obecnie skład producenta Grupy Ożarów SA), pierwszy „większy” zakład pracy w Osowej.
  • 1 września 1976 – nowy rok szkolny uczniowie osowskiej szkoły rozpoczęli z nowym dyrektorem: Krystyną Andersohn
  • 1979 – powstała jedna z najstarszych, „rdzennych” spółdzielni mieszkaniowych Osowej – LWSM „Osowa”[8], która obejmuje obszar 24 ha w granicach ulic: Sołdka, Szalupowej, Balcerskiego, Zatokowej, Wendy, Korsarzy, Siedleckiego i Barniewickiej;
  • po 1980 – działalność rozpoczęła SMLW im. Obrońców Wybrzeża (tzw. spółdzielnia wojskowa), której tereny obejmują ulice: Kielnieńska, Komety, Herkulesa, Bliźniąt, Feniksa, Perseusza, Cefeusza, Wodnika, Wegi, Jednorożca, Kasjopei, Syriusza, Bereniki;
  • 14 września 1980 – odbyła się pierwsza msza w Osowej – odprawiona przy drewnianym ołtarzu, na ściernisku przez Henryka Bietzke – proboszcza parafii Chrystusa Zbawiciela; kilka miesięcy później przy ul. Pegaza powstała kaplica parafialna. Marian Przykucki wmurował kamień węgielny pod budowę kościoła w parafii Chrystusa Zbawiciela;
  • 15 marca 1986 – odbyło się uroczyste, oficjalne otwarcie nowej szkoły – Zespołu Kształcenia i Wychowania nr 12 przy ul. Siedleckiego 14;
  • 1 września 1990 – Urszula Szarmach została nowym dyrektorem ZKiW nr 12 w Osowej;
  • 15 czerwca 1992 – Tadeusz Gocłowski dokonał uroczystej konsekracji świątyni, ołtarza i dzwonów oraz święci pomieszczenia biblioteki, salek katechetycznych i biura parafialnego parafii Chrystusa Zbawiciela w Gdańsku-Osowie;
  • 1993 – rozpoczął się proces przewłaszczania terenów i nieruchomości, należących do spółdzielni mieszkaniowych oraz uporządkowywania infrastruktury i przekazywania jej gminie;
  • 1995 – powstało Pomorskie Centrum Hurtowe Rënk;
  • 1998 – Przychodnia Rejonowa w Osowej rozpoczęła działalność w nowym budynku;
  • listopad 1998 – otwarcie Centrum Handlowego Osowa;
  • 1999 – w Osowej po sześcioletniej przerwie otwarto Komisariat Policji;
  • maj 2000 – Wiesław Szlachetka został proboszczem parafii pod wezwaniem św. Polikarpa Biskupa i Męczennika – nowej parafii w Gdańsku-Osowej;
  • 2000 – w Osowej powstała Rada Przyjaciół Harcerstwa, której założycielem był Mieczysław Czajkowski;
  • listopad 2001 – Tadeusz Gocłowski dokonał poświęcenia kaplicy parafialnej przy ul. Wodnika;
  • styczeń 2002 – nastąpiła prywatyzacja Przychodni Rejonowej w Osowej – powstał Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Nadmorskie Centrum Medyczne”;
  • 2003 – otwarto hurtownię Selgros Cash and Carry;
  • 1 września 2004 – otwarto nowy budynek – gimnazjum przy ul. Wodnika 57.
    • Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 7 został rozwiązany. Funkcjonowały dwie placówki oświatowe: Szkoła Podstawowa nr 81 im. prof. Michała Siedleckiego, której dyrektorem została Mariola Cyranek; oraz Gimnazjum nr 33, którego dyrektorem została Marzena Majerowska.
  • 1 września 2005 – został oddany do użytku kompleks sportowy przy gimnazjum: boiska, duża sala gimnastyczna z zespołem mniejszych sal;
  • 2009 – otwarto salon Black Red White;
  • 2010 – utworzono XXIV Liceum Ogólnokształcące, mieszczące się wraz z Gimnazjum nr 33 przy ulicy Wodnika 57, tworząc Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2;
  • grudzień 2011 – został otwarty pierwszy Orlik w Osowej.
  • 29 czerwca 2013 – przy ul. Koziorożca 20 otwarto prywatny, letni basen kąpielowy o wymiarach 12,75 × 6,6 × 1,2 m; jego działalność była jednak krótkotrwała[9][10][11].
  • 2014 – został otwarty pierwszy sklep sieci marketów Lidl w Osowej.
    • została otwarta nowa wewnątrzosiedlowa linia autobusowa 269.
    • rozpoczęto prace budowlane nad skateparkiem w Osowej.
  • 2015 – rozpoczęto prace przy budowie przystanku Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w sąsiedztwie osowskiego dworca PKP.
  • 21 kwietnia 2017 – otwarcie basenu, powstałego kosztem 11 mln zł[12]. W październiku 2018 skorzystało z niego 9312 osób[13].
  • 15 listopada 2019 – ogłoszenie laureatki konkursu „LOGO OSOWA”, którą została Aneta Kosz. Od tego dnia Osowa posiada swój logotyp i system identyfikacji wizualnej[14].
  • 31 grudnia 2019 – Osowę zamieszkiwało oficjalnie 16 114 mieszkańców, co czyniło ją najludniejszą dzielnicą VI okręgu wyborczego Gdańska.
  • 20 marca 2023 – podpisano umowę na pełną przebudowę ulicy Kielnieńskiej na odcinku od ulicy Galaktycznej (wraz z pętlą autobusową) do ulicy Drawskiej (wraz ze skrzyżowaniem), a także na budowę ulicy tzw. Nowej Koziorożca, która połączy ronda zlokalizowane u zbiegu ulic Koziorożca, Jednorożca i Mieczysława Niedziałkowskiego z ulicami Kielnieńską i Spacerową[15]. Zadanie zrealizuje konsorcjum film Polimex Infrastruktura Sp. z o.o. i Polimex Mostostal S.A.. Koszt zadania to nieco ponad 63,5 mln zł. Inwestycja będzie realizowana przy dofinansowaniu z programu - Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych w wysokości blisko 58,5 mln zł. Realizacja potrwa 26 miesięcy.
  • 2 września 2023 – uroczyste obchody 50 rocznicy przyłączenia Osowej do Gdańska[16].

Transport i komunikacja

Obwodnica Trójmiasta w Osowej

Przez Osowę przebiega obwodnica Trójmiasta będąca częścią drogi ekspresowej S6. Obwodnicę przecina droga wojewódzka nr 218. Dzielnica jest połączona z resztą miasta przy pomocy miejskich linii autobusowych i jednej linii centrum handlowego[17].

W Osowej znajduje się stacja kolejowa Gdańsk Osowa położona na linii kolejowej nr 201 (Bydgoszcz–Kościerzyna–Gdynia). Odbywa się na niej ruch towarowy i pasażerski.

Do Osowej kursują autobusy gdańskiej komunikacji miejskiej (Gdańskie Autobusy i Tramwaje).

Do Osowej dojeżdżają także pociągi SKM (Szybka Kolej Miejska) i PolRegio kursujące po linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w relacji Gdańsk Wrzeszcz – Gdynia Główna (przez Port Lotniczy), dzięki czemu Osowa skomunikowana jest bezpośrednio także z dzielnicami Kokoszki, Jasień, Brętowo, Strzyża oraz Wrzeszcz, a także w relacji Kościerzyna/Kartuzy – Gdynia Główna.

Rada Dzielnicy

Kadencja 2019–2024[18][19]

W Radzie Dzielnicy zasiada 15 radnych.

  • Przewodniczący Zarządu Dzielnicy – Bartosz Stefański
  • Przewodniczący Rady Dzielnicy – Waldemar Karpiński

Obiekty sakralne w Gdańsku Osowej

W Gdańsku Osowej znajdują się dwa obiekty sakralne, należące do Kościoła Rzymskokatolickiego:

  1. Kościół pw. Chrystusa Zbawiciela przy ul. Pegaza 15. Wchodzi w skład dekanatu Gdańsk-Oliwa. Proboszczem parafii jest ks. Wojciech Tokarz. Powstał w latach 1983–1989[20].
  2. Kościół pw. św. Polikarpa przy Placu Św. Jana Apostoła. Wchodzi w skład dekanatu Gdańsk-Oliwa. Jest parafią dla 4622 mieszkańców Osowej. Proboszczem parafii jest ks. prałat dr Andrzej Penke (od 2014). Powstał w latach 2000–2019[21].

W dzielnicy znajduje się również Sala Królestwa Świadków Jehowy przy ulicy Barniewickiej 54[22].

Supermarkety oraz inne obiekty usługowe

W Gdańsku Osowej znajduje się kilka sklepów wielkopowierzchniowych oraz kilka sklepów osiedlowych, m.in.:

  • Aldi (przy ul. Władysława Raatza)
  • Castorama
  • Biedronka (przy ul. Balcerskiego, Galaktycznej i Osowski Zakątek)
  • Black Red White
  • Lidl (przy ul. Jednorożca)
  • Polo Market (przy ul. Wodnika i Sopockiej).
  • Rossmann (przy ul. Sopockiej, tworząc mini centrum handlowe z Polo Marketem, piekarnią oraz siłownią).
  • Pepco (przy ul. Jednorożca)

Ponadto w Gdańsku Osowej powstał skwer handlowy na skrzyżowaniu ul. Jednorożca i Koziorożca zwany „Czerwoną Torebką”, przy którym znajdują się: Żabka, sklep mięsny „Gzella”, piekarnia Szydłowski, sklep zoologiczny „Karina” oraz sklep owocowo-warzywny i rybny.

Drugim mini parkiem handlowym jest „Bingo!”, w którym znajdują się: kolejny sklep Żabka, cukiernia „Manufaktura mojej mamy”, sklep mięsny „Kmicic”, sklep owocowo-warzywny „Zielony koszyk” oraz restauracja „Pazzi Ragazzi”.

W Gdańsku Osowej znajdują się lokale gastronomiczne, m.in. pizzeria włoska Trattoria Gusto, Sabrosso.

W części dzielnicy zwanej Owczarnią powstały supermarket Selgross Cash&Carry oraz Pomorska Hurtownia Kwiatowa „Renk” (otwarta w 1999 roku)[23].

Na terenie Gdańska Osowej funkcjonują trzy placówki Poczty Polskiej (przy ul. Kielnieńskiej 125, ul. Koziorożca 33 oraz trzecia, znajdująca się, w supermarkecie Selgros Cash&Carry).

W Osowej znajduje się również placówka medyczna „NCM Biwakowa”, należąca do gdańskiej sieci placówek medycznych „Nadmorskie Centrum Medyczne”, w której skorzystać można z podstawowej opieki medycznej (internista, pediatra, lekarz rodzinny) oraz specjalistycznej (chirurgia, stomatologia, ginekologia oraz rehabilitacja).

W Centrum Handlowym „Osowa” znajdującym się przy Obwodnicy Trójmiasta funkcjonują supermarket Auchan oraz liczne punkty handlowo-usługowe (m.in. CCC, Rossman, Hebe, sklep zoologiczny, sklepy odzieżowe, pasmanteria, oddział banku Millenium czy cukiernia Sowa).

W Osowej funkcjonują prywatne gabinety lekarskie i weterynaryjne.

Walki we wrześniu 1939 roku

Dnia 1 września pluton z „Danzig SA” pod dowództwem ppor. R. Alluskewitz w sile 35 ludzi wypiera polską placówkę straży granicznej (kilkuosobową) we wsi Wysoka (obecnie część dzielnicy Gdańska Osowa) dochodząc aż pod miejscowość Osowa. Drugiego i trzeciego dnia września niemiecki oddział zostaje wzmocniony plutonem Landespolizei, oraz plutonem ppanc. z dwoma działkami[24].

W dniu 1–2 września 1939 roku w dowództwie Lądowej Obrony Wybrzeża powstał plan ataku na pozycje niemieckie w okolicach zajętej przez nich Osowy. Celem ataku było uderzenie i wyjście na tyły jednostek niemieckich atakujących wzdłuż brzegu morza Oddział Wydzielony „Redłowo” w rejonie Kacka i Orłowa. Do ataku wydzielono III batalion rez. z Kępy Oksywskiej, I batalion 2 Morskiego Pułku Strzelców, dwie kompanie 1 Morskiego Pułku Strzelców oraz odwodową kompanię I batalionu Obrony Narodowej. Dowództwo nad całością ataku objął osobiście płk Dąbek. Ponadto atak miał być wsparty przez baterię 105 mm z Kępy Oksywskiej oraz przez zaimprowizowany pociąg opancerzony z ckm i dodatkową obsadą kilkunastu żołnierzy. Pociąg i artyleria miały zmylić Niemców co do kierunku ataku. Atak miał się rozpocząć w nocy z 3 na 4 września.

Podczas przemarszu wyznaczonych oddziałów na miejsce zbiórki spóźnił się I batalion 2 MPS. Ostatecznie płk. Dąbek aby rozpocząć atak jeszcze w nocy ruszył do akcji na czele dwóch batalionów. Spóźnienie I batalionu 2 MPS wynikało z zamieszania i wypadku podczas przemarszu, w wyniku którego zostało rannych dwóch żołnierzy.

W trakcie przemieszczania się polskich jednostek dywersanci niemieccy podpalili zabudowania Dworu Warzenko próbując dać znać o przemarszu. Atak polskich jednostek rozpoczął się po godzinie 2 w nocy dnia 4 września przez Stację Osowa na wieś Wysoka i miejscowość Osowa nad Jeziorem Osowskim. We wsi Wysoka Niemcy zostali zaskoczeni i ponieśli straty. Atak na samą Osowę rozpoczął się o godzinie 7. Tu Niemcy bronili się przez dwie godziny po czym się wycofali na południe od Osowy. Po zdobyciu Osowy polskie kompanie posuwały się w kierunku Wlk. Kacka. W okolicach wzgórza 126,4 polskie kompanie dostały się pod silny ogień ckm ze wzgórza. Pomimo próby ataku z braku własnej artylerii, a nawet broni maszynowej polskie jednostki zmuszone były odstąpić. Niemcy na wzgórzu byli dobrze okopani, posiadali broń maszynową i zasieki na przedpolu. W godzinach popołudniowych polskie kompanie wycofały się z Osowej.

Pociąg opancerzony wyruszył z Wlk. Kacka 4 września o godzinie 1 w nocy. Niecały kilometr za stacją dostał się pod silny niemiecki ogień ckm z pobliskich wzgórz. Pomimo planowanych kilkukrotnych wypadów pociągu z nawrotami, z powodu niewystarczającego opancerzenia pociąg musiał wycofać się z akcji. W czasie tej akcji okazało się, że pociski niemieckie z łatwością przebijają opancerzenie. W improwizowanym pociągu zostało rannych dziewięciu żołnierzy w tym jeden z oficerów dowodzących.

Ostateczny bilans wynosił: Po stronie polskiej 9 zabitych, w tym 1 oficer, 20 rannych (nie licząc obsady pociągu) i jeden zaginiony. Po stronie niemieckiej 40 zabitych, rannych wielu (nieznana liczba), 22 jeńców. Zdobyto na Niemcach: 2 działka ppanc., 1 ckm, 3 lkm, 60 karabinów, kilka samochodów ciężarowych, osobowych, motocykli oraz amunicję.

Ostateczny cel akcji nie został osiągnięty, czyli rozbicie sił niemieckich w tym rejonie frontu. Jedynie część jednostek polskich przeszła swój chrzest bojowy, oraz osłabiono w późniejszym okresie niemieckie natarcia na tym odcinku[25].

Zobacz też

  • Góra Studencka

Przypisy

  1. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325.
  2. a b c d Jednostki morfogenetyczne Gdańska. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)].
  3. Stan ludności – liczba mieszkańców oraz gęstość zaludnienia dzielnic Gdańska [online], Gdańsk w Liczbach [dostęp 2023-06-25] .
  4. Dr F. Lorentz „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
  5. TomaszT. Larczyński TomaszT., 10 szczytów najwyższych dzielnic Trójmiasta. Korona Trójmiasta cz. 6, „Trojmiasto.pl”, 15 października 2022 [dostęp 2022-11-19] .
  6. Wykaz i mapa lokalizacji pomników przyrody na terenie miasta Gdańska. [dostęp 2014-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-01)].
  7. Następnie została zaanektowana przez III Rzeszę.
  8. LWSM OSOWA Gdańsk | Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osowa”. lwsmosowa.com. [dostęp 2015-07-08].
  9. W Osowie otwarto basen!
  10. Odkryty basen w Osowej zaprasza.
  11. Basen Delfin.
  12. Maciej Dzwonnik Nowa pływalnia w Gdańsku Osowej już otwarta. Prezentuje się świetnie!
  13. Miejskie baseny w Gdańsku świecą pustkami. Dlaczego nie chce nam się pływać?
  14. Osowa ma swoje LOGO!
  15. Gdańskie CentrumG.C. Multimedialne Gdańskie CentrumG.C., Podpisano umowę na modernizację ulicy Kielnieńskiej. Realizacja potrwa 26 miesięcy. MAPA [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2023-03-29]  (pol.).
  16. Osowa od 50 lat dzielnicą Gdańska. Wspólne zdjęcie mieszkańców, tort i rondo klubu Olimpia. gdansk.pl, 2023-09-02. [dostęp 2023-09-03].
  17. Jak do nas trafić? [online], chosowa.pl .
  18. Radni Dzielnicy [online], rada.osowa.com [dostęp 2019-12-15] .
  19. I sesja nowej Rady Dzielnicy Osowa za nami! [online], osowa.com [dostęp 2019-07-10] .
  20. Gdańsk-Osowa - Parafia rz.-kat. pw. Chrystusa Zbawiciela – Genepedia [online], genepedia.pl [dostęp 2022-06-27] .
  21. Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G., Jedyna w Polsce [online], gdansk.gosc.pl, 12 grudnia 2019 [dostęp 2022-06-27] .
  22. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-08-05] .
  23. 20 lat RËNK: Nasiono, które wydało piękny kwiat - Wybrzeze24.pl [online], wybrzeze24.pl [dostęp 2023-05-03] .
  24. Pod redakcją: A. Szaranowej, Komentarze: W. Tym, A. Rzepniewski Gdynia 1939 – Relacje uczestników walk lądowych, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979, s. 433, 584.
  25. Pod redakcją: A. Szaranowej, Komentarze: W. Tym, A. Rzepniewski Gdynia 1939 – Relacje uczestników walk lądowych, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979, s. 189, 297, 306, 315–318, 564, 583, 584, 586.

Linki zewnętrzne

  • Siedem gdańskich dzielnic przyłączono do Gdańska 50 lat temu, dwie dzielnice - 90 lat temu
  • p
  • d
  • e
Jednostki
Podjednostki
  • p
  • d
  • e
Osiedla dzielnicy Osowa
  • Barniewice
  • Kukawka
  • Nowy Świat
  • Osowa
  • Owczarnia
  • Wysoka

  • Osowa w Wikimedia Commons