Palaeoloxodon antiquus
 | Ten artykuł dotyczy gatunku wymarłego. Zobacz też: słoń leśny. |
| Palaeoloxodon antiquus | |||
| (Falconer i Cautley, 1847) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | trąbowce | ||
| Rodzina | słoniowate | ||
| Rodzaj | Palaeoloxodon | ||
| Gatunek | Palaeoloxodon antiquus | ||
| |||
| |||
Palaeoloxodon antiquus (także Elephas antiquus, zwany słoniem leśnym[1][2]) – wymarły gatunek słonia, który przez niemal cały plejstocen zasiedlał Europę.
Było to zwierzę nawet dwa razy większe od dzisiejszych słoni, o bardzo dużych i prostych ciosach. Samiec osiągał 4,1 metra wysokości, ważył około 10 ton[3], był jednym z największych słoni, jaki kiedykolwiek żył. Najdłużej przetrwał prawdopodobnie na Półwyspie Iberyjskim, gdzie wyginął 33–34 tys. lat temu, natomiast jego potomkowie na Tilos żyli jeszcze 4 tys. lat temu[4].
Zapis kopalny dowodzi, że Palaeoloxodon antiquus zamieszkiwał całą Europę, łącznie z Wielką Brytanią, choć prawdopodobnie bez Irlandii i północnej Fennoskandii[4]. W okresach lodowcowych wycofywał się na południe kontynentu, podczas interglacjałów opanowywał tereny północne. Wyspy Morza Śródziemnego zasiedlała w plejstocenie cała gama podgatunków P. antiquus lub pokrewnych gatunków o zredukowanych w wyniku skarłowacenia rozmiarach. Najmniejszy z nich, Palaeoloxodon falconeri (Elephas falconeri), osiągał w kłębie zaledwie metr wysokości. Ssaki te wymarły zapewne podczas kolonizacji wysp przez pierwszych ludzi w czasach historycznych.
Palaeoloxodon antiquus w muzeach polskich
Największy okaz słonia kopalnego znaleziono w Europie na terenie odkrywkowej kopalni węgla brunatnego w Jóżwinie. Eksponat, zniszczony przez koparkę, jest obecnie prezentowany w Muzeum Okręgowym w Koninie[1]. Fragment innego szkieletu, wykopanego w Warszawie, wystawia także Muzeum Ziemi PAN w Warszawie[2].
Galeria
-
Rekonstrukcja z książki Men of the Old Stone Age (1916) autorstwa amerykańskiego paleontologa Henry’ego Fairfielda Osborna. -
Skamieniała czaszka i miniaturowy model Palaeoloxodon antiquus w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Madrycie. -
-
-
Skamieniała kość piszczelowa P. antiquus w Muzeum Paleontologicznym w Montevarchi we Włoszech.
Przypisy
- ↑ a b Słoń leśny - Elephas (Palaeoloxodon) antiquus - z odkrywki „Jóźwin” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Muzeum Okręgowe w Koninie. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-16)]. (pol.).
- ↑ a b Historia znalezienia warszawskiego słonia leśnego we wspomnieniach dr. Gwidona Jakubowskiego. Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. [dostęp 2017-08-25].
- ↑ P. Davies, A. M. Lister: Palaeoloxodon cypriotes, the dwarf elephant of Cyprus: size and scalling comparisons with P. falconeri (Sicily-Malta) and mainland P. antiquus. Proceedings of the World of Elephants – International Congress, Rome, 2001, s. 479–480. ISBN 88-8080-025-6. (ang.).
- ↑ a b Anthony J. Stuart. The extinction of woolly mammoth (Mammuthus primigenius) and straight-tusked (Palaeoloxodon antiquus) in Europe. „Quaternary International”. 126–128, s. 171–177, 2005. DOI: 10.1016/j.quaint.2004.04.021. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson kopalny):
- EoL: 4454710
- GBIF: 5816434
- NCBI: 251093
- identyfikator taksonu Fossilworks: 159798
