Post Office

Post Office Ltd

Placówka pocztowa w Abergavenny
Państwo	Wielka Brytania
Siedziba	Londyn
Data założenia	2001
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Post Office Ltd – brytyjskie przedsiębiorstwo państwowe zarządzające siecią placówek pocztowych na terenie Wielkiej Brytanii. Głównym obszarem działalności przedsiębiorstwa jest świadczenie usług pocztowych (w szczególności związanych z nadawaniem i odbieraniem przesyłek^[a]), bankowych oraz na rzecz instytucji rządowych (m.in. pośrednictwo w wydawaniu praw jazdy, paszportów i kart wędkarskich, wypłacanie zasiłków)^[1][2].

Działalność

W marcu 2023 roku liczba placówek pocztowych pod szyldem Post Office wynosiła 11 684. Liczba ta utrzymuje się na względnie stałym poziomie od 2009 roku; niemniej jednak jest niemal o połowę niższa niż w latach 80. XX wieku. Przedsiębiorstwo bezpośrednio zarządza niewielką liczbą placówek, w marcu 2023 roku – 117^[3]. Te zwane są crown post office („koronny urząd pocztowy”), ulokowane są najczęściej w centrach większych miast i oferują pełną gamę usług pocztowych. Pozostałe placówki funkcjonują na podstawie umowy franczyzowej pomiędzy Post Office Ltd a prywatnymi przedsiębiorcami (w niektórych przypadkach franczyzobiorcami są przedsiębiorstwa, np. sieć handlowa WH Smith). Część placówek franczyzowych operuje w ramach innego obiektu handlowego np. sklepu ogólnospożywczego, stacji benzynowej czy apteki. Niektóre placówki na obszarach wiejskich mają charakter obwoźny lub operują wyłącznie w wybrane dni tygodnia^[2]. Zakres oferowanych usług różni się w poszczególnych placówkach, jednak w każdym przypadku obejmuje nadawanie oraz odbiór listów i paczek, wpłaty i wypłaty pieniężne z kont bankowych, opłacanie rachunków oraz wypłaty świadczeń społecznych osobom nieposiadającym konta bankowego. Większość placówek umożliwia klientom nabycie większości produktów i usług oferowanych przez Royal Mail^[4].

Przedsiębiorstwo stanowi własność rządu brytyjskiego, który nadzoruje jego działalność. Za działalność bieżącą odpowiada rada dyrektorów, członkowie której powoływani są przez lub za aprobatą odpowiedniego ministerstwa (od 2023 roku – Department for Business and Trade(inne języki)). Spółka otrzymuje dotacje z budżetu państwa (w 2023 roku – 50 mln funtów)^[5]. W zamian zobowiązana jest m.in. do zapewnienia, że 90% brytyjskiego społeczeństwa zamieszkuje nie dalej niż jedną milę (ok. 1,6 km) od najbliższego oddziału pocztowego, a 99% – nie dalej niż trzy mile (ok. 4,8 km)^[2].

W 2023 roku przedsiębiorstwo uzyskało przychód w wysokości 885 mln funtów, zysk z działalności operacyjnej wyniósł 50 mln funtów^[b], a strata netto – 76 mln funtów^[5].

Historia

Początki państwowej sieci pocztowej sięgają ustanowionego w 1660 roku Generalnego Urzędu Pocztowego(inne języki) (General Post Office, GPO), odpowiedzialnego za przewóz przesyłek pocztowych, pierwotnie na terenie Królestwa Anglii, następnie całej Wielkiej Brytanii, jak i imperium brytyjskiego. W 1840 roku poczta brytyjska wprowadziła pierwszy na świecie znaczek pocztowy (Penny Black), znacznie uproszczając dotychczas skomplikowany, a przez to kosztowny, system pobierania opłat za przesyłki^[6]. W 1854 roku GPO otworzyło pierwszą własną placówkę pocztową; wcześniej wszystkie były przedsięwzięciami prywatnymi^[7].

W 1969 roku system pocztowy poddano reorganizacji. Zlikwidowano General Post Office, który był departamentem rządowym^[c], a utworzono przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Post Office^[7][6]. W latach 1986–1987 dokonano jego podziału na trzy odrębne podmioty, operujące w ramach grupy Royal Mail: pierwszy odpowiedzialny za przewóz listów, drugi – paczek, a trzeci za zarządzanie placówkami pocztowymi (Post Office Counters Ltd, od 2001 roku – Post Office Ltd)^[7].

Wraz z prywatyzacją grupy Royal Mail w 2012 roku Post Office Ltd zostało z niej wydzielone i pozostało własnością państwa^[8]. Oba przedsiębiorstwa zawarły 10-letnie porozumienie, później przedłużone do 2032 roku, w ramach którego zobowiązały się do wzajemnej współpracy w zakresie świadczenia usług pocztowych. Wstępne porozumienie dawało Royal Mail wyłączność na odbiór i dostarczanie przesyłek z i do placówek Post Office. Okres wyłączności zakończył się w 2021 roku; w tym samym roku Post Office po raz pierwszy w historii zawiązało współpracę z innymi przedsiębiorstwami świadczącymi usługi przewozowe – DPD i Amazon^[2].

Skandal dotyczący oprogramowania Horizon

Na początku XXI wieku Post Office Ltd było głównym uczestnikiem nagłośnionego w mediach skandalu – w latach 1999–2015 ponad 900 naczelników poczty zostało niesłusznie oskarżonych oraz uznanych winnymi kradzieży pieniędzy należących do przedsiębiorstwa oraz fałszowania ksiąg rachunkowych, w wielu przypadkach skazanych na pozbawienie wolności^[9]. Podstawą do tego były niezgodności rachunkowe wykazywane przez system informatyczny o nazwie Horizon, opracowany przez Fujitsu, który wykorzystywany był do wykonywania transakcji pieniężnych z poszczególnymi placówkami. W późniejszych latach na jaw wyszło, że ich faktyczną przyczyną były błędy w oprogramowaniu^[2]. Przedmiotem kontrowersji były m.in. nadmierna ufność w nieomylność systemów komputerowych^[10] oraz zatajanie przez przedsiębiorstwo znanych mu zastrzeżeń co do poprawności działania systemu^[11]. Sytuacja określona została mianem największej pomyłki sądowej(inne języki) w brytyjskiej historii^[12][2]. Do lutego 2024 roku unieważnione zostały 102 wyroki sądowe w tej sprawie (pierwszy w 2020 roku^[13]). Wówczas to rząd brytyjski zapowiedział rozpoczęcie prac nad projektem ustawy, która ma uniewinnić większość pozostałych osób^[9].

Uwagi

Przypisy