Ptilinopus

Ptilinopus[1]
Swainson, 1825[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – owocożer koroniasty (P. coronulatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

gołębiowe

Rodzina

gołębiowate

Podrodzina

trerony

Rodzaj

Ptilinopus

Typ nomenklatoryczny

Ptilinopus purpuratus var. regina Swainson, 1825

Synonimy
  • Kurukuru Prévost & Des Murs, 1849[3]
  • Cyanotreron Bonaparte, 1854[4]
  • Jotreron Bonaparte, 1854[4]
  • Lamprotreron Bonaparte, 1854[5]
  • Kurutreron Bonaparte, 1854[6]
  • Leucotreron Bonaparte, 1854[6]
  • Thouarsitreron Bonaparte, 1854[7]
  • Sylphidaena G.R. Gray, 1855[8]
  • Sylphitreron Bonaparte, 1855[9]
  • Oedirhinus Cabanis, 1876[10]
  • Kranocera Ramsay, 1877[11]
  • Chlorotreron Salvadori, 1882[12]
  • Eutreron Salvadori, 1882[13]
  • Ptilopodiscus Salvadori, 1882[14]
  • Thoracotreron Salvadori, 1882[15]
  • Curotreron Heine & Reichenow, 1890[16]
  • Poecilotreron[a] Heine, 1890[17]
  • Terenotreron[b] Heine, 1890[16]
  • Mezotreron Sharpe, 1899[18]
  • Reginopus Mathews, 1913[19]
  • Thyliphaps Murphy, 1924[20]
Gatunki

42 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ptilinopus – rodzaj ptaków z podrodziny treronów (Raphinae) w obrębie rodziny gołębiowatych (Columbidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniej Azji, Australazji i Oceanii[21].

Morfologia

Długość ciała 13–35 cm; masa ciała 49–257 g[22].

Systematyka

Etymologia

  • Ptilinopus: gr. πτιλον ptilon „pióro”; πους pous, ποδος podos „stopa”[23].
  • Kurukuru: „tubylcy z wysp, na których występuje ten wspaniały ptak, nadali mu wyróżniającą nazwę: mieszkańcy Tongataboo nazywają go Kurukuru”[24]. Gatunek typowy: Columba purpurata J.F. Gmelin, 1789.
  • Cyanotreron: gr. κυανος kuanos „ciemnoniebieski”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[25]. Gatunek typowy: Columba monacha Temminck, 1824.
  • Jotreron: gr. ιον ion „fioletowy”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[26]. Gatunek typowy: Columba hyogastra Temminck, 1824.
  • Lamprotreron: gr. λαμπρος lampros „wspaniały”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[27]. Gatunek typowy: Columba superba Temminck, 1809.
  • Kurutreron: rodzaj Kurukuru Prévost & Des Murs, 1853; gr. τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[28]. Gatunek typowy: Columba purpurata J.F. Gmelin, 1789.
  • Leucotreron: gr. λευκος leukos „biały”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[29]. Gatunek typowy: Columba cincta Temminck, 1809.
  • Thouarsitreron: adm. Abel Aubert du Petit-Thouars (1793–1864) Marine nationale, podróżnik; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[30]. Gatunek typowy: Columba dupetithouarsii Neboux, 1840.
  • Sylphidaena: fr. sylphide „sylfida” (por. gr. σιλφιον silphion „sylfion, przyprawa”); gr. οινας oinas „gołąb”[31]. Gatunek typowy: Columba perlata Temminck, 1835.
  • Sylphitreron: fr. sylphide „sylfida” (por. gr. σιλφιον silphion „sylfion, przyprawa”); gr. τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[32]. Gatunek typowy: Columba perlata Temminck, 1835.
  • Oedirhinus: gr. οιδεω oideō „puchnąć”; ῥις rhis, ῥινος rhinos „nozdrza”[33]. Gatunek typowy: Ptilopus globifer Cabanis & Reichenow, 1876 (= Ptilopus insolitus Schlegel, 1863).
  • Kranocera: gr. κρανος kranos „hełm”; średniowiecznołac. cera „woskówka”, od łac. cera „wosk”[34]. Gatunek typowy: Ptilopus insolitus Schlegel, 1863.
  • Chlorotreron: gr. χλωρος khlōros „zielony”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[35]. Gatunek typowy: Ptilopus humeralis Wallace, 1862[c].
  • Eutreron: gr. ευ eu „donry”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[36]. Gatunek typowy: Columba pulchella Temminck, 1835.
  • Ptilopodiscus: zdrobnienie nazwy rodzaju Ptilopus Strickland, 1841[37]. Gatunek typowy: Ptilonopus coronulatus G.R. Gray, 1858.
  • Thoracotreron: gr. θωραξ thōrax, θωρακος thōrakos „pierś”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[38]. Gatunek typowy: Columba rivoli Prévost, 1843.
  • Curotreron: gr. κυροω kuroō „zatwierdzić, zweryfikować”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[39]. Gatunek typowy: Columba purpurata J.F. Gmelin, 1789.
  • Poecilotreron: gr. ποικιλος poikilos „kolorowy, pstrokaty”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[40].
  • Terenotreron: gr. τερην terēn, τερενος terenos „miękki, delikatny”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[41].
  • Mezotreron: gr. μεζων mezōn „bardziej znamienity, większy”, forma wyższa od μεγας megas „wielki, znakomity”; τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać ze strachu”[42]. Gatunek typowy: Ptilinopus dohertyi Rothschild, 1896.
  • Reginopus: zbitka wyrazowa epitetu gatunkowego Ptilinopus regina Swainson, 1825[43]. Gatunek typowy: Ptilonopus ewingii Gould, 1842[d].
  • Thyliphaps: nowogr. Θουλη Thoulē „Thule” (tj. „skraj świata”); gr. φαψ phaps, φαβος phabos „gołąb”[44]. Gatunek typowy: Ptilinopus huttoni Finsch, 1874.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[45]:

  • Ptilinopus cinctus (Temminck, 1809) – owocożer czarnogrzbiety
  • Ptilinopus alligator Collett, 1898 – owocożer czarnowstęgi
  • Ptilinopus dohertyi Rothschild, 1896 – owocożer czerwonoplamy
  • Ptilinopus porphyreus (Temminck, 1822) – owocożer różowogłowy
  • Ptilinopus nainus (Temminck, 1835) – owocożer karłowaty
  • Ptilinopus superbus (Temminck, 1809) – owocożer wspaniały
  • Ptilinopus rivoli (Prévost, 1843) – owocożer nadobny
  • Ptilinopus speciosus Schlegel, 1871 – owocożer dwuwstęgowy
  • Ptilinopus solomonensis G.R. Gray, 1870 – owocożer żółtopierśny
  • Ptilinopus tannensis (Latham, 1790) – owocożer plamoskrzydły
  • Ptilinopus iozonus G.R. Gray, 1858 – owocożer zielony
  • Ptilinopus viridis (Linnaeus, 1766) – owocożer czerwonopierśny
  • Ptilinopus eugeniae (Gould, 1856) – owocożer białogłowy
  • Ptilinopus insolitus Schlegel, 1863 – owocożer guzodzioby
  • Ptilinopus hyogastrus (Temminck, 1824) – owocożer siwogłowy
  • Ptilinopus granulifrons E. Hartert, 1898 – owocożer brodawkowy
  • Ptilinopus perlatus (Temminck, 1835) – owocożer perłoskrzydły
  • Ptilinopus wallacii G.R. Gray, 1858 – owocożer złotobrzuchy
  • Ptilinopus ornatus Schlegel, 1871 – owocożer ozdobny
  • Ptilinopus aurantiifrons G.R. Gray, 1858 – owocożer złotoczelny
  • Ptilinopus pulchellus (Temminck, 1835) – owocożer białolicy
  • Ptilinopus monacha (Temminck, 1824) – owocożer niebieskoczelny
  • Ptilinopus regina Swainson, 1825 – owocożer królewski
  • Ptilinopus coronulatus G.R. Gray, 1858 – owocożer koroniasty
  • Ptilinopus dupetithouarsii (Neboux, 1840) – owocożer białoczelny
  • Ptilinopus mercierii (Des Murs & Prévost, 1849) – owocożer czerwonowąsy – takson wymarły, ostatni znany okaz pochodził z 1922 roku[46]
  • Ptilinopus hernsheimi Finsch, 1880 – owocożer żółtosterny
  • Ptilinopus porphyraceus (Temminck, 1821) – owocożer krasnogłowy
  • Ptilinopus ponapensis Finsch, 1878 – owocożer purpurowogłowy
  • Ptilinopus greyi Bonaparte, 1857 – owocożer czerwonobrzuchy
  • Ptilinopus pelewensis Hartlaub & Finsch, 1868 – owocożer szaroszyi
  • Ptilinopus roseicapilla (Lesson, 1831) – owocożer mariański
  • Ptilinopus richardsii E.P. Ramsay, 1882 – owocożer srebrnogłowy
  • Ptilinopus perousii Peale, 1848 – owocożer tęczowy
  • Ptilinopus rarotongensis Hartlaub & Finsch, 1871 – owocożer różowoczelny
  • Ptilinopus chrysogaster G.R. Gray, 1854 – owocożer żółtorzytny
  • Ptilinopus purpuratus (J.F. Gmelin, 1789) – owocożer atolowy
  • Ptilinopus huttoni Finsch, 1874 – owocożer różowobrzuchy
  • Ptilinopus insularis North, 1908 – owocożer szarogłowy
  • Ptilinopus chalcurus G.R. Gray, 1860 – owocożer miedziany
  • Ptilinopus coralensis Peale, 1848 – owocożer koralowy
  • Ptilinopus arcanus Ripley & Rabor, 1955 – owocożer żółtooki

Uwagi

  1. ↑ Nowa nazwa dla Sylphidaena G.R. Gray, 1855 ze względu na puryzm.
  2. ↑ Nowa nazwa dla Thouarsitreron Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.
  3. ↑ Podgatunek P. iozonus.
  4. ↑ Podgatunek P. regina.

Przypisy

  1. ↑ Ptilinopus, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ W. Swainson. On the Characters and Natural Affinities of several New Birds from Australasia; including some Observations on the Columbidæ. „The Zoological Journal”. 1, s. 473, 1825. (ang.). 
  3. ↑ F. Prévost & M.A.P.O. Des Murs: Sur le genre Ptilonope, et la division a y introduire. W: A.A. Du Petit-Thouars: Voyage autour du monde sur la frégate la Vénus. Zoologie: mammifères, oiseaux, reptiles, et poissons. Paris: Gide et J. Baudry, 1855, s. 220. (fr.).
  4. ↑ a b Bonaparte 1854 ↓, s. 878.
  5. ↑ Bonaparte 1854 ↓, s. 876.
  6. ↑ a b Ch.L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologie. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 139, 1854. (fr.). 
  7. ↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. Cz. 2. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 16. (łac.).
  8. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 97. (ang.).
  9. ↑ Ch.L. Bonaparte. Coup d’œil sur les Pigeons (sixième et dernière partie). „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 40, s. 217, 1855. (fr.). 
  10. ↑ J. Cabanis. über eine Sammlung Vögel, welche durch S. M. S. Gazelle von Neu-Hannover, Neu-Irland, Neu- Britannien und den Anachoreten heimgebracht ist. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1876, s. 73, 1876. (niem.). 
  11. ↑ E.P. Ramsay. Notes of a collection of birds from New Britain, New Ireland, and the Duke of York Islands, with some remarks on the zoology of the Group. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 1, s. 372, 1877. (ang.). 
  12. ↑ Salvadori 1882 ↓, s. 4, 22.
  13. ↑ Salvadori 1882 ↓, s. 4, 13.
  14. ↑ Salvadori 1882 ↓, s. 4, 15.
  15. ↑ Salvadori 1882 ↓, s. 4, 37.
  16. ↑ a b Heine i Reichenow 1882–1890 ↓, s. 280.
  17. ↑ Heine i Reichenow 1882–1890 ↓, s. 281.
  18. ↑ R.B. Sharpe: A hand-list of the genera and species of birds: nomenclator avium tum fossilium tum viventium. Cz. 1. London: Trustees of the British Museum, 1899, s. 56. (ang.).
  19. ↑ G.M. Mathews. New species and subspecies of Australian birds. „Austral Avian Record”. 2 (73), 1913–1915. (ang.). 
  20. ↑ R.C. Murphy. Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. „American Museum Novitates”. 115, s. 7, 1924. (ang.). 
  21. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-08]. (ang.).
  22. ↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Pigeons and Doves (Columbidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020, DOI: 10.2173/bow.columb2.01 [dostęp 2023-04-22]  (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ptilinopus [dostęp 2019-08-17] .
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Kurukuru [dostęp 2019-08-17] .
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanotreron [dostęp 2019-08-17] .
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Jotreron [dostęp 2019-08-17] .
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lamprotreron [dostęp 2019-08-17] .
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Kurutreron [dostęp 2019-08-17] .
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Leucotreron [dostęp 2019-08-17] .
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Thouarsitreron [dostęp 2019-08-17] .
  31. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sylphidaena [dostęp 2019-08-17] .
  32. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sylphitreron [dostęp 2019-08-17] .
  33. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oedirhinus [dostęp 2019-08-17] .
  34. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Kranocera [dostęp 2019-08-17] .
  35. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chlorotreron [dostęp 2019-08-17] .
  36. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Eutreron [dostęp 2019-08-17] .
  37. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ptilopodiscus [dostęp 2019-08-17] .
  38. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Thoracotreron [dostęp 2019-08-17] .
  39. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Curotreron [dostęp 2019-08-17] .
  40. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Poecilotreron [dostęp 2019-08-17] .
  41. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Terenotreron [dostęp 2019-08-17] .
  42. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mezotreron [dostęp 2019-08-17] .
  43. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Reginopus [dostęp 2019-08-17] .
  44. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Thyliphaps [dostęp 2019-08-17] .
  45. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 – trerony (wersja: 2023-03-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-22].
  46. ↑ BirdLife International, Ptilinopus mercierii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-08-17]  (ang.).

Bibliografia

  • Ch.L. Bonaparte. Coup d’oeil sur l’ordre des Pigeons. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 39, s. 869–880, 1854. (fr.). 
  • T. Salvadori: Ornitologia della Papuasia e delle Molucche. Cz. 3. Torino: G.B. Paravia, 1882, s. 1–595. (wł.).
  • F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 1–373. (niem.).
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  • SNL: fruktduer
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 2495499
  • identyfikator iNaturalist: 2716
  • ITIS: 177306
  • NCBI: 115696
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 370569