SM Tb XI
 SM Tb 11 | |
| Klasa | torpedowiec |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | Danubius(inne języki), Fiume |
| Położenie stępki | 23 października 1909 |
| Wodowanie | 24 maja 1910 |
 K.u.K. Kriegsmarine | |
| Nazwa | SM Tb XI → SM Tb 11 |
| Wejście do służby | 31 grudnia 1910 |
| Wycofanie ze służby | 5 października 1917 |
 Regia Marina | |
| Nazwa | „Francesco Rismondo” |
| Wejście do służby | 27 października 1917 |
| Wycofanie ze służby | 29 listopada 1925 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | normalna: 131,5 tony |
| Długość | 44,2 metra na wodnicy |
| Szerokość | 4,4 metra |
| Zanurzenie | 1,45 metra |
| Napęd | |
| 1 maszyna parowa potrójnego rozprężania, 2 kotły, moc 2400 KM, 1 śruba | |
| Prędkość | 26,5 węzła |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 47 mm (2 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe | 2 × 450 mm (2 x I) |
| Załoga | 20 |
SM Tb XI, później SM Tb 11 – austro-węgierski torpedowiec z początku XX wieku, jedna z sześciu jednostek typu Tb VII. Okręt został zwodowany 24 maja 1910 roku w stoczni Danubius(inne języki) we Fiume, po czym wszedł do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 31 grudnia 1910 roku. W 1910 roku oznaczenie numeryczne jednostki zmieniono z cyfry rzymskiej na arabską (Tb 11). Okręt wziął czynny udział w I wojnie światowej, a w październiku 1917 roku załoga torpedowca zdezerterowała i jednostka trafiła w ręce Włochów, gdzie służyła w Regia Marina pod nazwą „Francesco Rismondo” do listopada 1925 roku.
Projekt i budowa
Po zamówieniu w stoczni STT(inne języki) w Trieście ośmiu przybrzeżnych torpedowców typu Tb I Węgrzy wymusili na dowództwie Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine złożenie zamówienia na budowę podobnych jednostek w węgierskiej stoczni Danubius(inne języki) we Fiume, mimo że nie miała ona dostatecznego doświadczenia w konstrukcji okrętów[1]. W rezultacie ograniczono liczbę zamówionych w stoczni STT jednostek typu Tb I z ośmiu do sześciu, a w stoczni Danubius złożono zamówienie na sześć zbliżonych konstrukcyjnie okrętów[1][2]. Projekt torpedowców typu Tb VII bazował wizualnie na jednostkach typu Tb I, różnił się jednak powiększoną wypornością, innym typem napędu i usytuowaniem reflektora[2][3]. Już w trakcie prób morskich ujawniły się usterki i poważne wady konstrukcji, m.in. niebezpieczny przechył podczas pływania z prędkością maksymalną, spowodowany dużym momentem obrotowym pojedynczej śruby[2][4].
Okręt zbudowany został w stoczni Danubius we Fiume (pod numerem stoczniowym 27)[2][4]. Stępkę torpedowca położono 23 października 1909 roku, a zwodowany został 24 maja 1910 roku[3][5].
Dane taktyczno-techniczne
SM Tb XI był przybrzeżnym torpedowcem o długości na wodnicy 44,2 metra (43,3 metra między pionami), szerokości 4,4 metra i zanurzeniu 1,45 metra[4][5][a]. Wyporność normalna wynosiła 131,5 tony[2][3]. Okręt napędzany był przez trzycylindrową pionową maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2400 KM, do której parę dostarczały dwa opalane paliwem płynnym kotły wodnorurkowe typu White-Forster[2][4][b]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 26,5 węzła[2][4].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa kalibru 47 mm SFK L/44[3][4]. Jednostka wyposażona była w reflektor, umieszczony z tyłu pomostu bojowego[3][6].
Załoga okrętu składała się z 20 oficerów i marynarzy[2][3].
Służba
SM Tb XI został wcielony do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 31 grudnia 1910 roku[5][7]. W 1910 roku oznaczenie torpedowca zmieniono z cyfry rzymskiej na arabską (SM Tb 11)[3][4]. W momencie wybuchu I wojny światowej SM Tb 11 wraz z SM Tb 8, SM Tb 10 i SM Tb 12 wchodziły w skład 19. Grupy Torpedowców Sił Obrony Lokalnej w Sebenico[3][8]. Jednostka pełniła służbę patrolową wokół baz, eskortowała zespoły okrętów i używana była do trałowania[3][6].
5 października 1917 roku załoga SM Tb 11 zbuntowała się, zdezerterowała i poddała okręt Włochom, którzy 27 października tego roku wcielili go do Regia Marina pod nazwą „Francesco Rismondo”; jednostka służyła we włoskiej flocie do 29 listopada 1925 roku, kiedy została sprzedana w celu złomowania[3][5].
Uwagi
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 340, Koszela 2019 ↓, s. 176 i Csonkaréti 2004 ↓, s. 311 podają, że szerokość wynosiła 4,3 metra, a zanurzenie 1,5 metra
- ↑ Greger 1976 ↓, s. 56 podaje, że maksymalna moc siłowni wynosiła 2600 KM.
Przypisy
Bibliografia
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro–Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: No.7 torpedo boats (1910–1911). Navypedia. [dostęp 2024-05-21]. (ang.).
- René Greger: Austro–Hungarian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1976. ISBN 0-7110-0623-7. (ang.).
- Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro–Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
- Andrzej Samek: Flota, której już nie ma. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2012. ISBN 978-83-7242-678-9.
