Sepiolit

Właściwości chemiczne i fizyczne

Inne nazwy

pianka morska, Pietra sapo, Pierre de Savon Maroc

Skład chemiczny

uwodniony krzemian magnezu
(Mg₄[Si₆O₁₅(OH)₂] • 6H₂O)

Twardość w skali Mohsa

2–2,5

Przełam

muszlowy

Pokrój kryształu

włoskowy

Układ krystalograficzny

rombowy

Gęstość minerału

2,08 g/cm³

Właściwości optyczne

Barwa

biała, białoszara, żółtawa lub zielononiebieska, najczęściej biała o żółtawym lub czerwonawym zabarwieniu

Rysa

biała

Połysk

matowy

Inne

nieprzezroczysty

Multimedia w Wikimedia Commons

Sepiolit (pianka morska, pierre de savon Maroc^[1]) – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do minerałów ilastych. Minerał pospolity, szeroko rozpowszechniony w niektórych rejonach Ziemi^[2].

Nazwa pochodzi od gr. sepia = mątwa i lithos = skała, kamień i nawiązuje do wewnętrznej muszli mątwy, do której minerał jest podobny.

Charakterystyka

Właściwości

Minerał nieprzezroczysty, odporny na ciepło, biały, o strukturze porowatej, podobny do gliny, twardniejący po wyschnięciu.

Tworzy drobne kryształy o pokroju włoskowym. Występuje w skupieniach porowatych o budowie ziarnistej, gruzełkowej; włóknistej – sepiolit azbestopodobny; spilśnionej – tzw. wełna górska. Tworzy także formy skrytokrystaliczne (zbite, ziemiste). Jest miękki, krajalny, przeświecający, przywiera do wilgotnych powierzchni. Czasami zawiera znaczne domieszki niklu (sepiolit niklowy) lub żelaza (sepiolit żelazowy – ksylotyl).

Występowanie

Sepiolit jest produktem przeobrażenia serpentynitów w trakcie procesów wietrzeniowych i hydrotermalnych. Czasami spotyka się go wśród skał osadowych pochodzenia jeziornego i osadów głębokomorskich. Zawiera 63,3% związków krzemu, 27,4% związków magnezu i 9,3% wody.

Największe i najlepsze na świecie złoża sepiolitu znajdują się w Turcji, niedaleko miasta Eskişehir, w mniejszych ilościach występuje w Niemczech, Czechach, Bośni i Grecji. Występuje także w Maroku, USA i Hiszpanii.

W Polsce w niewielkich ilościach występuje w Sudetach w okolicach Kamiennej Góry, w Masywie Ślęży – tworzy żyły z magnezytem, opalem, chalcedonem, chryzoprazem; występuje też w melafirach koło Krzeszowic.

Zastosowanie

Ta sekcja od 2024-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

w elektrotechnice^[2]
w farmacji^[2]
do wyrobu przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych (np. fajek, drobnych ozdób i biżuterii)^[1]
produkcji środków czyszczących^[2]
jako żwirek dla kotów czy piasek kąpielowy dla szynszyli
dodatek technologiczny do pasz zarejestrowany w UE jako (E-562), dodatek przeciwzbrylający, dodatek reologiczny stosowany do płynów przy pojeniu świń i bydła domowego
jako absorbent: wycieków przemysłowych i chemikaliów, w oczyszczalniach jako absorbent toksyn
do kontroli (stabilizacji) wilgotności
jako dodatek konstrukcyjny (m.in. cementy, tynki)

Przypisy

↑ ^a ^b Mohsen Manutchehr-Danai: Dictionary of Gems and Gemology. Springer Science & Business Media, 2013, s. 423. ISBN 978-3-662-04288-5. [dostęp 2017-04-17].
↑ ^a ^b ^c ^d JerzyJ. Żaba JerzyJ., Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Chorzów: Wydawnictwa Videograf, 2014, s. 391, ISBN 978-83-7835-297-6 [dostęp 2024-04-02] (pol.).