Styl charakteru
 | Ten artykuł od 2012-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
 | Ten artykuł dotyczy psychologii. Zobacz też: artykuły dotyczące stylu w innych dziedzinach. |
Styl charakteru (ujęcie psychoanalityczno-rozwojowe) – zespół zachowań opartych na wewnętrznych, głęboko zakodowanych w procesie rozwoju psychoseksualnego zdaniach skryptowych będących efektem fiksacji. Stephen M. Johnson wyróżnił kilka stylów charakteru, odpowiadających w przybliżeniu nazewniczo zaburzeniom osobowości, jednak niestanowiących kategorii chorobowej ani nawet neurotycznej (nerwicowej).
Można wyróżnić następujące okresy rozwoju i odpowiadające im charaktery (po średniku odpowiednie fazy według klasycznej psychoanalizy):
- okres przywiązania - więzi:
- charakter schizoidalny (bezpieczeństwo); zobacz też: faza autyzmu, osobowość schizoidalna;
- charakter oralny (potrzeby); zobacz: faza oralna;
- okres rozwoju self – inni:
- charakter symbiotyczny (granice self);
- charakter narcystyczny (poczucie własnej wartości, zobacz też: narcyzm);
- charakter masochistyczny (wolność); zobacz: faza analna, charakter analny;
- okres rozwoju self w systemie:
- charakter edypalny (miłość – seks); zobacz: faza falliczna.
Osoby, które nie rozwiązały konstruktywnie konfliktów poszczególnych faz rozwoju, kodują w psychice i w budowie ciała pewne samoograniczające skrypty myślowe. W efekcie w dorosłym życiu kierują się pewnymi schematami myślowymi i emocjonalnym (pojedynczymi lub kilkoma jednocześnie), które poprzez podświadomość wpływają na zachowania, nie dezorganizując jednak funkcjonowania, jak dzieje się to w przypadku nerwicy. Pewne cechy osobowości odnajdywane są także w budowie ciała tych osób.
Koncepcja stylów charakteru opiera się na psychologii psychoanalityczno-rozwojowej.
Kontinuum strukturalno-rozwojowe a diagnoza DSM-IV
styl charakteru ..... nerwica (charakteru) ..... zaburzenie osobowości (charakteru)
- schizoidalnemu odpowiadają zaburzenia schizoidalne, schizotypowe, psychozy funkcjonalne i nerwica unikowa;
- oralnemu odpowiada osobowość zależna;
- symbiotycznemu odpowiadają osobowość borderline i osobowość zależna;
- narcystycznemu odpowiada osobowość narcystyczna;
- masochistycznemu odpowiada samoniszcząca (brak w DSM-IV);
- edypalnemu odpowiadają zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, osobowość histrioniczna i mieszana.
