Tętnica szyjna zewnętrzna

Tętnica szyjna zewnętrzna (ang. external carotid artery, łac. arteria carotis externa) – w anatomii człowieka jedna z dwóch (obok tętnicy szyjnej wewnętrznej) tętnic, na które rozdziela się tętnica szyjna wspólna. W początkowym odcinku, w obrębie trójkąta tętnicy szyjnej odchyla się ona od tętnicy szyjnej wewnętrznej przyśrodkowo i do przodu, biegnąc w kierunku kąta żuchwy. Następnie krzyżuje od tyłu brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego oraz mięsień rylcowo-gnykowy, przechodząc z trójkąta tętnicy szyjnej do dołu zażuchwowego. Biegnie bardziej zewnętrznie, objęta miąższem gruczołu ślinianki przyusznej. W dole zażuchwowym przebiega ku tyłowi od szyjki żuchwy^[1].

Gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej

Tętnica oddaje następujące gałęzie^[2][3]:

Gałęzie przednie

1. tętnica tarczowa górna (arteria thyroidea superior)
   • gałąź podgnykowa (ramus infrahyoideus)
   • gałąź mostkowo-obojczykowo-sutkowa (ramus sternocleidomastoideus)
   • tętnica krtaniowa górna (arteria laryngea superior)
   • gałąź pierścienno-tarczowa (ramus cricothyroideus)
   • gałąź gruczołowa przednia (ramus glandularis anterior)
   • gałąź gruczołowa tylna (ramus glandularis posterior)
   • gałąź gruczołowa boczna (ramus glandularis lateralis)
2. tętnica językowa (arteria lingualis)
   • gałąź nadgnykowa (ramus suprahyoideus)
   • gałęzie grzbietowe języka (rami dorsales linguae)
   • tętnica podjęzykowa (arteria sublingualis)
   • tętnica głęboka języka (arteria profunda linguae)
3. tętnica twarzowa (arteria facialis)
   • tętnica podniebienna wstępująca (arteria palatina ascendens)
   • gałąź migdałkowa (ramus tonsillaris)
   • tętnica podbródkowa (arteria submentalis)
   • gałęzie gruczołowe (rami glandulares)
   • tętnica wargowa dolna (arteria labialis inferior)
   • tętnica wargowa górna (arteria labialis superior)
     • tętnica przegrody nosa (arteria septi nasi)
   • tętnica kątowa (arteria angularis)

Gałęzie przyśrodkowe

1. tętnica gardłowa wstępująca (arteria pharyngea ascendens)
   • gałęzie gardłowe (rami pharyngei)
   • tętnica oponowa tylna (arteria meningea posterior)
   • tętnica bębenkowa dolna (arteria tympanica inferior)

Gałęzie tylne

1. tętnica potyliczna (arteria occipitalis)
   • gałęzie mostkowo-obojczykowo-sutkowe (rami sternocleidomastoidei)
   • gałąź sutkowa (ramus mastoideus)
   • gałąź uszna (ramus auricularis)
   • gałąź zstępująca (ramus descendens)
   • gałęzie potyliczne (rami occipitales)
2. tętnica uszna tylna (arteria auricularis posterior)
   • tętnica rylcowo-sutkowa (arteria stylomastoidea)
     • tętnica bębenkowa tylna (arteria tympanica posterior)
     • gałęzie sutkowe (rami mastoidei)
     • gałąź strzemiączkowa (ramus stapedius)
   • gałąź uszna (ramus auricularis)
   • gałąź potyliczna (ramus occipitalis)
   • gałąź przyusznicza (ramus parotideus)

Gałęzie końcowe

1. tętnica skroniowa powierzchowna (arteria temporalis superficialis)
   • gałęzie przyusznicze (rami parotidei)
   • tętnica poprzeczna twarzy (arteria transversa faciei)
   • gałęzie uszne przednie (rami auriculares anteriores)
   • tętnica jarzmowo-oczodołowa (arteria zygomaticoorbitalis)
   • tętnica skroniowa środkowa (arteria temporalis media)
   • gałąź czołowa (ramus frontalis)
   • gałąź ciemieniowa (ramus parietalis)
2. tętnica szczękowa (arteria maxillaris)

   Część żuchwowa tętnicy szczękowej

   • tętnica uszna głęboka (arteria auricularis profunda)
   • tętnica bębenkowa przednia (arteria tympanica anterior)
   • tętnica oponowa środkowa (arteria meningea media)
     • gałąź oponowa dodatkowa (ramus meningeus accessorius)
     • gałąź skalista (ramus petrosus)
     • tętnica bębenkowa górna (arteria tympanica superior)
     • gałąź czołowa (ramus frontalis)
     • gałąź ciemieniowa (ramus parietalis)
   • tętnica zębodołowa dolna (arteria alveolaris inferior)
     • gałąź żuchwowo-gnykowa (ramus mylohyoideus)
     • tętnica bródkowa (arteria mentalis)
     • gałęzie zębowe (rami dentales)

   Część skrzydłowa tętnicy szczękowej

   • tętnica żwaczowa (arteria masseterica)
   • tętnica skroniowa głęboka przednia (arteria temporalis profunda anterior)
   • tętnica skroniowa głęboka tylna (arteria temporalis profunda posterior)
   • gałęzie skrzydłowe (rami pterygoidei)
   • tętnica policzkowa (arteria buccalis)

   Część skrzydłowo-podniebienna tętnicy szczękowej

   • ętnica zębodołowa górna tylna (arteria alveolaris superior posterior)
   • tętnica podoczodołowa (arteria infraorbitalis)
     • tętnice zębodołowe górne przednie (arteriae alveolares superiores anteriores)
   • tętnica podniebienna zstępująca (arteria palatina descendens)
   • tętnica klinowo-podniebienna (arteria sphenopalatina)
     • tętnice nosowe tylne boczne (arteriae nasales posteriores laterales)
     • tętnice nosowe tylne przegrody (arteriae nasales posteriores septi)
   • tętnica kanału skrzydłowego (arteria canalis pterygoidei)

Przypisy

Bibliografia

• AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom III. Układ naczyniowy, wyd. IX, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, ISBN 978-83-200-3257-4 .