Trijodek boru

Triodek boru
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.

trijodek boru, jodek boru(3+), jodek(1−) boru(3+), jodek boru(III)

podst.

trijodoboran

addyt.

trijodydobor

Inne nazwy i oznaczenia
Stocka

jodek boru(III)

inne

jodek boru, daw. trójjodek boru

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

BI3

Masa molowa

391,52 g/mol

Wygląd

bezbarwne, lotne ciało stałe (często lekko różowe od śladów jodu)

Identyfikacja
Numer CAS

13517-10-7

PubChem

83546

SMILES
IB(I)I
InChI
InChI=1S/BI3/c2-1(3)4
InChIKey
YMEKEHSRPZAOGO-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
3,350 g/cm³[1]; ciało stałe
Rozpuszczalność
chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek węgla, dwusiarczek węgla
Temperatura topnienia

49,7 °C[2]

Temperatura wrzenia

209,5 °C[2]

Budowa
Typ hybrydyzacji i VSEPR

sp² – trójkąt płaski

Moment dipolowy

0 D

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-02-08]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[1]
Działanie żrące
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H314

Zwroty P

P280, P305+P351+P338, P310

Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie podanego źródła[1]
Żrący
Żrący
(C)
Zwroty R

R34

Zwroty S

S26, S36/37/39, S43, S45

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[3]
0
3
0
 
Numer RTECS

ED7400000

Podobne związki
Inne aniony

BF3, BCl3, BBr3

Inne kationy

AlI3, GaI3

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Trijodek boru, jodek boru, BI
3 – nieorganiczny związek chemiczny boru i jodu.

Otrzymywanie

Jodek boru można otrzymać w wyniku bezpośredniej syntezy poprzez jodowanie boru w temperaturze 600–1000 °C[4]:

3I
2 + 2B → 2BI
3

Jodek boru o bardzo wysokiej czystości z 25% wydajnością można uzyskać w reakcji jodu rozpuszczonego w heptanie z borowodorkiem sodu lub potasu w temperaturze 80 °C[5]:

8I
2 + 3NaBH
4 → 3NaI + 3BI
3 + 4H
2 + 4HI

Właściwości

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwne, lotne ciało stałe, często lekko zabarwione na różowo na skutek obecności śladów jodu, który wydziela się łatwo wobec wilgoci. Ulega fotolizie pod wpływem światła o długości fali poniżej 360 nm. Należy przechowywać go w ciemności w atmosferze gazu obojętnego[6].

Jest silnym kwasem Lewisa. Rozkłada m.in. etery dialkilowe (do jodków alkilowych) oraz arylowo-alkilowe (do fenoli i jodków alkilowych); nie reaguje z eterami diarylowymi. W reakcjach tych jest najbardziej reaktywny spośród wszystkich halogenków boru. Jodki alkilowe powstają też w reakcjach jodku boru z estrami, silanami i alkoholami[6].

Zastosowanie

Stosowany w preparatyce organicznej do rozrywania wiązań C−O w eterach, estrach i in., do substytucji halogenków alkilowych i arylowych, do borowania[6]. Jest także substratem do otrzymywania boru o wysokiej czystości[5].

Przypisy

  1. ↑ a b c Boron triiodide (nr 307629) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. ↑ a b David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-53, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).
  3. ↑ Trijodek boru (nr 307629) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. ↑ J.J. Cueilleron J.J., J.C.J.C. Viala J.C.J.C., Direct synthesis of boron triiodide and the chemical transport of boron with iodine, „Journal of the Less Common Metals”, 58 (2), 1978, s. 123–131, DOI: 10.1016/0022-5088(78)90194-7  (ang.).
  5. ↑ a b A.G.A.G. Briggs A.G.A.G., R.E.R.E. Simmons R.E.R.E., The preparation of very pure boron iodide, „Naturwissenschaften”, 77 (12), 1990, s. 595–597, DOI: 10.1007/BF01133735  (ang.).
  6. ↑ a b c RobR. Ronald RobR., Boron Triiodide, Pullman: John Wiley & Sons, 1995–2000 .
  • p
  • d
  • e
1. Litowców
2. Berylowców
  • BeI
    2
  • MgI
    2
  • CaI
    2
  • SrI
    2
  • BaI
    2
  • RaI
    2
3. Skandowców
  • ScI
    3
  • YI
    3
  • LaI
    3
  • AcI
    3
4. Tytanowców
  • TiI
    2
  • TiI
    3
  • TiI
    4
  • ZrI
    2
  • ZrI
    3
  • ZrI
    4
  • ZrOI
    2
  • HfI
    4
  • HfOI
    2
5. Wanadowców
  • VI
    2
  • VI
    3
  • VI
    4
  • VOI
  • VOI
    2
  • VOI
    3
  • NbI
    3
  • NbI
    5
  • NbOI
    3
  • TaI
    5
6. Chromowców
  • CrI
    2
  • CrI
    3
  • MoI
    2     (Mo
    3    I
    6    )
  • MoI
    3
  • MoI
    4
  • MoI
    5
  • WI
    2
  • WI
    4
  • WI
    5
  • WI
    6
7. Manganowców
  • MnI
    2
  • MnI
    3
  • TcI
  • ReI
    3
  • ReI
    5
8. Żelazowców
  • FeI
    2
  • FeI
    3     (Fe
    2    I
    6    )
  • Fe
    2    I
    5
  • RuI
    3
  • RuI
    4
  • OsI
    2
  • OsI
    3
  • OsI
    4
9. Kobaltowców
  • CoI
    2
  • CoI
    3
  • RhI
    3
  • IrI
    2
  • IrI
    3
  • IrI
    4
10. Niklowców
  • NiI
    2
  • PdI
    2
  • PtI
    2
  • PtI
    3
  • PtI
    4
11. Miedziowców
  • CuI (Cu
    2    I
    2    )
  • CuI
    2
  • Cu(OH)I
  • AgI
  • AuI
  • AuI
    3     (Au
    2    I
    6    )
12. Cynkowców
  • ZnI
    2
  • Zn(OH)I
    2
  • CdI
    2
  • Cd(OH)I
    2
  • Hg
    2    I
    2
  • HgI
    2
13. Borowców
  • BI
    3
  • AlI
    3
  • GaI
    2
  • GaI
    3
  • InI
  • InI
    2
  • InI
    3
  • TlI
  • TlI
    3
14. Węglowców
  • CI
    4
  • SiI
    4
  • GeI
    2
  • GeI
    4
  • GeOI
    2
  • SnI
    2
  • SnI
    4
  • Sn
    2    OI
    2
  • SnOI
    2
  • PbI
    2
  • Pb(OH)I
  • PbI
    4
15. Azotowców
  • NI
    3
  • NH
    4    I
  • NOI
  • PI
    2
  • PI
    3
  • POI
    3
  • PI
    5
  • AsI
    2     (As
    2    I
    4    )
  • AsI
    3
  • AsI
    5
  • SbI
    3
  • SbI
    5
  • BiI
    3
  • BiI
    2
  • BrOI
16. Tlenowców
  • S
    2    I
    2
  • SI
    2
  • SI
    4
  • SOI
    2
  • SO
    2    I
    2
  • Se
    2    I
    2
  • SeI
    4
  • SeO
    2    I
    2
  • TeI
    2
  • TeI
    4
  • PoI
    2
  • PoI
    4
17. Fluorowców
  • BrI