Wu Zetian

Wu Zetian (chiń. upr. 武则天; chiń. trad. 武則天; pinyin Wǔ Zétiān; także chiń. 武曌, Wu Zhao) (ur. 17 lutego 624, zm. 16 grudnia 705) – pierwsza i jedyna oficjalna kobieta-cesarz (nie cesarzowa) w historii Chin.

Zetian to imię pośmiertne, jakie cesarz Zhongzong nadał Wu w roku 705, jeszcze za jej życia.

Życiorys

Młodość

Wu Zetian, córka chińskiego oficera^[1], urodziła się w bogatej rodzinie arystokratycznej. Trafiła do haremu cesarza Tang Taizonga mając 13 lat. Po jego śmierci w 649 musiała zgodnie ze zwyczajem wstąpić do buddyjskiego klasztoru. W 654 w wyniku rozgrywek pałacowych prowadzonych przez żonę cesarza Gaozonga wróciła do łask i powróciła na dwór cesarski, stając się ponownie cesarską konkubiną. Wkrótce cesarzowa zmarła, co znacznie umocniło pozycję Wu Zetian. Zaczęła prowadzić w imieniu cesarza sprawy państwowe, wykazując się licznymi talentami.

Cesarzowa

Po śmierci Gaozonga w 683 cesarzem został ich starszy syn Zhongzong. Jednak cesarzowa wdowa obaliła go po niespełna dwumiesięcznym panowaniu 26 lutego 684, a nowym cesarzem został jego młodszy brat Ruizong. Cesarzowa sprawowała władzę w imieniu małoletniego cesarza jako regentka. Ostatecznie 18 sierpnia 690 zmusiła Ruizonga do abdykacji, a sama ogłosiła się cesarzem. Zmieniła nazwę państwa z Tang na Zhou.

Wu prowadziła brutalną politykę (jednej z przeciwniczek kazała odciąć kończyny), która dotykała również bliskich władczyni. Za jej panowania doszło jednak do rozwoju gospodarczego Chin, a taoizm został zastąpiony jako religia państwowa buddyzmem.

22 lutego 705 r. doszło do buntu gwardii cesarskiej, która obaliła cesarzową i ponownie osadziła na tronie Zhongzonga.

Po swej śmierci cesarzowa została pochowana razem z cesarzem Gaozongiem w mauzoleum Qianling.

Wu Zetian w kulturze

Wu-hou – dramat z 1965 r. w reż. Li Han-hsianga

Przypisy

↑ Praca zbiorowa pod red. M.B. Michalika, Kronika kobiet, str. 152, wyd. Kronika, Warszawa, 1993, ISBN 83-900331-0-0

Bibliografia

Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.

Linki zewnętrzne

"Empress Wu Zetian"

Cesarze Chin (Dynastia Tang)

Dynastia Tang (618–690)	Gaozu (618–626) Taizong (627–649) Gaozong (650–683) Zhongzong (684, 705–710) Ruizong (684–690)
Dynastia Zhou (690–705)	Wu Zetian (690–705)
Dynastia Tang (705–907)	Shang Di (710) Ruizong (710–712) Xuanzong (712–756) Su Zong (756–762) Dai Zong (762–779) De Zong (780–805) Shun Zong (805) Xian Zong (806–820) Mu Zong (821–824) Jing Zong (824–826) Wen Zong (826–840) Wu Zong (840–846) Xuan Zong (846–859) Yi Zong (859–873) Xi Zong (873–888) Zhao Zong (888–904) Ai Di (904–907)

Historia Chin

Prehistoria i starożytność	Neolit w Chinach (ok. 8000–2000 p.n.e.) Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy (według tradycji 2850−2205 p.n.e.) Dynastia Xia (2070–1600 p.n.e.) Dynastia Shang (1600–1046 p.n.e.) Dynastia Zhou (1046–256 p.n.e.) Okres Wiosen i Jesieni Okres Walczących Królestw
Cesarstwo	Dynastia Qin (221 p.n.e.–206 p.n.e.) Dynastia Han (206 p.n.e.–220 n.e.) Dynastia Xin (9–23) Epoka Trzech Królestw (220–280) Wei Shu Wu Dynastia Jin (265–420) Szesnaście Królestw (304–439) Dynastie Południowe i Północne (420–589) Dynastia Sui (581–618) Dynastia Tang (618–907) Dynastia Zhou (690–705) Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw (907–960) Dynastia Liao (907–1125) Dynastia Song (960–1279) Xixia (1038–1227) Jin (1115–1234) Dynastia Yuan (1271–1368) Dynastia Ming (1368–1644) Dynastia Qing (1644–1911)
Współczesność	/ Republika Chińska (1912–1949) ChRL (od 1949) Tajwan (od 1949)