Yılmaz Güney

Yilmaz Güney
ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

Yilmaz Pütün

Data i miejsce urodzenia

1 kwietnia 1937
Yenice, Turcja

Data i miejsce śmierci

9 września 1984
Paryż

Zawód

reżyser, scenarzysta, aktor

Współmałżonek

1) Nebahat Çehre
(1967-1968, rozwód)
2) Fatoş Güney
(1970-1984)

Lata aktywności

1958-1983

Yilmaz Güney, właśc. Yilmaz Pütün (ur. 1 kwietnia 1937 w wiosce Yenice w tureckiej prowincji Adana; zm. 9 września 1984 w Paryżu) – turecki reżyser, scenarzysta i aktor filmowy pochodzenia kurdyjskiego, cieszący się międzynarodową sławą. Pierwszy twórca kinematografii tureckiej, wyróżniony Złotą Palmą na 35. MFF w Cannes – zdobył ją za film Droga (1982). W wielu swoich dziełach portretował niełatwe życie mieszkańców Turcji z nizin społecznych.

Życie i twórczość

Grał główne role niemal we wszystkich swoich wczesnych filmach. Łącznie zagrał aż 111 ról w filmach fabularnych. Pisał też scenariusze - zarówno do własnych projektów, jak i dla innych reżyserów (np. dla Zekiego Öktena). Przy kilku jego ostatnich filmach Şerif Gören pracował jako jego współreżyser.

Pozostawał w ciągłym konflikcie z władzami Turcji, gdyż często odwoływał się w swych dziełach do kurdyjskiej kultury, tradycji i języka. Wiele lat spędził w więzieniu, pisząc scenariusze realizowane przez swoich kolegów-reżyserów. Gdy we wrześniu 1980 r. filmy Güneya zostały zakazane przez nową juntę wojskową, reżyser musiał ostatecznie opuścić swój kraj i udać się na emigrację do Francji, gdzie zmarł w 1984 r. na raka żołądka i spoczął na cmentarzu Père-Lachaise. Przed śmiercią władze tureckie odebrały mu obywatelstwo, a tamtejszy sąd skazał Güneya na 22 lata więzienia.

Filmografia

Reżyser

  • 1966: At avrat silah
  • 1967: Bana kursun islemez
  • 1968: Seyyit Han: Topragin Gelini
  • 1968: Pire Nuri
  • 1969: Bir çirkin adam
  • 1969: Aç kurtlar
  • 1970: Piyade Osman
  • 1970: Canli hedef
  • 1970: Nadzieja (Umut) – współreżyser
  • 1971: Umutsuzlar
  • 1971: Yarin son gundur
  • 1971: Ojciec (Baba)
  • 1971: Ibret
  • 1971: Aci
  • 1972: Elegia (Agit)
  • 1974: Przyjaciel (Arkadas)
  • 1974: Niepokój (Endise) – współreżyser
  • 1975: Biedacy (Zavallilar) – współreżyser
  • 1982: Droga (Yol) – współreżyser
  • 1983: Mur (Duvar)[1][2]

Przypisy

  1. Yilmaz Güney. IMDb. [dostęp 2021-02-15]. (ang.).
  2. Yilmaz Güney. Filmweb. [dostęp 2021-02-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Yilmaz Guney w bazie IMDb (ang.)
  • Yilmaz Güney w bazie Filmweb
  • PWN: 3908894
  • Universalis: yilmaz-guney
  • БРЭ: 1937440
  • NE.se: yilmaz-guney
  • SNL: Yilmaz_Güney
  • Catalana: 0031815
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 23799