Zakażenie szpitalne

Ten artykuł od 2020-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zakażenie szpitalne – zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba w czasie udzielania świadczeń nie była w okresie wylęgania (np. zakażenia bakteryjne) lub gdy choroba wystąpiła po udzieleniu tych świadczeń w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres wylęgania tej choroby (np. WZW typu B, WZW typu C)^[1]. Najczęściej uznaje się zakażenie za szpitalne, jeśli wystąpiło w okresie 48 - 72 godzin od udzielenia świadczenia zdrowotnego. Dla zakażenia o długim okresie wylęgania (WZW typu B, WZW typu C, HIV, gruźlica) przyjmuje się okres od dwóch tygodni do wielu lat. Zakażenie szpitalne może dotyczyć zarówno pacjenta, jak i personelu. Może wystąpić zarówno w szpitalu, jak i w innej placówce opieki zdrowotnej.

W niektórych przypadkach definicja zakażenia szpitalnego jest nieco inna:

• u noworodków za zakażenie szpitalne przyjmuje się zakażenie, które wystąpiło po upływie 48 godzin od porodu, a przed porodem u matki nie istniało zakażenie,
• w przypadku zakażenia miejsca operowanego (dawniej zakażenie rany operacyjnej) u pacjenta niezakażonego przed zabiegiem za zakażenie szpitalne uznaje się zakażenie, które wystąpiło w ciągu miesiąca od zabiegu, a jeśli pacjent ma wszczepione ciała obce (np. implanty ortopedyczne), w ciągu roku od zabiegu.

Wyróżnia się zakażenia:

• egzogenne – spowodowane przez drobnoustroje dominujące w środowisku szpitalnym;
• endogenne – spowodowane przez własną, naturalną florę pacjenta, np. z powodu obniżonej odporności.

Podział zakażeń szpitalnych ze względu na lokalizację:

• Zakażenia miejscowe - zakażenie występuje w pobliżu miejsca infekcji, występuje zwykle obrzęk, zaczerwienienie, bolesność, miejscowe podniesienie temperatury np.: ropień, czyrak, zak. miejsca operowanego.

• Zakażenia układowe — zakażenia obejmujące kilka układów lub narządów, najczęściej są to zakażenia grzybicze. Dochodzi do rozsiewu i tworzenia przerzutowych ognisk zakażenia poprzez naczynia krwionośne w różnych narządach: wątrobie, śledzionie, płucach, ośrodkowym układzie nerwowym i innych.

• Zakażenia uogólnione — gdy zakażeniu towarzyszą objawy ogólnoustrojowej reakcji zapalnej: sepsa/ posocznica, wstrząs septyczny.

Podział zakażeń szpitalnych ze względu na czas wystąpienia:

• Aktywne zakażenie szpitalne — to zakażenie, którego objawy są widoczne w dniu badania LUB objawy były widoczne w przeszłości, a pacjent nadal jest leczony z powodu tego zakażenia.

• Zakażenie szpitalne związane z aktualnym pobytem w szpitalu - objawy choroby wystąpiły w dniu 3 (trzecim) lub w dniach następnych aktualnego pobytu w szpitalu.

• Zakażenie szpitalne związane z poprzednim pobytem w szpitalu - u pacjenta wystąpiło zakażenie, jednak został ponownie przyjęty w czasie krótszym niż 2 dni po wcześniejszym przyjęciu do szpitala zapewniającego leczenie stanów ostrych.

Przykłady zakażeń szpitalnych:

• odrespiratorowe zapalenie płuc (VAP)^[2].
• odcewnikowe zakażenie krwi^[3][2]

Wrota zakażeń:

• układ pokarmowy,
• układ oddechowy,
• układ moczowo-płciowy,
• uszkodzona skóra.

Ryzyko zakażeń szpitalnych wzrasta wraz ze wzrostem specjalizacji zabiegów diagnostycznych i leczniczych. W warunkach szpitalnych istnieje zjawisko "otwarcia nowych wrót zakażeń", np. poprzez:

• zabiegi endoskopowe,
• zabiegi chirurgiczne,
• zabiegi chirurgiczne w stomatologii,
• wszelkiego rodzaju implanty,
• dializoterapia,
• wkłucia dożylne i dotętnicze.

Ratują one zdrowie i życie chorym, ale stwarzają ogromne ryzyko zakażeń szpitalnych.

W USA notuje się prawie 2 mln przypadków zakażeń rocznie z czego 100 tys. ze skutkiem śmiertelnym. W związku z tym od 1 stycznia 2011 Centers for Medicare & Medicaid Services (CMS) zobowiązało szpitale do prowadzenia i publikowania statystyk liczby zakażeń krwi^[2].

Źródła zakażeń

- personel szpitalny, szczególnie ręce nieprzygotowane do wykonywania procedur medycznych, zanieczyszczona odzież personelu,

- telefony komórkowe prywatne i służbowe,

- niejałowy sprzęt medyczny,

- nieodpowiednio sterylizowany i dezynfekowany sprzęt szpitalny (aparatura diagnostyczna, narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, materiały opatrunkowe),

- leki, krew, plazma, krople do oczu,

- środki dezynfekcyjne stosowane do odkażania ran,

- niezdekontaminowany sprzęt niemedyczny,

- skażone otoczenie pacjenta, przedmioty szpitalne trudne do dekontaminacji, np. dozowniki na mydło, materace, koce, poduszki, niewłaściwe sprzątanie oraz skontaminowany sprzęt do sprzątania manualnego i maszynowego.

Liczbę zakażeń można ograniczyć poprzez:

• częstsze mycie rąk przez personel medyczny oraz pacjentów^[2]
• ułożenie górnej połowy ciała pacjenta pod kątem ok. 30 stopni (ogranicza odrespiratorowe zapalenie płuc)^[2]
• mycie zębów i płukanie jamy ustnej pacjentów^[2]
• stosowanie profilaktyki kolonizacji bakterii skórnych - odkażanie miejsca wkłuć, zastrzyków, kąpiele pacjentów w płynach antyseptycznych
• ograniczenie do niezbędnego minimum częstości zmian opatrunków przy kaniulach dożylnych i dotętniczych - w zależności od procedur stosowanych w placówce okleiny włókninowe nie rzadziej niż co 3 dni, okleiny z folii półprzepuszczalnej - nie częściej niż raz w tygodniu LUB w razie potrzeby (zabrudzenie, przerwanie).

Przypisy