1644

Ovo je članak o godini 1644.

Godina 1644 (MDCXLIV) bila je prijestupna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1644 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• siječanj - Seljačka buna u selima oko Božjakovine, opljačkan dvorac Jelisave Seči^[1].
• 30. 1. - Bitka kod Ochmatówa je poljsko-litvanska pobeda hetmana Koniecpolskog nad Tugaj-bejevim Krimskim Tatarima.
• 31. 1. - Smenjen i pogubljen veliki vezir Kemankeš Kara Mustafa-paša, sledi mu Sultanzade Mehmed-paša (marioneta Džindži-hodže^[2]).
• 1. 2. - Engleski kralj Čarls I okupio rojalistički Oksfordski parlament (većina Doma lordova i trećina Donjeg doma).
• 2. 2. - Nakon dogovora sa sultanom, erdeljski knez Đorđe I Rakoci kreće u rat protiv Habsburga - sedam istočnih ugarskih županija odmah staje uz njega^[1].
• 4. 2. - Engleski građanski rat: Bitka kod Nantwicha je pobeda parlamentaraca.
• 8. 2. - Pobunjenički kineski vođa Li Zicheng osnovao dinastiju Shun (za cara se proglasio u junu).
• februar–avgust - Abel Tasman mapira severnu obalu Australije - naziva je Nova Holandija (po grofoviji Holland).
• 8. 3. - Guru Har Rai postaje sedmi guru Sika (do 1661).
• ožujak - Rakoci osvojio Košice, Prešov, Bardejov, Satmar, Tokaj^[1].

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 4 - 5. 4. - Izaslanici hrvatskog sabora se žale varaždinskom generalu Schwarzenbergu da su krajišnici izbatinali križevačkog sutca, on im odgovara da je to bila njegova naredba; takođe traže provedbu zaključaka "Vlaške" komisije od 1635 (a u skladu s kraljevom odlukom od prošlog prosinca) ali on upozorava na moguću bunu^[1].
• 18. 4. - Powhatanski poglavica Opchanacanough započinje treći i poslednji Anglo-powhatanski rat.
• 25. 4. - Pobunjenička vojska Li Zichenga zauzela Peking, car Chongzhen se ubio (kraj dinastije Ming na severu Kine).
• 7. 5. - Kralj obaveštava hrvatski sabor da se rješavanje krajiškog pitanja odlaže zbog Rakocijeve bune i opasnosti od turskog upada^[1].
• 25. 5. - Mandžursko osvajanje Kine: mingovski general Wu Sangui sklopio savez sa mandžurskom dinastijom Qing protiv Li Zichenga - otvara im kapiju Shanhaiguan na Velikom zidu.
• 26. 5. - Rat portugalske restauracije: Bitka kod Montija je uspeh za Portugalce.
• 27. 5. - Bitka kod Shanhaiguana: Wu Sangui i mandžurski regent Dorgon poražavaju Li Zichengove snage koji se povlači u Peking - grad je nemilice opljačkan i popaljen a Li beži dalje i nestaje.
• svibanj - kolovoz? - Rat protiv Rakocija: carski general Gotz poražen kod Košica pa se povukao do Trenčina. Nakon dolaska poljskih plaćenika nastavio ofenzivu i porazio Rakocijeve snage kod Ónoda gdje se istakao i Nikola Zrinski^[1].
• 5. 6. - Dorgon ulazi u Peking.
• 7. 6. - Zhu Yousong u Nankingu postaje car Hongguang ("Velika svetlost") - početak dinastije Južni Ming (do 1662).
• jun - Umro Gavrilo Predojević, vretanijski episkop (Hrvatska), krajiške starešine za naslednika biraju Vasilija Predojevića, arhimandrita Gomirja^[3].

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 12. 7. - Bitka kod Marston Moora je odlučujuća pobeda engleskih parlamentaraca i škotskih kovenantera nakon koje Čarls I gubi sever Engleske.
• 26. 8. - Kralj Ferdinand III. imenuje Vasilija Predojevića za episkopa svidničke biskupije (u severnoj Ugarskoj); Vasilije je putovao u Rim sa zagrebačkim biskupom ali nije posvećen^[3].
• 11. 9. - Bitka kod Tippermuira je pobeda rojalista u Škotskoj.
• 14. 9. - U Trnavi počeli pregovori između Habsburga i Rakocija^[1].
• 15. 9. - Giovanni Battista Pamphilj izabran za papu Inocenta X. kao "španski" kandidat nasuprot profrancuske struje (vl. do 1655).

• 28. 9. - Akcija od 28. septembra 1644.: Malteški pirati kod mletačkog Krita zarobili brod sa osmanlijskim dostojanstvenicima - povod za Kandijski rat (1645–69).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• jesen - Vasilij Pojarkov stigao do ušća Amura, u zemlji Giljaka.
• 8. 11. - Šestogodišnji Shunzhi (Fulin) ustoličen za prvog Qingovskog cara Kine (do 1661, samostalno od 1651).
• 23. 11. - Tridesetogodišnji rat: bitka kod Jüterboga je švedska pobeda nedaleko od Berlina.
• 23. 11. (j.k.?) - Objavljena Miltonova Areopagitica, polemički traktat za slobodu govora i štampe.
• 9. 12. - Švedska kraljica Kristina postaje punoletna.
• 25. 12. po j.k. - Proslavljanje Božića u Engleskoj ove godine nije dozvoljeno, po odluci engleskog parlamenta pod puritanskim uticajem.

Kroz godinu

• Podignut hram Sićevskog manastira.
• Požar u sarajevskoj čaršiji, izgorela pravoslavna crkva^[4].
• Objavljeni Descartesovi Principi filozofije.
• Islam III Geraj postaje krimski tatarski kan.
• Sirijski Mawali beduini uništili alepski garnizon nakon nesporazuma oko isplate godišnjeg poklona^[5].

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1644.

• 25. 9. - Ole Christensen Roemer, danski astronom († 1710)
• 14. 10. - William Penn, osnivač Pensilvanije († 1718)
• ? - Antonio Stradivari, tvorac violina († 1737)
• ? - Amdžazade Husein-paša Ćuprilić, veliki vezir († 1702)
• ? - Nikita Zotov, učitelj Petra Velikog († 1717)
• ? - Matsuo Bashō, pjesnik († 1694)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1644.

• 19. 3. - Guru Hargobind, šesti guru Sika (* 1595)
• 25. 4. - Chongzhen, poslednji car dinastije Ming (* 1611)
• 28. 4. - Zsófia Bosnyák, mađarska plemkinja (* 1609)
• 29. 7. - Urban VIII., papa (* 1568)
• 6. 10. - Élisabeth de France, kraljica-supružnica Španije (* 1602)
• 30. 12. - Jan Baptist van Helmont, hemičar (* 1580)
• ? - Abdullah Bosnevi, sufija
• ? - Zekeriyazade Yahya, šejh-ul-islam (* 1552)

Reference

Literatura

• Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing; 1 January 2009. ISBN 978-1-4381-1025-7.
• Rudolf Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic) (hr Wikisource)
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5