5. 5.

5. maj/svibanj (5. 5.) je 125. dan godine po gregorijanskom kalendaru (126. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 238 dana.

Događaji

• 1855. — Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo Opšti zemaljski zakonik, u koji su unete imovinske i poreske reforme.
• 1860. — Italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi sa svojih "1.000 crvenih košulja" isplovio iz Đenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.
• 1904. — Na brdu Volujica kod Bara postavljena radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema, prva na Balkanu.
• 1912. — Dragutin Novak, prvi hrvatski pilot, pobjeđuje na aeromitingu u Grazu gdje doživljava pad.
• 1930. — Britanske vlasti u Indiji uhapsile Mahatmu Gandija zbog njegove kampanje građanske neposlušnosti.
• 1936. — Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja okupirale Adis Abebu, prestonicu Etiopije.
• 1941. — Drugi svetski rat: U oslobođenu Adis Abebu, glavni grad Etiopije, ušao car te zemlje Haile Selasije I.
• 1945. — Drugi svetski rat: Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu ušle u mesto Pinemunde, odakle su Nemci ispaljivali rakete "Fau1" i "Fau 2".
  • Trupe SAD oslobodile nemački nacistički koncentracioni logor "Mathauzen".
  • Praški ustanak protiv njemačke nacističke vlasti.
• 1954. — General Alfredo Štresner vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čavesa, počevši tako tridesetčetvorogodišnju diktaturu.
• 1955. — Odlukom saveznika Savezna Republika Nemačka ponovo stekla suverenitet.
• 1961. — Iz Kejp Kanaverala lansiran kosmički brod "Merkjuri", prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Bartlet Šepard.
• 1978. — Teroristička organizacija "Crvene brigade" saopštila da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. Njegovo telo nađeno dva dana kasnije u jednom automobilu u centru Rima.
• 1981. — Bobi Sends, prvi od 10 pripadnika IRA, umro u zatvoru "Mejz" u Severnoj Irskoj od posledica štrajka glađu.
• 1990. — U Zagrebu je održan 35. izbor za pjesmu Europe, Eurosong. Pobjednik je bio Talijan Toto Cutugno s pjesmom "Insieme:1992" (Zajedno:1992.).
• 1996. — U prisustvu španskog kralja Huana Karlosa, konzervativni lider, novi premijer Hose Maria Asnar, položio zakletvu, posle 13 godina vladavine socijalista.
• 1999. — Indonezija i Portugal potpisali dokument kojim je priznata nezavisnost Istočnog Timora.
• 2001. — Pripadnici pobunjeničke grupe "Unita" u Angoli kidnapovali 51 dečaka i 9 devojčica iz internata za ratnu siročad izvan Kaksita, severoistočno od Luande. Poginulo oko 200 civila.
• 2003. — Haški tribunal podigao optužnicu protiv bivšeg načelnika Državne bezbednosti Srbije Jovice Stanišića i bivšeg komandanta Jedinice za specijalne operacije Franka Simatovića, kojom se terete za učešće u zajedničkom zločinačkom poduhvatu uklanjanja nesrba u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovoni, od 1991. do 1995. Uhapšeni 13. marta u policijskoj akciji "Sablja" a posle podizanja optužnice izručeni sudu u Hagu.

• 2003 - Ruanda oslobodila više od 22.000 zatvorenika, uglavnom umešanih u masakr koji je 1994. počinila Hutska milicija, kada je ubijeno oko 800.000 etničkih Tutsija i umerenih Hutua. U zatvoru ostalo oko 80.000 ljudi, gde većina čeka suđenje.

• 2006. — Ugašeni RTS 3 i Radio 101.

.

Rođenja

• 1747. — Leopold II., njemačko-rimski car, ugarsko-hrvatski i češki kralj.
• 1813. — Sören Kierkegaard, danski filozof.
• 1815. — Ežen Martin Labiš, francuski pisac komedija i vodvilja. .
• 1818. — Karl Marx, njemački filozof i političar.
• 1864. — Henryk Sienkiewicz, poljski književnik († 1916.).
• 1883. — Petar Konjović, srpski kompozitor i muzički pisac. († 1970)..
• 1919. — Georgios Papadopoulos, grčki diktator.
• 1920. — Boro Andov, makedonski pisac († 1983.).
• 1921. — Franjo Rupnik, hrvatski bivši nogometaš i državni reprezentativac († 2000.).
• 1960. — Svetislav Goncić, srpski glumac.
• 1960. — Vlasta Ramljak, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
• 1968. — Dariusz Michalczewski, poljski bokser.
• 1975. — Ivica Pucar, hrvatski kazališni, televizijski i filmski glumac.
• 1976. — Juan Pablo Sorín, argentinski nogometaš i tv-komentator.
• 1979. — Dubravka Kovjanić, srpska filmska, televizijska i pozorišna glumica.
• 1989. — Chris Brown, američki R&B pjevač, pisac pjesama, plesač, redatelj spotova i glumac.

.

Smrti

• 1705. — Leopold I, rimsko-nemački car. (*1640)..
• 1821. — Napoléon Bonaparte, francuski car Napoléon I.
• 1941. — Kraljica Natalija Obrenović, kraljica Srbije 1882-1888. (*1859).
• 1969. — Slavko Ježić, hrvatski književnik, književni povjesničar i prevoditelj (* 1895.).
• 1977. — Ludvig Erhard, nemački državnik i ekonomista. .
• 1993. — Irving Hou, američki pisac i intelektualac. .
• 2003. — Valter Sisulu, jedan od veterana u borbi protiv belaca u Južnoj Africi.
• 2010. — Zvonimir Levačić, politički analitičar, filozof, TV voditelj, komičar i ministar obrane parodijskog projekta države Pešćenice (* 1943.).

.

Blagdani/Praznici

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Prepodobnog Teodora Sikeota.
  • Svetog mučenika Leonida.
  • Prepodobnog monaha Vitalija.
  • Sveštenomučenika Platona Banjalučkog

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar