Sandžak

Sandžak
Санџак
[1]
Općine Sandžaka - svjetloplavo su označene one u Srbiji, a žuto one u Crnoj Gori
Površina	8.686 km²
Broj stanovnika - Ukupno (1991) - Gustoća naseljenosti	436.000 51/km²
Etničke grupe - Bošnjaci - Srbi / Crnogorci	298.000 (62%) 138.000 (36%)

Sandžak (kome ime dolazi od turske riječi sancak, naziva za osmansku administrativnu jedinicu), a izvorno znači barjak (zastava), je nezvanična geografska oblast koja se nalazi u Republici Srbiji i Crnoj Gori. Sandžak nije zvanično priznat kao administrativna celina u Srbiji i Crnoj Gori.

Geografija i demografija

Ukupna teritorija je 8.686 km² a stanovništvo je, prema popisu iz 1991. godine, 436.000. Od tih, 298.000 (62%) su bili Bošnjaci (tada nacionalno opredijeljeni kao “Muslimani”), a 138.000 (36%) Srbi i Crnogorci.

Sandžak se kao dio Srbije u njoj definiše i kao Raška oblast. Opštine Priboj na Limu, Nova Varoš, Prijepolje, Sjenica, Tutin, i Novi Pazar pripadaju Republici Srbiji, a Crnoj Gori pripadaju opštine Rožaje, Andrijevica, Bijelo Polje, Berane, Pljevlja, Plav, Gusinje, Petnjica. Prema teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije u 29 okruga, opštine u Raškoj oblasti (Sandžaku) pripadaju Raškom i Zlatiborskom okrugu.

Etnička mapa Sandžaka po opštinama prema popisima iz 2002. i 2003. godine
Etnička mapa Sandžaka po opštinama prema popisima iz 2011. godine

Istorija

Taj prostor je bio dio srpske države od ranog srednjeg vijeka, na tom prostoru se takođe nalazila srpska srednjovjekovna drzava Raška, čiji je glavni grad bio Ras kod današnjeg Novog Pazara.

Na području današnjeg Sandžaka postojao je Novopazarski sandžak, administrativna jedinica Turske, čije je sjedište bio Novi Pazar. Odatle je današnji Sandžak dobio ime. Sandžak je bio dio Bosanskog Ejaleta/Vilajeta do Austro-Ugarske okupacije 1878.godine. Nakon aneksije Bosne i Hercegovine je ponovno predat na upravu Osmanskom carstvu 1908. Četiri godine kasnije (1912.) Sandžak su zauzeli Kraljevina Srbija (1882 - 1918) i Kraljevina Crna Gora (1910 - 1918) tokom prvog balkanskog rata, a potom ga podijelili između sebe.

Za vrijeme Kraljevine Jugoslavije, Sandžak je administrativno pripadao Zetskoj banovini. Za vrijeme drugog svjetskog rata je bio dio Kraljevina Crne Gore/Nezavisne Države Crne Gore (1941 - 1944) pod italijanskom okupacijom, a manji dio je pripojen Albaniji. Po završetku rata, stare granice Srbije i Crne Gore su postale granice dviju republika SFR Jugoslavije, a nakon Maja 2006. međunarodne granice.

Historijski centar Sandžaka je Grad Novi Pazar, koji je osnovao Isa-beg Isaković koji je bio i osnivač Sarajeva.