Periferi devletleri

Periferi devletleri, bir sınır veya hudut üzerinde bulunan bölgelerdir. Jeopolitik bir kavram olarak ilk olarak Antik Roma'da ortaya çıkmıştır.^[1]

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, "periferi devletleri" kavramı, İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Almanya'ya karşı kazanılan zaferin ardından Almanya'nın kaybettiği toprakları ile Rus İmparatorluğu'nun SSCB'ye dönüştüğü dönemde batı sınırında kaybettiği topraklar arasındaki devletler için kullanılmaya başlandı.^[2]

Zaten bilinen terimi 1917-1945 döneminde sınır devletleri kavramıyla kastedilen aynı jeopolitik topluluğa tekrar kullanarak uygulayan V. Tsymburskyi, yeni bir kavram getirmedi, sadece tanımını modernize etti. Tsymburskyi tarafından formüle edilen konsepte periferi devletleri "medeniyetler arası kuşak"ta bulunan ülkelerdi. Bu tanım ile daha önce bilinen anlamdaki terim, modern Rus siyaset bilimi sözlüğünde Soğuk Savaş sonrasında SSCB'nin çöküşü sırasında egemenliklerini ilan eden yeni devletler için kullanılmaya başlandı.^[3]

"Uygarlıklar arası dünyalar" veya Periferi devletleri kavramı, medeniyet imarında önemli bir metodolojik öneme sahiptir. Bu kavram, özellikle uygarlıkların sınırları sorunlarıyla ilgilidir ve potansiyel olarak bir çatışma unsuruna (tarihi, etnik, kültürel vb.) sahip olan bölgeleri tanımlar ve bu tür çatışmaların çözülmesine yardımcı olur.

Tsimbursky'nin "Periferi devletleri" doktrini

Periferi devletlerinin belirlenmesi meselesi, siyasi coğrafya ve jeopolitik araştırma sorunlarıyla yakından iç içedir. Tsymbursky, Rusya'ya bitişik periferi devletleri kuşağını "Avrupa-Asya'yı parçalayan, Rusya'yı ayıran ve ona kıtanın içinde bir tür adanın özelliklerini veren bir dev" olarak görüyor.

Tsymbursky, "Baltık Devletleri'nden Doğu Avrupa'ya uzanan ve Kafkasya'yı, Sovyet sonrası Orta Asya'yı ve sözde eski Tibet-Sincan-Moğol Orta Asya'sını kapsayan büyük medeniyetler arası kuşağın (Periferi devletleri) Kore'de sona erdiğini belirtir." Bu "bölgeler-boğaz kuşağının Rusya'yı diğer medeniyetlerin platformlarında oluşturulan güç merkezlerinden ayırdığını" belirtiyor.

Periferi devletleri

Büyük sınır, kıta boyunca Polonya ve Baltıklardan Pamirlere ve Tanrı Dağları'na kadar uzanıyor ve Doğu Avrupa'yı Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Asya'yı kapsıyordu. Kültürel-coğrafi bir bakış açısından, bu kuşak, tüm Eski Dünya medeniyetlerinin geçiş çevrelerinden oluşur: Roma-Germen (Batı Avrupa), Arap-İran (Yakın ve Orta Doğu), Rus, Çin ve Hint. Hat, Tibet'te ve Kore Yarımadası'nda son bulur.

Khatuntsev'in Periferi devletleri sorununa bakışı

1994'ten beri Voronej tarihçisi S. Khatuntsev, Periferi devletleri fikrini bağımsız olarak geliştiriyor.

Periferi devletlerini; Finlandiya'dan Baltık Devletleri, Polonya ve Batı Ukrayna üzerinden, ardından Moldova ve Dağlık Kırım üzerinden Transkafkasya ve Anadolu'ya uzanan bir şerit olarak tanımlar. Hat, Hazar'ın ötesinde, Türkmenistan, Afganistan, Pakistan, Keşmir, Uygur Bölgesi'nin bir bölümünü içerir ve son olarak Moğolistan, Mançurya ve Primorski Krayı üzerinden Kuril sırtına, Aleut Adaları'na ve Alaska'ya ulaşır.

Khatuntsev'den farklı olarak, Tsymbursky'nin belirlediği hat, Doğu Avrupa'nın çok daha büyük bir bölümünü ve Pamirlerin kuzeyindeki tüm çöl ve yarı çöl alanını içerir, ancak Afganistan ve Pakistan'ı içermez. Ayrıca Pasifik Okyanusunda herhangi bir periferi devletleri için boşluk görmez.

Kaynakça