Ruhsal bozukluklar listesi
Aşağıdakiler, DSM ve ICD tarafından tanımlanan ruhsal bozuklukların bir listesidir.
Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM), Amerikan Psikiyatri Birliği'nin psikiyatri için standart referansıdır ve 450'den fazla ruhsal bozukluk tanımını içerir.[1] Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırılması (ICD), tüm tıbbi hastalıkları sınıflandırmak için kullanılan uluslararası standart sistemdir.[2] Ayrıca zihinsel ve davranışsal bozukluklarla ilgili bir bölüm içerir.
DSM ve ICD'deki tanı kriterleri ve bilgileri, her yeni sürümde revize edilmekte ve güncellenmektedir. Bu liste, şu anda bu iki sistem tarafından tanımlanan şekilde ruhsal bozukluk olarak kabul edilen durumları içerir. Psikiyatri alanı da dahil olmak üzere ruh sağlığı bakımının çeşitli alanlarında, ruhsal bozuklukları tanımlamak için kullanılan tanımlar ve kriterler konusunda anlaşmazlık vardır. Bazı uzmanları kaygılandıran şey, belirli ruhsal bozuklukların "ruhsal hastalıklar" olarak mı sınıflandırılması gerektiği yoksa nörolojik bozukluklar veya başka şekillerde mi daha iyi tanımlanabileceğidir.
Anksiyete bozuklukları
- Ayrılma kaygısı bozukluğu
- Fobi
- Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi)
- Panik bozukluk
- Agorafobi
- Yaygın anksiyete bozukluğu
- Kafein kaynaklı anksiyete bozukluğu
- Hipokondriya
Dissosiyatif bozukluklar
- Dissosiyatif kişilik bozukluğu (çoklu kişilik bozukluğu)
- Dissosiyatif amnezi (psikojenik amnezi)
- Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu (DPDR, depersonalilazyon bozukluğu)
- Füg durumu (dissosiyatif füg)
- Dissosiyatif nörolojik semptom bozukluğu (buna psikojenik non-epileptik nöbetler dahildir)
- Diğer tanımlanmış dissosiyatif bozukluk
Duygudurum bozuklukları
Depresif bozukluklar
- Yıkıcı duygudurum düzenleyememe bozukluğu
- Majör depresif bozukluk (klinik depresyon)
- Distimi (kalıcı depresyon, kronik depresyon)
- Premenstrüel disforik bozukluk
- Doğum sonrası depresyonu
Bipolar bozukluklar
- Bipolar bozukluk tip I
- Bipolar bozukluk tip II
- Siklotimi
Diğer
- İkincil duygudurum sendromu
- Madde kullanımı kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Mani
- Hipomani
Travma ve strese bağlı bozukluklar
- Reaktif bağlanma bozukluğu
- Sınırsız toplumsal katılım bozukluğu
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Akut stres bozukluğu
- Uyum bozukluğu
- Karmaşık travma sonrası stres bozukluğu (K-TSSB)
- Uzamış yas bozukluğu
Nörogelişimsel bozukluklar
- Zekâ geriliği
- Dil bozukluğu
- Konuşma sesi bozukluğu
- Kekemelik
- Sosyal iletişim bozukluğu
- İletişim bozukluğu
- Otizm spektrum bozukluğu (resmî olarak Asperger sendromu, klasik otizm ve Rett sendromunu içeren bir kategori)
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB, DEB)
- Gelişimsel koordinasyon bozukluğu
- Tourette sendromu
- Tik bozukluğu
- Disleksi
- Diskalkuli
Uyku-uyanıklık bozuklukları
- İnsomnia (kronik insomnia ve kısa süreli insomnia dahil)
- Hipersomniya
- İdiyopatik hipersomni
- Kleine-Levin sendromu
- Uyku eksikliği
- Narkolepsi
- Huzursuz bacak sendromu
- Uyku apnesi
- Gece terörü (uyku terörü)
- Patlayan kafa sendromu
- Uykuda hareket bozukluğu
Parasomniler
- Kabus bozukluğu
- REM uyku davranış bozukluğu
- Konfüzyonel uyarılmalar
- Uyurgezerlik
- Uyku ile ilişkili yeme bozukluğu
- Hipnagojik halüsinasyonlar
Sirkadiyen ritim uyku bozukluğu
- Sirkadiyen ritim uyku bozukluğu
- Gecikmiş uyku fazı bozukluğu
- Gelişmiş uyku fazı bozukluğu
- Düzensiz uyku-uyanıklık ritmi
- 24 saat olmayan uyku-uyanıklık bozukluğu
- Vardiyalı çalışma nedenli sirkadiyen ritim uyku bozukluğu
- Jet lag
Nöro-bilişsel bozukluklar
- Deliriyum
- Bunama
- Travmatik beyin hasarı
- Hafif nörobilişsel bozukluk (HIV ile ilişkili nörobilişsel bozukluk)
- Amnezi
Maddeye bağlı bozukluklar ve bağımlılık bozuklukları
Maddeye bağlı bozukluklar
- Madde kaynaklı bozukluk (Madde kaynaklı psikoz, Madde kaynaklı deliriyum, Madde kaynaklı duygudurum bozukluğu)
- Madde zehirlenmesi
- Yoksunluk sendromu
- Madde bağımlılığı
Alkol kullanımına bağlı bozukluklar
- Alkol kullanım bozukluğu
- Alkolik halüsinoz
- Alkol yoksunluğu
- Alkol kullanımının zararlı biçimi
Esrar kullanımına bağlı bozukluklar
- Esrar kullanım bozukluğu
- Esrar bağımlılığı
- Esrar zehirlenmesi
- Esrar kullanımının zararlı biçimi
- Esrar yoksunluğu
- Esrar kaynaklı deliriyum
- Esrar kaynaklı psikoz
- Esrar kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Esrar kaynaklı anksiyete
Sentetik kannabinoid (bonzai) kullanımına bağlı bozukluklar
- Bonzainin zararlı kullanımı epizodu
- Bonzai kullanımının zararlı biçimi
- Bonzai bağımlılığı
- Bonzai zehirlenmesi
- Bonzai yoksunluğu
- Bonzai kaynaklı deliriyum
- Bonzai kaynaklı psikotik bozukluk
- Bonzai kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Bonzai kaynaklı anksiyete
Opioid kullanımına bağlı bozukluklar
- Opioidin zararlı kullanımı epizodu
- Opioid kullanımının zararlı biçimi
- Opioid bağımlılığı
- Opioid zehirlenmesi
- Opioid yoksunluğu
- Opioid kaynaklı deliriyum
- Opioid kaynaklı psikotik bozukluk
- Opioid kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Opioid kaynaklı anksiyete
Sedatif (sakinleştirici), hipnotik veya anksiyolitik kullanımına bağlı bozukluklar
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitiklerin zararlı kullanımı epizodu
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kullanımının zararlı biçimi
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik bağımlılığı
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik zehirlenmesi
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik yoksunluğu
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kaynaklı deliriyum
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kaynaklı psikotik bozukluk
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kaynaklı anksiyete
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kullanımına bağlı amnestik bozukluk
- Sedatif, hipnotik veya anksiyolitik kullanımına bağlı bunama
Kokain kullanımına bağlı bozukluklar
- Kokainin zararlı kullanımı epizodu
- Kokain kullanımının zararlı biçimi
- Kokain bağımlılığı
- Kokain zehirlenmesi
- Kokain yoksunluğu
- Kokain kaynaklı deliriyum
- Kokain kaynaklı psikotik bozukluk
- Kokain kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Kokain kaynaklı anksiyete
- Kokain kaynaklı OKB
- Kokain kaynaklı dürtü kontrol bozukluğu
Amfetamin kullanımına bağlı bozukluklar
- Amfetaminin zararlı kullanımı epizodu
- Amfetamin kullanımının zararlı biçimi
- Amfetamin bağımlılığı
- Amfetamin zehirlenmesi
- Amfetamin yoksunluğu
- Amfetamin kaynaklı deliriyum
- Amfetamin kaynaklı psikotik bozukluk
- Amfetamin kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Amfetamin kaynaklı anksiyete
- Amfetamin kaynaklı OKB
- Amfetamin kaynaklı dürtü kontrol bozukluğu
Sentetik katinon kullanımına bağlı bozukluklar
- Sentetik katitonun zararlı kullanımı epizodu
- Sentetik katinon kullanımının zararlı biçimi
- Sentetik katinon bağımlılığı
- Sentetik katinon zehirlenmesi
- Sentetik katinon yoksunluğu
- Sentetik katinon kaynaklı deliriyum
- Sentetik katinon kaynaklı psikotik bozukluk
- Sentetik katinon kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Sentetik katinon kaynaklı anksiyete
- Sentetik katinon kaynaklı OKB
- Sentetik katinon kaynaklı dürtü kontrol bozukluğu
Kafein kullanımına bağlı bozukluklar
- Kafeinin zararlı kullanımı epizodu
- Kafein kullanımının zararlı biçimi
- Kafein zehirlenmesi
- Kafein yoksunluğu
- Kafein kaynaklı anksiyete bozukluğu
- Kafein kaynaklı uyku bozukluğu
Halüsinojen kullanımına bağlı bozukluklar
- Halüsinojenlerin zararlı kullanımı epizodu
- Halüsinojen kullanımının zararlı biçimi
- Halüsinojen bağımlılığı
- Halüsinojen kaynaklı deliriyum
- Halüsinojen kaynaklı psikotik bozukluk
- Halüsinojen kaynaklı anksiyete bozukluğu
- Halüsinojen kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Halüsinojen kalıcı algı bozukluğu
Nikotin kullanımına bağlı bozukluklar
- Nikotinin zararlı kullanımı epizodu
- Nikotinin zararlı kullanım biçimi
- Nikotin zehirlenmesi
- Nikotin çekilmesi
- Nikotin bağımlılığı
Uçucu maddelerin kullanımına bağlı bozukluklar
- Uçucu maddelerin zararlı kullanımı epizodu
- Uçucu maddelerin kullanımının zararlı biçimi
- Opioid bağımlılığı
- Opioid zehirlenmesi
- Uçucu madde yoksunluğu
- Uçucu madde kaynaklı deliriyum
- Uçucu madde kaynaklı psikotik bozukluk
- Uçucu madde kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Uçucu madde kaynaklı anksiyete
Ketamin ve fensiklidin (PCP) dahil dissosiyatif madde kullanımına bağlı bozukluklar
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif maddelerin zararlı kullanımı epizodu
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde kullanımının zararlı biçimi
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde bağımlılığı
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde zehirlenmesi
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde yoksunluğu
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde kaynaklı deliriyum
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde kaynaklı psikotik bozukluk
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde kaynaklı duygudurum bozukluğu
- Ketamin ve fensiklidin [PCP] dahil dissosiyatif madde kaynaklı anksiyete
Madde ile ilgili olmayan bozukluk
- Problemli kumar oynama
- İnternette oyun oynama bozukluğu (video oyunu bağımlılığı, internet bağımlılığı)
Parafililer
- Röntgencilik
- Teşhircilik
- Frottörizm bozukluğu
- Cinsel mazoşizm bozukluğu
- Cinsel sadizm bozukluğu
- Cinsel fetişizm bozukluğu
- Transvestik fetişizm bozukluğu
- Zorlayıcı cinsel sadizm bozukluğu
- Tek başına davranışı veya rıza gösteren bireyleri içeren parafilik bozukluk
- Diğer tanımlanmış parafilik bozukluk
Somatik semptomlarla ilgili bozukluklar
- Hipokondriya
- Konversiyon histerisi (Fonksiyonel Nörolojik Semptom Bozukluğu)
- Diğer Tıbbi Durumu Etkileyen Fizyolojik Faktörler
- Kendi kendine dayatılan yapay bozukluk (Munchausen sendromu)
- Bir başkasına dayatılan yapay bozukluk (Munchausen by proxy sendromu)
Cinsel işlev bozuklukları
- Geç boşalma
- Sertleşme bozukluğu
- Kadın orgazm bozukluğu
- Genito-pelvik ağrı/penetrasyon bozukluğu
- Erkek hipoaktif cinsel istek bozukluğu
- Erken boşalma
Eliminasyon bozuklukları
- Enürezis (istemsiz idrara çıkma)
- Enkoprezis (istemsiz dışkılama)
Beslenme ve yeme bozuklukları
- Pika
- Ruminasyon bozukluğu
- Kaçıngan/kısıtlayıcı gıda alım bozukluğu
- Anoreksiya nevroza
- Tıkınırcasına yeme bozukluğu
Yıkıcı dürtü kontrolü ve davranış bozuklukları
- Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu
- Aralıklı patlayıcı bozukluk
- Davranış bozukluğu
- Antisosyal kişilik bozukluğu (sosyopati, psikopati)
- Piromani
- Kleptomani
Obsesif-kompulsif ve ilgili bozukluklar
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB)
- Beden dismorfik bozukluğu
- İstifçilik sendromu
- Trikotillomani
- Nörotik ekskoriasyon (Deri yolma bozukluğu)
- Hipokondriya
- Beden odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu
- Olfaktör referans sendromu
Şizofreni spektrumu ve diğer psikotik bozukluklar
- Şizotipal kişilik bozukluğu
- Sanrısal bozukluk
- Kısa psikotik bozukluk
- Şizofreni
- Şizoaffektif bozukluk
- Psikoz
- Doğum sonrası psikoz
Kişilik bozuklukları
DSM'de
- Genel kişilik bozukluğu
Küme A
B Kümesi
- Antisosyal kişilik bozukluğu (sosyopati, psikopati)
- Borderline kişilik bozukluğu
- Histrionik kişilik bozukluğu
- Narsisistik kişilik bozukluğu
C kümesi
ICD-11'de kişilik kategorisi tamamen değişmiştir, bunun yerine artık herhangi biri bir kişilik bozukluğunun parçası olabilecek altı belirgin kişilik özelliği veya düzeni vardır: Negatif duygulanım, kopma, asosyallik, disinhibisyon, anakastia ve borderline. Bu özelliklerin her biri hafif, orta veya şiddetli olarak derecelendirilebilir.
Diğer
- Cinsiyet disforisi (cinsiyet bütünlüğü bozukluğu veya cinsiyet uyuşmazlığı olarak da bilinir, ICD-11'de çocuklar ve çocuk olmayanlar için farklı kategorizasyonlar vardır)
- İlaç kaynaklı hareket bozuklukları ve ilacın diğer olumsuz etkileri
- Katatoni
