Tetrahydrokannabinol

Tetrahydrokannabinol
Δ9-tetrahydrokannabinol
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
(6aR,10aR)-6a,7,8,10a-tetrahydro-6,6,9-trimetylo-3-pentylo-6H-dibenzo[b,d]piran-1-ol
Inne nazwy i oznaczenia
THC (ang. tetrahydrocannabinol), dronabinol
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C21H30O2

Masa molowa

314,46 g/mol

Wygląd

ciecz

Identyfikacja
Numer CAS

1972-08-3

PubChem

16078

DrugBank

DB00470

SMILES
CCCCCC1=CC2=C(C3C=C(CCC3C(O2)(C)C)C)C(=C1)O
InChI
InChI=1S/C21H30O2/c1-5-6-7-8-15-12-18(22)20-16-11-14(2)9-10-17(16)21(3,4)23-19(20)13-15/h11-13,16-17,22H,5-10H2,1-4H3/t16-,17-/m1/s1
InChIKey
CYQFCXCEBYINGO-IAGOWNOFSA-N
Właściwości
Rozpuszczalność w wodzie
2,8 mg/l (23 °C)[4]
w innych rozpuszczalnikach
etanol i aceton: >1 kg/l; DMSO: 580 g/l[1][2]
Temperatura topnienia

200 °C (0,02 mmHg)[3]

Temperatura wrzenia

157 °C

Kwasowość (pKa)

10,6[3]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji
według kryteriów GHS są niedostępne.
Dawka śmiertelna

LD50 1270 mg/kg – samce
LD50 730 mg/kg – samice
(doustnie, w roztworze oleju sezamowego)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

A04AD10

Legalność w Polsce

substancja psychotropowa grup I-P i II-P

Farmakokinetyka
Biodostępność

inhalacja: 10–35%
doustnie: 2–14%[5]

Okres półtrwania

1,6–59 h[5]

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

95–99%[5]

Metabolizm

głównie wątrobowy przez CYP2C[5]

Wydalanie

65–80% w kale, 20–35% w moczu[5]

Multimedia w Wikimedia Commons

Tetrahydrokannabinol (THC) – organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, izomer kannabidiolu i główna substancja psychoaktywna zawarta w konopiach. Jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, natomiast rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, tłuszczach.

Najczęściej mówiąc o THC mówi się o izomerze o nazwie (−)-trans9-tetrahydrokannabinol.

Izomeria THC

Numeracja dibenzopiranowa i monoterpenoidowa

Istnieje kilka izomerów THC różniących się położeniem wiązania podwójnego. Dwa izomery – Δ9-THC i Δ8-THC – występują w naturze. Ponadto istnieje jeszcze kilka izomerów syntetycznych: Δ6a,10a, Δ6a,7, Δ7, Δ10 i Δ9,11. Izomery te mogą ponadto występować w formie kilku izomerów geometrycznych i enancjomerów.

Główną substancją aktywną konopi indyjskich jest izomer (−)-trans9 tetrahydrokannabinolu.

  • Δ6a,7-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 i 10a – 4 stereoizomery)
    Δ6a,7-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 i 10a – 4 stereoizomery)
  • Δ7-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a, 9 i 10a – 8 stereoizomerów)
    Δ7-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a, 9 i 10a – 8 stereoizomerów)
  • Δ8-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
    Δ8-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
  • Δ9,11-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
    Δ9,11-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
  • Δ9-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
    Δ9-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 10a – 4 stereoizomery)
  • Δ10-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 9 – 4 stereoizomery)
    Δ10-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 6a i 9 – 4 stereoizomery)
  • Δ6a,10a-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 – 2 stereoizomery)
    Δ6a,10a-tetrahydrokannabinol (stereocentra w 9 – 2 stereoizomery)

Mechanizm działania

THC wykazuje działanie przez receptory kannabinoidowe CB1 oraz CB2. Receptory CB1 w dużych ilościach występują w tkance nerwowej, a CB2 w komórkach układu immunologicznego. Ich aktywność związana jest z modulacją funkcjonowania cyklazy adenylanowej kanałów jonowych. Blokując kanały wapniowe typu N, THC zmniejsza uwalnianie acetylocholiny w hipokampie, noradrenaliny z zakończeń nerwowych układu współczulnego, a także glutaminianów z neuronów hipokampa. Wewnątrzkomórkowe działanie kannabinoidów prawdopodobnie związane jest z aktywacją białka G1 oraz inhibicją cAMP[6].

Działanie fizjologiczne

Jego działanie psychoaktywne jest efektem łączenia się z receptorami komórek nerwowych zwanych receptorami kannabinoidowymi. Potencjał uzależniający THCjest względnie słaby, a długotrwałe zażywanie powoduje wystąpienie tolerancji odwrotnej[7].

Przypisy

  1. WHO Expert Committee on Drug Dependence Pre-Review. delta-9-tetrahydrocannibinol. Section 1: Chemistry, World Health Organization, 2018, s. 19 [dostęp 2020-11-04]  (ang.).
  2. H.H. Rosenkrantz H.H., G.R.G.R. Thompson G.R.G.R., M.C.M.C. Braude M.C.M.C., Oral and parenteral formulations of marijuana constituents, „Journal of Pharmaceutical Sciences”, 61 (7), 1972, s. 1106–1112, DOI: 10.1002/jps.2600610715, PMID: 4625586 .
  3. a b Dronabinol, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00470  (ang.).
  4. Samuel H.S.H. Yalkowsky Samuel H.S.H., YanY. He YanY., ParijatP. Jain ParijatP., Handbook of Aqueous Solubility Data, wyd. 2, Boca Raton: CRC Press, [cop. 2010], s. 1254, ISBN 978-1-4398-0246-5  (ang.).
  5. a b c d e FranjoF. Grotenhermen FranjoF., Pharmacokinetics and pharmacodynamics of cannabinoids, „Clinical Pharmacokinetics”, 42 (4), 2003, s. 327–360, DOI: 10.2165/00003088-200342040-00003, PMID: 12648025 .
  6. Witold Seńczuk, Tadeusz Bogdanik: Toksykologia współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005. ISBN 83-200-3128-1.
  7. Jarosław Kosiaty (Akademia Medyczna w Warszawie): Narkotyki i Ty. narkotyki.esculap.pl. [dostęp 2010-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-30)].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
Kannabinoidy roślinne
(fitokannabinoidy)
Metabolity kannabinoidów
Endokannabinoidy
  • anandamid (AEA)
  • N-arachidonoilodopamina (NADA)
  • 2-arachidonoiloglicerol (2-AG)
  • eter 2-arachidonyloglicerylowy (2-AGE)
  • oleamid
  • RVD-Hpα
  • wirodamina
Kannabinoidy syntetyczne
Kannabinoidy
klasyczne
(dibenzopirany)
  • A-40174
  • A-41988
  • A-42574
  • AM-087
  • AM-411
  • AM-855
  • AM-905
  • AM-906
  • AM-919
  • AM-926
  • AM-938
  • AM-2389
  • AM-4030
  • AMG-1
  • AMG-3
  • AMG-36
  • AMG-41
  • DMHP
  • HHC
  • HU-210
  • HU-211 (deksanabinol)
  • fosforan THC
  • HU-239 (kwas ajulemowy)
  • HU-243
  • JWH-051
  • JWH-133
  • JWH-139
  • JWH-161
  • JWH-229
  • JWH-359
  • KM-233
  • L-759633
  • L-759656
  • CP-505561 (lewonantradol)
  • menabitan
  • nabazenil
  • nabidroks (kanbizol)
  • nabilon
  • nabitan
  • naboktat
  • O-224
  • O-581
  • O-774
  • O-806
  • O-823
  • O-1057
  • O-1125
  • O-1191
  • O-1238
  • O-2048
  • O-2113
  • O-2365
  • O-2372
  • O-2373
  • O-2383
  • O-2426
  • O-2484
  • O-2545
  • O-2694
  • O-2715
  • O-2716
  • O-3223
  • O-3226
  • octan THC
  • paraheksyl
  • pirnabin
Kannabinoidy
nieklasyczne
  • (C6)-CP-47497
  • (C7)-CP-47497
  • (C8)-CP-47497
  • (C9)-CP-47497
  • CP-55244
  • CP-55940
  • HU-308
  • HU-320
  • HU-331
  • HU-336
  • HU-345
  • HU-910
  • nonabin
  • O-1376
  • O-1422
  • O-1601
  • O-1656
  • O-1657
  • O-1660
  • O-1871
  • SPA-229
  • tinabinol
  • 2-izopropylo-5-metylo-1-(2,6-dihydroksy-4-nonylofenylo)cykloheks-1-en
Benzoiloindole
  • 1-butylo-3-(2-metoksybenzoilo)indol
  • 1-butylo-3-(4-metoksybenzoilo)indol
  • 1-pentylo-3-(2-metoksybenzoilo)indol
  • AM-630
  • AM-679
  • AM-694
  • AM-1241
  • AM-2233
  • GW-405833 (L-768242)
  • prawadolina
  • RCS-4
  • WIN-54461
Naftoiloindole
Naftylometyloindole
  • JWH-175
  • JWH-184
  • JWH-185
  • JWH-192
  • JWH-194
  • JWH-195
  • JWH-196
  • JWH-197
  • JWH-199
Fenyloacetyloindole
Naftoilopirole
  • JWH-030
  • JWH-147
  • JWH-307
  • JWH-369
  • JWH-370
Eikozanoidy
  • AM-356 (metanoandamid)
  • AM-883
  • AM-1346
  • ACEA
  • ACPA
  • O-585
  • O-689
  • O-1812
  • O-1860
  • O-1861
Inne
  • 5-fluoropentylo-3-pirydynyloindol
  • 5F-PB-22
  • A-796260
  • A-834735
  • A-836339
  • A-955840
  • AB-001
  • AB-FUBINACA
  • AB-PINACA
  • ADB-FUBINACA
  • ADBICA
  • AM-1248
  • AM-1714
  • APINACA
  • AZ-11713908
  • BAY-38-7271
  • BAY-59-3074
  • CB-13
  • CBS-0550
  • GW-842166X
  • JWH-176
  • JTE-7-31
  • kannabidiol nietypowy
  • LASSBio-881
  • LBP-1
  • leelamina
  • MDA-7
  • MDA-19
  • NESS-040C5
  • NMP-7
  • O-889
  • O-1269
  • O-1270
  • O-1399
  • O-1602
  • O-2220
  • Org-28312
  • Org-28611
  • PF-03550096
  • PSB-SB-1202
  • QUCHIC
  • QUPIC
  • S-444823
  • SDB-001 (2NE1)
  • SDB-006
  • SER-601
  • STS-135
  • tedalinab
  • UR-12 (MN-25)
  • UR-144
  • VSN-16
  • WIN-56098
  • XLR-11
Allosteryczne modulatory
receptorów kannabinoidowych
  • Org-27569
  • Org-27759
  • Org-29647
  • RTI-371
Wzmacniacze aktywności
endokannabinoidów
  • AM-404 (N-arachidonoiloaminofenol)
  • N-arachidonoiloserotonina
  • arwanil
  • biochanina A
  • CAY-10401
  • CAY-10429
  • genisteina
  • IDFP
  • JNJ-1661010
  • JZL-184
  • JZL-195
  • kemferol
  • LY-2183240
  • O-1624
  • O-2093
  • oleoiloetanoloamid (OEA)
  • olwanil
  • palmitoiloetanoloamid (PEA)
  • PF-04457845
  • PF-622
  • PF-750
  • PF-3845
  • PHOP
  • URB-447
  • URB-597
  • URB-602
  • URB-754
  • VDM-11
Antagonisty receptorów
kannabinoidowych
i odwrotne agonisty
  • AM-251
  • AM-281
  • AM-630
  • AM-1387
  • AM-4113
  • AM-6527
  • AM-6545
  • BML-190
  • CAY-10508
  • CB-25
  • CB-52
  • CB-86
  • drinabant (AVE-1625)
  • hemopresyna
  • ibipinabant (SLV-319)
  • JTE-907
  • LH-21
  • LY-320135
  • MDA-77
  • MJ-15
  • MK-9470
  • NESS-0327
  • NIDA-41020
  • O-606
  • O-1184
  • O-1248
  • O-1918
  • O-2050
  • O-2654
  • otenabant (CP-945598)
  • PF-514273
  • PipISB
  • PSB-SB-487
  • rimonabant (SR-141716)
  • rosonabant (E-6776)
  • SR-144528
  • surinabant (SR-147778)
  • taranabant (MK-0364)
  • TM-38837
  • VCHSR
Encyklopedia internetowa (rodzaj indywiduum chemicznego):