BTR-40

Ten artykuł od 2016-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

BTR-40
Бронетранспортер БТР-40

Transporter opancerzony BTR-40 (muzeum Jad la-Szirjon)
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Fabryka Samochodów im. W. Mołotowa w Gorkim (GAZ)
Typ pojazdu	transporter opancerzony
Trakcja	kołowa
Załoga	2 + 8
Historia
Prototypy	1947
Produkcja	1948 – 1960
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, 4-suwowy, 6-cylindrowy GAZ-40 o mocy 80 KM (58 kW) przy 3400 obr./min.
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	122 l
Pancerz	spawany z płyt walcowanych
Długość	5,00 m
Szerokość	1,90 m
Wysokość	2,20 m
Prześwit	0,40 m
Masa	4 300 kg
Moc jedn.	15 KM/t
Osiągi
Prędkość	80 km/h
Zasięg pojazdu	430 km (po drodze) 385 km (w terenie)
Pokonywanie przeszkód
Kąt podjazdu	30º
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 km SGMB kal. 7,62 mm broń osobista załogi i desant
Użytkownicy
ZSRR, Afganistan, Albania, Burundi, Chiny, Egipt, Gujana, Indonezja, Iran, Izrael, Jemen, Kambodża, KRL-D, Kuba, Laos, Mali, Mongolia, NRD, Polska, Somalia, Sudan, Syria, Tanzania, Uganda, Wietnam
Multimedia w Wikimedia Commons

BTR-40 (ros. Бронетранспортер БТР-40) – radziecki kołowy transporter opancerzony o napędzie 4 x 4, opracowany i produkowany w Fabryce Samochodów im. W. Mołotowa (GAZ) w Gorki.

Historia

W 1947 roku w biurze projektowym zakładów GAZ pod kierunkiem W.A. Dedkowa rozpoczęto prace nad kołowym, dwuosiowym transporterem opancerzonym, o napędzie na wszystkie koła, który miał być następcą, wycofanego już z produkcji, samochodu pancernego BA-64B. Projekt transportera otrzymał oznaczenie BTR-40.

Głównym konstruktorem transportera był inż. W. K. Rubcow a współpracowali z nim inż. L. W. Kostikin i inż. P. I. Muziukin. Konstrukcja została oparta na terenowym samochodzie ciężarowym GAZ-63, który produkowany był od 1946 roku.

Konstruktorzy w transporterze BTR-40 zastosowali samonośne nadwozie, co było nowością w produkowanych w ZSRR pojazdach. Podwozie zastosowane w transporterze zostało skrócone w porównaniu do podwozia samochodu GAZ-63. Do jego napędu zastosowano także mocniejszy silnik. Układ przeniesienia napędu i sztywne mosty napędowe były identyczne jak w samochodzie GAZ-63. Zastosowano natomiast dodatkowo amortyzatory hydrauliczne do zawieszenia kół. Transporter wyposażony był w radiostację 10RT-12 o zasięgu 20-25 km.

Transporter BTR-40 był przystosowany do przewozu 2 członków załogi oraz 8 żołnierzy desantu.

Seryjna produkcję transportera BTR-40 rozpoczęto w 1948 roku. Produkowany był w wielu wersjach. Produkcję zakończono w 1960 roku, przy czym wersja przystosowana do poruszania się po torach kolejowych BTR-40ŻD była produkowana do 1969 roku.

Wersje produkcyjne

• Podstawowa wersja BTR-40. Był budowany w dwóch wariantach:
  • uzbrojonej – z uzbrojeniem składającym się z 2 sprzężonych wielkokalibrowych karabinów maszynowych kal. 14,5 mm ustawionych na obrotowej podstawie i osłoniętych z przodu i z boku płytami pancernymi
  • bez uzbrojenia stałego (ta wersja stanowiła podstawę produkcji seryjnej)
• BTR-40A – zmienione ukształtowanie pancerza, uzbrojona w dwa sprzężone karabiny maszynowe kal. 14,5 mm. Opracowana w 1950 roku.
• BTR-40W – zastosowano w nim koła o regulowanym ciśnieniu w oponach. Opracowana w 1956 roku
• BTR-40B – wersja całkowicie opancerzona, także szczelnym pancerzem od góry. Transporter posiadał urządzenie filtrująco-wentylujące oraz inne wyposażenie umożliwiające wykorzystanie go w strefie skażonej działaniem broni nuklearnej, chemicznej lub biologicznej (broń ABC). W tej wersji zastosowano także podstawę do zamontowania karabinu maszynowego o kal. 12,7 mm lub 14,5 mm, choć w standardowej wersji nie był on uzbrojony, a do walki służyło tylko uzbrojenie żołnierzy desantu. Transporter w tej wersji był przeznaczony do działań zwiadowczych. Opracowana w 1957 roku
• BTR-40ŻD – wersja przystosowana do jazdy po torach kolejowych. Do jazdy po szynach służyły dodatkowe małe koła montowane z przodu i z tyłu na specjalnych wspornikach. Opracowana w 1959 roku.
• Typ 55 – transporter BTR-40 produkowany na licencji w Chinach.

Służba

Transporter opancerzony BTR-40 od momentu wejścia do produkcji seryjnej w 1948 roku był wprowadzany do służby w Armii Radzieckiej. Pod koniec 1949 roku zaczęły go także otrzymywać inne armie państw bloku wschodniego, w tym także Polska, gdzie był podstawowym typem transportera opancerzonego. Użytkowany był w tych armiach do początków lat siedemdziesiątych. Według niepewnych źródeł Polska posiadała 60 transporterów BTR-40.

Pod koniec lat pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych transporter ten sprzedawany był również do państw arabskich i afrykańskich.

Z uzbrojenia Armii Rosyjskiej, transportery zostały wycofane w roku 1993.

Według danych z 2010, pojazdy typu BTR-40 pozostawały w uzbrojeniu (choćby formalnym) następujących państw:

• Afganistan
• Burundi – 20 szt.
• Wietnam
• Gwinea – 16 szt.
• Gwinea Bissau – 35 szt.
• Izrael – 6 szt.
• Indonezja – 80 szt.
• Jemen – 60 szt
• KRL-D
• Kuba
• Laos
• Mali – 30 szt.
• Syria
• Tanzania

W muzeach

• Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu
• Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej
• Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie - Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, Fort Czerniaków
• Muzeum Historii i Uzbrojenia w Opolu – pojazd w ciągłej eksploatacji

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, opis
• http://русская-сила.рф/guide/army/ta/btr40.shtml
• GlobalSecurity.com
• Army-Guide.com